حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، اعلام کرد حکومت ایران در روزهای اخیر با آمریکا در موضوع تبادل زندانیان به یک توافق دست یافته و «اگر همه چیز از طرف آمریکا خوب پیش برود، در روزهای آینده انجام خواهد شد». با این حال کاخ سفید این گزارش را رد کرد.
امیرعبداللهیان روز یکشنبه ۲۱ اسفند در گفت‌وگویی اضافه کرد که حدود یک سال پیش «سندی به طور غیرمستقیم» درباره تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا «به امضا و تایید رسید و از نظر ما همه چیز آماده است و طرف آمریکایی در حال آخرین هماهنگی‌های فنی قرار دارد».
با این حال، کمی بعد از انتشار این خبر، کاخ سفید ادعای امیرعبداللهیان درباره دستیابی به توافق برای تبادل زندانی میان ایران و آمریکا را «کذب» خواند. سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید گفت: «مقام‌های ایران در داستان‌سازی تردیدی نمی‌کنند و این آخرین ادعای ظالمانه آن‌ها موجب ناراحتی بیشتر خانواده‌های زندانیان خواهد شد.»
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم با رد اظهارات امیرعبداللهیان مبنی بر دستیابی به توافق در مورد تبادل زندانیان، آن را «یکی دیگر از دروغ‌های ظالمانه» خواند «که تنها بر رنج خانواده‌های زندانیان می‌افزاید».
اواخر بهمن، شبکه ان‌بی‌سی نیوز آمریکا به نقل از منابع آگاه گزارش داد که آمریکا و ایران در حال مذاکره غیرمستقیم برای تبادل احتمالی زندانی‌اند و کشورهای بریتانیا و قطر در این میان نقش میانجی را ایفا می‌کنند.
این شبکه آمریکایی روز چهارشنبه ۲۶ بهمن به نقل از چهار منبع آگاه گزارش داد که این مذاکرات پیشرفت داشته، اما مشخص نیست که آیا توافق نهایی در این زمینه حاصل خواهد شد یا نه.
این مذاکرات در حالی بود که مذاکرات هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی از چند ماه پیش متوقف شده و آمریکا و کشورهای غربی تحریم‌های جدیدتری را علیه جمهوری وضع کرده‌اند.
ان‌بی‌سی نیوز به نقل از منابع آگاه خود افزود که دو طرف در حال بررسی فرمولی هستند که پیشتر مورد بحث قرار گرفته و می‌تواند شامل آزادی زندانیان در قبال آزادسازی میلیاردها دلار از پول‌های مسدودشده ایران باشد که در بانک‌های کره جنوبی است.
این منابع گفتند که در این گفت‌وگوها، دیپلمات‌های آمریکایی و ایرانی ترتیبات احتمالی برای انتقال این وجود مسدودشده را از طریق نظارت کشور ثالثی مانند قطر بررسی کرده‌اند.
چندین شهروند ایرانی-آمریکایی از جمله سیامک نمازی، عماد شرقی و مراد طاهباز همچنان در ایران زندانی‌اند. جمهوری اسلامی قصد دارد در ازای آزادی این افراد، علاوه بر دریافت پول، ایرانیانی را که در آمریکا به دلیل دور زدن تحریم‌ها زندانی شده‌اند، آزاد کند.
پیشتر، ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، به موضوع آزادی زندانیان دوتابعیتی اشاره و ادعا کرده بود: «بارها گفته‌ایم برای تبادل زندانیان به صورت غیرمشروط و بدون گره زدن موضوع با موضوعات دیگر آمادگی داریم و در این رابطه حسن نیت خود را عملی نشان دادیم.»
با وجود مذاکره جمهوری اسلامی با آمریکا برای تبادل زندانی، جمهوری اسلامی در روزهای اخیر حکم اعدام دو زندانی دوتابعیتی، جمشید شارمهد و حبیب اسیود را صادر کرده است.
با این حال، جمهوری اسلامی به دنبال تبادل زندانی با دیگر کشورهای غربی است.
به تازگی، دادگاه قانون اساسی بلژیک اعلام کرد درخواست لغو معاهده تبادل زندانی میان ایران و بلژیک را رد کرده اما قربانیان پرونده باید پیش از انتقال فرد محکوم برای بررسی قانونی بودن این اقدام توسط قاضی، مطلع شوند.
این معاهده امکان مبادله اسدالله اسدی، دیپلمات جمهوری اسلامی را فراهم می‌کند.
