وزارت اطلاعات در یک بولتن محرمانه درباره وضعیت محیط زیستی استان سیستان و بلوچستان، از شکست طرح‌های محیط زیستی و آبرسانی ارگان‌ها و نهادهای مختلف جمهوری اسلامی از جمله سپاه پاسداران و وزارت نیرو در این استان خبر و هشدار داد مردم دیگر تمایلی به سکونت در این منطقه ندارند.
این بولتن محرمانه که نسخه‌ای از آن به دست ایران اینترنشنال رسیده، در روز دوم خرداد با عنوان «تشدید بی سابقه غلظت گرد و غبار در شمال سیستان و بلوچستان به دلیل تخریب بستر تالاب هامون توسط وزارت نیرو» تهیه شده است.
در این بولتن با اشاره به ممانعت طالبان از رهاسازی حقابه ایران از رودخانه هیرمند آمده که «دستگاههای مختلف از جمله وزارت نیرو بدون توجه به تبعات طرح‌های بدون مطالعه و به صورت جزیره‌ای، اقداماتی را به بهانه تامین آب شرب در منطقه سیستان در شمال این استان اجرایی» کرده‌اند که «تقریبا هیچ یک از این پروژه‌ها کارایی نداشته و صرفا تخریب تالاب و افزایش مشکلات زیست محیطی برای مردم منطقه از جمله تشدید ریزگردها را به همراه داشته» است.
وزارت اطلاعات پیش بینی کرده که «این معضلات با آغاز فصل تابستان و طوفان‌های ۱۸۰ روزه سیستان شدت پیدا کنند.»
بر اساس این بولتن محرمانه، در زمینه عرصه‌های تالابی همچون تالاب هامون که مدیریت آن برعهده سازمان حفاظت محیط زیست است، «ارگان‌های دولتی و نظامی همچون وزارت نیرو، سازمان منابع طبیعی، جهاد کشاورزی، سپاه، هنگ مرزی و…» طرح‌هایی را اجرا می‌کنند که «هیچ مدیریت واحدی» در این زمینه وجود ندارد و فقط «باعث اختلاف بین دستگاههای اجرایی شده» است.
وزارت اطلاعات نوشت: «عدم آورد آب از افغانستان باعث شده هر یک از دستگاههای مذکور در راستای حل این مشکل و با توجیه تامین آب شرب، به صورت جزیره‌ای اقداماتی را در دستور کار خود قرار دهند غافل از اینکه حل این معضل نیازمند مدیریت واحد و توجه به اسناد بالادستی است. در صورت تداوم این روند، نه تنها سودی نصیب مردم نخواهد شد بلکه منجر به هدر رفت بیت المال می‌شود که پروژه‌های نیمه تمام و شکست‌خورده قبلی از جمله طرح نیم لوله، آبرسانی ۴۶ هزار هکتاری دشت سیستان و… گواه این مطلب است.»
بر اساس ارزیابی این نهاد اطلاعاتی جمهوری اسلامی، «دستکاری و تخریب بستر تالاب هامون با هدف ایجاد کانال انتقال آب (در صورت ورود آب از افغانستان)، یکی از دلایل تشدید گرد و غبار در منطقه بوده است.»
این وزارتخانه هشدار داد: «در آستانه آغاز طوفان‌ها موسوم به ۱۲۰ روزه (که الان به ۱۸۰ روز افزایش یافته) ادامه این روند مشکلات زیست محیطی را نسبت به سالیان گذشته چند برابر خواهد کرد.»
در این میان، وزارت اطلاعات نسبت به کاهش «جمعیت شیعه استان» نیز ابراز نگرانی کرده و نوشته است: «طوفان‌های متعدد، هجوم شن‌های روان و ریزگردها جدای از اینکه باعث اختلال در روند و نظم ادارات، فعالیت‌های اقتصادی و به خطر افتادن سلامت مردم و ساکنین منطقه گردیده باعث شده تا مردم به دلیل روند رو به رشد این مشکلات دیگر تمایلی به حضور و سکونت در سطح این منطقه نداشته و بافت جمعیت منطقه شیعه نشین استان سیستان و بلوچستان هم اکنون در حال تغییر بوده و روز به روز بر آمار اهل سنت و اتباع بیگانه ساکن این منطقه افزوده می‌شود.»
همچنین در بولتن محرمانه وزارت اطلاعات آمارهای جدید و «بی‌سابقه‌ای» از غلظت گردوغبار در استان سیستان و بلوچستان ذکر شده است.
وزارت اطلاعات نوشت: «در پی وزش طوفان طی روزهای ۲۱ و ۲۲ دی ماه سال گذشته در شمال سیستان و بلوچستان، شاخص خطرناک در ایستگاه پایش کیفیت هوای شهرستان هیرمند به ثبت رسید که بررسی کارشناسی دلایل وقوع این امر بی سابقه در این فصل از سال، حکایت از آن داشت که این میزان از غلظت گرد و غبار ناشی از تخریب بستر تالاب هامون به دلیل اجرای طرح غیرکارشناسی ساماندهی هامون صابوری با هدف تامین آب شرب توسط وزارت نیرو (شرکت آب و نیروی ایران) بوده است.»
بر اساس این بولتن، غلظت لحظه‌ای ایستگاه پایش کیفیت هوای شهرستان هیرمند در صبح روز ۲۲ دی سال گذشته، ۴۳ هزار میکروگرم بر متر مکعب بوده که تقریبا در سطح استان حتی در ایام طوفان‌های معروف سیستان طی سالیان گذشته «بی‌سابقه» بوده است.
در پایان این بولتن تاکید شده است «با توجه به عدم تامین حقابه زیست محیطی تالاب هامون توسط طالبان، ایجاد کانال و خاک‌برداری وسیع جهت انتقال آب و سایر پروژه‌های ناموفق اجرا شده در سطح منطقه سیستان، پیش‌بینی می‌شود در سال جاری در کنار معضل کم آبی منطقه، غلظت و وسعت گرد و غبار بیشتر از سال‌های گذشته باشد، لذا نیاز است مجریان اینگونه طرح‌ها مورد سوال قرار گیرند و برای حل این مشکل مسئولین ارشد کشوری ورود جدی داشته باشند.»
این بولتن محرمانه وزارت اطلاعات در حالی است که در ماه‌های اخیر تنش‌ها میان تهران و کابل بر سر حقابه ایران از هیرمند افزایش یافته و با وجود تهدیدهای مقام‌های دولت ابراهیم رئیسی هنوز اتفاق خاصی در این زمینه نیفتاده است.
همچنین در روزهای اخیر رسانه‌های ایران از مهاجرت اجباری هزاران خانواده ایرانی از شهرهای استان سیستان و بلوچستان خبر داده‌اند و مولوی عبدالحمید امام جمعه اهل سنت زاهدان نیز در این زمینه هشدار داده است.