بهای توجیه تعامل غرب با افغانستان: بازی درآوردن طالبان در صحنه جهان و قربانی شدن زنان
وب‌سایت کانورسیشن در مقاله‌ای تحلیلی به تاثیر «تعامل غرب با طالبان» بر وضعیت حقوق‌بشر در افغانستان پرداخته و از این رهگذر، بر مساله زنان در این کشور تمرکز کرده است.
انزوای اقتصادی و سیاسی افغانستان از زمان سر کار آمدن دوباره طالبان در اوت ۲۰۲۱، به وخامت بحران انسانی در این کشور دامن زد.
طبق آمار برنامه جهانی غذا، بین نوامبر ۲۰۲۲ و مارس ۲۰۲۳ شمار افغان‌هایی که در «ناامنی غذایی» به سر می‌برند به ۲۰ میلیون نفر رسیده که ۳/۲ میلیون تن از آن‌ها زیر سن پنج سالگی‌اند و شش میلیون تن، به کمک اضطراری نیاز دارند.
استدلال‌های غرب مبنی بر تعامل هر چه بیشتر با طالبان در زمانی که دولت تحت حمایت ایالات متحده در کابل حاکم بود افزایش یافت. دولتی که پس از حمله به افغانستان در سال ۲۰۰۱ به دنبال حمله ۱۱ سپتامبر شکل گرفته بود.
بعدتر، گفت‌وگوهای صلح در دوحه قطر بود که به خروج آمریکا از افغانستان انجامید. خروج آمریکا از افغانستان در اوت ۲۰۲۱ هم خروجی پرآشوب بود که به افتادن دوباره قدرت به دست طالبان منجر شد.
گرچه طالبان از سال ۲۰۰۱ گروهی تروریستی اعلام شده اما غرب همواره خواستار میزانی از تعامل با طالبان شده است.
از جمله استدلال‌هایی که برای توجیه لزوم این تعامل آورده می‌شود این است که چنین تعاملی «بشردوستانه» است و باور بر این است که انزوای کامل افغانستان موجب خواهد شد طالبان گره سیاست‌های سرکوب‌گرانه‌شان را به گرد گردن افغانستان، هر چه تنگ‌تر کنند.
برخی مدافعان چنین استدلال‌هایی حتی بر این باورند که این تعاملات باید از تمرکز فعلی صرف بر حمایت‌های بشردوستانه، به حوزه سیاست و دیپلماسی گسترش یابند.
مارس ۲۰۲۲، واشینگتن مجاب شده بود تا کانال‌های دیپلماتیک برای به رسمیت شناختن احتمالی طالبان را به جریان بیندازد اما پرونده این اقدام با ممنوع کردن تحصیلات برای زنان در افغانستان بسته شد.
بسیاری از تحریم‌های اعمال‌شده بر امارت اسلامی اما طی ۱۸ ماه گذشته، با صدور مجوزهای خزانه‌داری آمریکا تسهیل شده است.
این مجوزها به آمریکا و دیگر کشورها و نهادها در سراسر جهان اجازه می‌دهد تا با افغانستان روابط مالی برقرار کنند.
مجوزهای برقراری روابط مالی با افغانستان از دسامبر ۲۰۲۱، طالبان و «شبکه حقانی» را قادر به برقراری تبادلات مالی کرده است، گرچه تبادلات مالی مستقیم با چنین گروه‌هایی که همچنان در لیست نهادهای تروریستی قرار دارند، هنوز ممنوع است.
۱۸ ماه آسان گرفتن غرب بر طالبان اما نشان داده که تسهیل تحریم‌ها باعث نشده طالبان هم امتیازاتی بدهد و این توجیه که این تعامل دوسویه است، صحیح نیست.
ایدئولوژی طالبان در ذات آن بسیار سخت‌گیرانه است و هر تحلیل و توجیهی برای تعامل، وخیم‌تر شدن وضعیت فعلی در افغانستان را در نظر نگرفته یا دست‌کم گرفته است.
رهبران افراط‌گرای افغانستان با تسهیل تحریم‌های غرب، سیاست‌های سخت‌گیرانه‌شان را افزایش داده‌اند و قربانی اصلی چنین سیاست‌هایی هم البته زنان افغانستان‌اند.
طی سال ۲۰۲۲ بیش از ۳/۷ میلیارد دلار کمک از کشورهای اهدا کننده سراسر جهان به افغانستان اهدا شده که نزدیک به یک‌سوم این مبلغ را آمریکا پرداخته است.
آیا طالبان اصلا همکاری هم می‌کند؟
اکراه طالبان برای تعامل حقیقی با غرب را از آنجا می‌توان فهمید که دفترشان در دوحه قطر که در گفت‌وگوهای صلح و خروج آمریکا از افغانستان نقشی حیاتی ایفا کرد، از زمان بر سر کار آمدن دوباره طالبان در افغانستان خاک گرفته است.
دولت طالبان هم‌اکنون در چنگ هبت‌الله آخوندزاده است. آخوندزاده پایگاه این گروه را به جنوب قندهار منتقل کرده؛ جایی که سرسپردگان محافظه‌کار او، آنجا را قبضه و حلقه اعمال سیاست‌هایشان را به گرد سیاست‌های داخلی و منطقه‌ای امارت اسلامی تنگ‌تر کرده‌اند.
رویکرد آخوندزاده نسبت به زنان هم از رد درخواست امینه محمد، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد برای دیدار با او در ژانویه ۲۰۲۳ مشخص است.
هیات امینه محمد برای تعامل با رهبری افغانستان به این کشور سفر کرد اما موفق به دیدار با هبت‌الله آخوندزاده نشد.
اما محبوبه سراج که نامزد دریافت جایزه صلح نوبل سال ۲۰۲۳ شده است، از مدافعان تعامل با طالبان است و توجیه او این است که اگر جهان با طالبان وارد گفت‌وگو و مذاکره نشود، سر در آوردن از این که افغانستان چه باید بکند و جهان چه باید بکند، دشوارتر می‌شود و بهای انزوای افغانستان را مردم آن و «زنان و کودکان» آن می‌پردازند.
جریان امور در افغانستان از اوت ۲۰۲۱ تاکنون اما نشان می‌دهد صرف آمال و آرزوهای غرب برای تغییر افراط‌گرایی مذهبی، پیش‌برنده نیست و آن را تغییر نمی‌دهد. این است که تعامل هر چه بیشتر غرب با طالبان باید برای امارت اسلامی هزینه‌ای داشته باشد؛ هزینه‌ای که کم‌بها هم نباشد.
هر گونه تعامل با طالبان باید متکی بر توضیح آنان درباره چگونگی انجام اصلاحات به‌ویژه در مورد وضعیت زنان باشد. زنان و دخترانی که با بازگشت طالبان از حق تحصیل و بسیاری از حقوق دیگر خود محروم شده‌اند.
