«شیوه حکمرانی» و «فساد نهادینه‌شده در کشور»، دو دلیل اصلی مهاجرت ایرانیان
بر اساس سالنامه مهاجرت ایران ۱۴۰۱، شیوه حکمرانی و وجود فساد نهادینه‌شده در کشور دو دلیل اول مهاجرت ایرانیان به خارج از کشور در سال‌های اخیر بوده است. همچنین اسرائیل یکی از ۱۰ مقصد اول مهاجران ایرانی است و جمعیت ایرانیان مهاجر در ترکیه طی هفت سال پنج برابر شده است.
بر اساس این گزارش سالانه، جمعیت ایرانیان در ترکیه در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال ۲۰۱۴ میلادی، بیش از پنج برابر رشد کرده و به ۱۵۵ هزار نفر رسیده است.
ترکیه از سال ۲۰۱۹ میلادی به مقصد مورد علاقه مهاجران ایرانی تبدیل شده است تا جایی که جمعیت ایرانیان در ترکیه در بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱ میلادی، بیشتر از جمعیت ایرانیان در اتحادیه اروپا، بریتانیا و استرالیا شده است.
طبق بررسی‌های سالنامه مهاجرتی ۱۴۰۱، از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۱ میلادی، در اروپا و آمریکا به‌طور متوسط سالانه حدود ۸۶ هزار ویزا یا اجازه اقامت غیرتوریستی برای ایرانیان صادر شده. بر این اساس، بدون احتساب کشور ترکیه، جریان مهاجران ایرانی به این مقاصد سالانه در حدود ۶۵ هزار نفر بوده است.
طی همین مدت جمعیت ایرانیان در مقاصد زیر، به این ترتیب رشد کرده است: آمریکا ۱۱/۵ درصد، کانادا ۷۷ درصد و بریتانیا ۲/۵ درصد.
این سالنامه از سوی رصدخانه مهاجرت ایران، یک نهاد پژوهشی در زمینه تحلیل داده‌های مهاجرتی منتشر شده است.
این نهاد پژوهشی از سال ۱۳۹۷ با همکاری دانشگاه شریف چنین تحقیقاتی را انجام می‌دهد.
به گزارش سالنامه مهاجرت ایران و بر اساس تجمیع داده‌های بین‌المللی و منابع آماری کشورهای مقصد از سال ۲۰۱۸ تا سال ۲۰۲۱ میلادی، امارات، آمریکا، کانادا، آلمان، ترکیه، بریتانیا، سوئد، استرالیا، اسرائیل و کویت ۱۰ کشور اول میزبان بیشترین جمعیت مهاجران ایرانی هستند.
همچنین در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۱ میلادی، چهار کشور آلمان، سوئد، هلند و فرانسه، میزبان بیشترین تعداد مهاجران ایرانی بوده‌اند و آلمان اولین مقصد ایرانی‌ها برای مهاجرت به اروپا محسوب می‌شود.
همچون سال ۲۰۲۰ میلادی، کشورهای ترکیه، آلمان، بریتانیا و ایرلند شمالی، عراق و آمریکا، پنج مقصد اصلی اتباع ایرانی در وضعیت پناهجویی در سال ۲۰۲۱ میلادی بوده‌اند. منظور از وضعیت پناهجویی فردی است که درخواست پناهندگی داده اما این درخواست هنوز قبول نشده است.
در شاخص پناهندگی نیز در سال ۲۰۲۱ میلادی، آلمان، بریتانیا و ایرلند شمالی، استرالیا، سوئد و اتریش، پنج مقصد اول میزبان اتباع ایرانی در وضعیت پناهندگی بودند. منظور از پناهنده فردی است که با درخواست پناهندگی وی موافقت شده است.
همچنین بر اساس اعلام سالنامه مهاجرت ۱۴۰۱، عمده‌ترین دلایل مهاجرت ایرانیان به ترتیب: شیوه حکمرانی، وجود فساد نهادینه‌شده در کشور، دست‌یابی به رفاه و امنیت بیشتر، وجود تبعیض‌های حرفه‌ای و اجتماعی، کیفیت زندگی بهتر در خارج از کشور، نوسان قیمت ارز، تورم و شرایط اقتصادی، شرایط تحریم، سطح حقوق و دستمزد و بی‌ثباتی اقتصادی کشور است.
طبق بررسی‌های کارشناسان سالنامه مهاجرت ایران ۱۴۰۱، الگوهای مهاجرت ایرانی‌ها در آینده شاهد تغییرات گسترده‌ای خواهد بود و کشورهای منطقه خاورمیانه به دلیل نزدیکی جغرافیایی و تا حدودی فرهنگی، یکی از قطب‌های اصلی جذب‌کننده مهاجران ایرانی خواهند بود.
در این بین عربستان سعودی و امارات متحده عربی به عنوان قطب‌های جدید علم و فن‌آوری، دو گزینه اصلی برای جذب نیروی انسانی کشور خواهند بود.
این کشورها برای تحقق اهداف توسعه شهری خود، نیازمند جذب متخصصان و مستعدان مختلف از سراسر جهان هستند و با ارائه تسهیلات جذاب، سعی در جذب نیروهای مستعد، نوآور و خلاق دارند.
