نگاهی به همراهی ورزشکاران زن با خیزش انقلابی به بهانه هشتم مارس؛ جاودانگی در قلب یک ملت
الهام یزدی‌ها – ایران اینترنشنال هشتم مارس روز جهانی زن، برای زنان ایران بعد از خیزش انقلابی مردم، مفهومی متفاوت از سال های گذشته دارد. مبارزه ای برای رسیدن به آزادی و برابری.
در این بین ورزشکاران زنی که سال ها با تمام محدودیت ها و با حجاب اجباری مقابل رقبا در میادین بین المللی جنگیده بودند، امسال برای بالا بردن پرچم «زن، زندگی، آزادی» در کنار مردم ایستادند. آن ها حجاب اجباری را کنار گذاشتند، از تیم ملی برای همراهی با مردم خداحافظی کردند، بازداشت شدند و حتی طعم محرومیت و شلیک ساچمه به چشمهایشان را چشیدند. آنها از هر فرصتی استفاده کردند تا صدای مردم معترض ایران باشند و نامشان را برای همیشه در قلب یک ملت حک کردند و جاودانه شدند.
الناز رکابی؛ نماد یک مبارزه
الناز رکابی ملی پوش سنگنوردی ایران زمانی که در شهریور ۱۴۰۰ اولین مدال جهانی سنگنوردی زنان ایران را بر گردن آویخت، آنقدرها در میان مردم با برنز ارزشمندش شناخته نشد اما وقتی با چهره‌ای آرام و مطمئن در ۱۶مهر ۱۴۰۱ و در اوج اعتراضات مردمی در خیابان‌ها به عنوان یک ملی پوش، حجاب اجباری را در فینال رقابت های قهرمانی آسیا کره جنوبی از سر برداشت و از دیواره سخت و سرد بالا رفت، تصویر و نامش نماد شد. نمادی از مقاومت و مبارزه.
او به رزا پارکس انقلاب «زن، زندگی، آزادی» تبدیل شده بود. مردم وقت بازگشت رکابی به ایران، در فرودگاه استقبال باشکوهی از او داشتند اما تصاویر منتشر شده از دیدار سراسیمه او با حمید سجادی در کنار اسماعیل احمدی چهره شناخته شده امنیتی، یک مفهوم داشت تهدید و ارعاب مسئولان و تحت نظارت گرفتن ملی پوشی که برخلاف جریان آب شنا کرده بود.
دسترسی او به شبکه های اجتماعی قطع شد و روابط او محدود. اما مقاومت ادامه داشت و او در چهلمین روز کشته شدن مهسا امینی برای مردم نوشت: «این روزها شما قهرمان من هستید. شما انسان هایی که برای عادی بودن و زندگی عادی داشتن بهای سنگینی دادید . زندگی امن و آرام و آزاد کمترین حق همه انسان هاست.» و تاوان این حرف‌ها بار دیگر فشارهای امنیتی بود و اجبار به سکوت. سکوتی که تا به امروز ادامه دارد اما به جرات می‌توان گفت نام او در سالی که رو به پایان است به یکی از نام های ماندگار ورزش ایران تبدیل شد که بارها در دنیا به هر زبانی فریاد زده شده است.
پارمیدا قاسمی کماندار؛ تصویر باشکوه شجاعت زنان در ایران
پارمیدا قاسمی، ملی پوش۳۱ ساله ریکرو ایران، در داخل مرزهای ایران حجاب اجباری خود را مقابل چشمان مسئولان ورزش جمهوری اسلامی روی سکوی قهرمانی از سر برداشت. کمانداری که تنها ۱۰ سال از شروع ورزش حرفه‌ای او می گذشت و ۶ سال هم به طور مداوم ملی پوش بود، انتخاب کرد که مدالی ارزشمندتر از قهرمانی را به گردن بیآویزد، مدال شجاعت.
او مخالفت خود را با حجاب اجباری به شکل علنی در مراسم اهدای مدال در اختتامیه لیگ تیروکمان تهران به نمایش گذاشت و با این که هم‌تیمی‌اش سعی داشت حجاب برداشته شده‌اش را دوباره بر سرش کند، او نه تنها مانع این کار شد، بلکه بدون حجاب از روی سکو پایین آمد و از مقابل مقامات و دوربین رسانه ها گذشت. پارمیدا قاسمی تصویری باشکوه از شجاعت زنان در ایران را جاودانه کرد.
نیلوفر مردانی؛ تکثیر شجاعت در بیرون مرزهای ایران
نیلوفر مردانی ملی پوش اسکیت سرعت ایران، ورزشکار دیگری است که بعد از الناز رکابی در یک رقابت بین المللی در استانبول ترکیه، بدون حجاب روی سکو رفت و لباس سیاه رنگی که روی آن نام ایران نقش بسته بود را برای همراهی با معترضان در ایران به نمایش گذاشت. وزارت ورزش جمهوری اسلامی هم در واکنش به این اقدام اعلام کرد که این ورزشکار در سفری شخصی و «بدون اخذ مجوز لازم» از شورای برون مرزی در این مسابقات حاضر شده و از یک ماه پیش هم در اردوی تیم ملی حضور ندارد.
تکذیب ملی پوش بودن او از سوی وزارت ورزش، تنها یک معنی داشت، این اسکیت باز ۳۰ساله، همراه با خیزش انقلابی مردم، شجاعت زنان را در بیرون از مرزهای ایران تکثیر کرده بود، موضوعی که به مذاق مقامات جمهوری اسلامی خوش نیامد.
سارا خادم الشریعه نفر اول شطرنج زنان ایران در کنار مردم
سارا خادم الشریعه استاد بزرگ شطرنج ایران، نام دیگری است که به لیست ورزشکاران مردمی بعد از خیزش انقلابی در ایران اضافه شد. نفر اول شطرنج زنان ایران که به گفته خودش به خاطر ممنوع الخروجی مسابقات مهمی را در سه سال گذشته از دست داد و برای مدتی هم از تیم ملی خداحافظی کرده بود.
او پس از بازگشت دوباره به تیم ملی در مسابقات جهانی شطرنج سریع و برق آسا در قزاقستان بدوناب حاضر شد و بعد از علنی کردن مخالفت خود با حجاب اجباری اعلام کرد که تهدید شده و به همین دلیل به ایران برنگشت.
سارا خادم الشریعه ادامه دهنده راه میترا حجازی‌پور، درسا درخشانی ملی پوشان شطرنج زنان ایران و شهره بیات داور بین المللی است که پیش از او در این رشته، حجاب از سر بر داشته بودند. استاد بزرگ شطرنج ایران که در ۱۸سالگی به این عنوان رسید، درمصاحبه با رویترز گفت که برداشتن حجاب تصمیم درستی بود. او که به همراه خانواده اش در اسپانیا اقامت دارد، با پدرو سانچز نخست وزیر این کشور دیدار و درباره برابری حقوق زنان و خیزش سراسری مردم ایران گفت‌وگو کرد.
حرکت اعتراضی و تاریخی تیم بسکتبال زنان کنکو با برداشتن حجاب اجباری
یکی از بی سابقه ترین حرکت های اعتراضی ورزشکاران، بعد از خیزش انقلابی مردم ایران، انتشار عکس تیمی بدون حجاب تیم بسکتبال زنان کنکو بود. عکسی که فرزانه جمامی سرمربی این تیم با هشتگ «زن زندگی آزادی» در صفحه اینستاگرامش منتشر کرد و نوشت «به دخترت بیاموزید که شما ارزشمند و غیر قابل تعویض هستید. خودت را پنهان نکن. ایستادگی کن. سرت را بالا بگیر و به آنها نشان بده چه چیزی به دست آورده ای. بگو شما قدرتمند و توانمند هستید. شما زن زندگی آزادی هستید.»
مهبانو خشنودی کیا کمانداری که چشمش را از دست داد اما پشیمان نشد
اما همراهی زنان ورزشکار با معترضان در خیابان‌ها هم ادامه داشت. مهبانو خشنودی کیا کماندار نوظهور کامپوند زنان ایران که در سال گذشته در بخش تیمی، نایب قهرمان آسیا شده بود، درجریان اعتراضات مردمی ۱۸آذر در کرمانشاه با تیراندازی مستقیم یگان ویژه، چشم چپش را از دست داد.
او از تیرماه سال ۹۸ و در ۲۴ سالگی ورزش حرفه ای را شروع کرد و سال ۱۴۰۰ آغازی درخشان برای این کماندار ملی پوش بود. اما سال ۱۴۰۱ مهبانو پس از قتل حکومتی مهسا امینی و آغاز خیزش انقلابی در ایران انتخاب کرد که برای رسیدن به آزادی در کنار مردم بایستد.
او در ویدئویی که از خودش منتشر کرد، گفت که از حضورش در اعتراضات پشیمان نیست. چشمش می خندید و امید به زندگی در حرف‌هایش موج می زد. او مثل لحظه های پر اضطراب مسابقه‌هایش که همیشه به خود می گفت «بمیرد دلی که بترسد» این بار هم از کنار مردم بودن، نترسید.
تکتم آخوند زاده ملی پوش ورزشکار بازداشت شده در خیزش انقلابی مردم ایران
ورزشکاران بسیاری هم در خیزش انقلابی مردم ایران بازداشت شدند از جمله تکتم آخوندزاده ملی پوش پیشین قایقرانی که از اعتراضات مردم در شبکه های اجتماعی حمایت و با حجاب اجباری مخالفت کرده بود.
او مهرماه امسال از طرف ماموران اطلاعات در بابلسر بازداشت و بعد از یک هفته با قرار وثیقه تا زمان تشکیل دادگاه آزاد شد. چهره نام آشنای کاناپولو زنان ایران سال ۹۶ در ۲۳ سالگی و در حالی که برای چهارسال بهترین بازیکن کاناپولو زنان ایران بود با دو عنوان نایب قهرمانی آسیا، از تیم ملی خداحافظی کرده بود.
سارینا قرابت قهرمان تپانچه بادی آسیا سکوت نکرد و بازداشت شد
سارینا قرابت ملی پوش پیشین تیراندازی دیگر ورزشکار بازداشتی در خیزش انقلابی مردم ایران است. او پس از حضور در اعتراضات مردم اشنویه و انتشار تصویری از مضروب شدنش از سوی ماموران امنیتی در صفحه اینستاگرام خود که زیر آن نوشته بود: «کتک می خورم اما سکوت نمی‌کنم» بازداشت شد.
این ورزشکار ۲۸ ساله در کارنامه خود مدال طلای تپانچه بادی در مسابقات قهرمانی آسیا را دارد. سارینا قرابت در نهایت حدود یک ماه پس از بازداشت با قرار وثیقه به طور موقت آزاد شد.
نام دنا شیبانی مربی اسنوبرد در پرونده ورزشکاران بازداشتی در شیراز
اما یکی از جنجالی ترین بازداشت ها، بازداشت پنج ورزشکار در شیراز بود. بازداشت هایی که به اتهام آنچه رسانه های نزدیک به حکومت «عملیات برای بمب گذاری» انجام شده بود. یکی از این متهمان دنا شیبانی مربی اسنوبرد بود که ۱۹ آبان در قشم دستگیر و به شیراز منتقل شد. اعترافات اجباری دنا شیبانی به همراه، محمد خیوه، اشراق نجف آبادی، امیرارسلان مهدوی و حسام موسوی منتشر شد و رئیس کل دادگستری استان فارس اتهام او و دیگر ورزشکاران در این پرونده را اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت کشور اعلام کرد. در نهایت دنا شیبانی با وثیقه چهار میلیارد تومانی در آذرماه به طور موقت آزاد شد.
راضیه جانباز، لژیونری که سمت مردم ایستاد و ممنوع الخروج شد
موج خداحافظی ها از تیم ملی هم پس از خیزش انقلابی مردم شدت گرفت. راضیه جانباز اولین لژیونر ملی پوش هندبال زنان ایران که همراه با اعتراضات مردمی تصاویر بی حجاب خود را در صفحه اینستاگرامش منتشر و در کنار معترضان ایستاده بود، از تیم ملی خداحافظی کرد. او در متن خداحافظی‌اش از «مهسا امینی» و «دختران سرزمین ایران » یاد کرد که کسی صدایشان را نشنید. هندبالیست ۳۱ ساله ایران که به خاطر پست های اعتراضی خود ممنوع الخروج شده، تصویری از برگه ممنوع الخروجی خود را منتشر کرد و نوشت: «عجیب است که معترض یعنی مجرم.»
اکرم خدابنده کاپیتان تکواندو زنان ایران به «حرمت قلب‌های غمگین مردم ایران» خداحافظی کرد
اکرم خدابنده کاپیتان تکواندو زنان ایران هم برای همراهی با مردم داغدیده تصمیم به خداحافظی از تیم ملی گرفت. دارنده مدال طلای المپیک دانشجویان جهان و مدال نقره بازی های آسیایی ۲۰۱۴ بعد از ۱۲ سال پوشیدن لباس تیم ملی و کسب عناوین مختلف در رقابت های بین المللی، در سن ۳۱ سالگی از تیم ملی کناره گیری کرد و در اینستاگرامش نوشت: « به حرمت قلب‌های غمگین مردم در این روزهای سرد و استخوان‌سوز با قلبی پر از درد از تیم ملی خداحافظی می‌کنم.»
مهسا صادقی، ملی پوش تکواندوکار با سابقه که مدال طلای تیمی پومسه ایران در آسیا و نقره تیمی جهانی را در کارنامه دارد، از تیم ملی کناره گیری کرد. فرشته سارانی ، کاپیتان تیم ملی راگبی ایران در متنی که خودش را «یک دختر ایرانی بلوچ» معرفی کرده بود با نام بردن از مهسا امینی و دیگر جانباختگان اعتراضات، از تمام میادین حرفه ای ورزشی خداحافظی کرد.
خداحافظی اعتراضی ملی پوشان بعد از خیزش انقلابی در ایران، سن و سال هم نمی شناخت. پریناز حاجیلو عضو تیم ملی تنیس روی میز تنها با ۲۱ سال سن آن هم بعد از آن که با تیم ملی، مدال تاریخی طلای مسابقات کشورهای اسلامی را گرفته بود، از تیم ملی خداحافظی کرد. او نوشته بود که «در اوج جوانی و اوج ورزش حرفه‌ای» از تیم ملی خداحافظی می کند چراکه هیچ مدالی الان مردم را خوشحال نمی‌کند.
یاسمن محمدی، ملی پوش بسکتبال دیگر ورزشکاری بود که بعد از خیزش انقلابی مردم «عرق ریختن و تلاش کردن» برای فدراسیون بسکتبال و «پرچم جمهوری اسلامی» را درست نداست و از تیم ملی کناره گیری کرد.
سارا اعتماد، ملی پوش ۱۹۲ سانتیمتری بسکتبال زنان ایران که بعد از اعتراضات در ایران تصمیم گرفت در این فصل به طور حرفه ای بازی نکند، اخیرا با انتشار عکسی بدون حجاب خود در کنار فاطمه معتمدآریا بازیگر سرشناس ایرانی با هشتگ زن، زندگی، آزادی بار دیگر از خیزش انقلابی مردم حمایت کرد.
نام آرزو ایزدی ملی پوش هاکی روی یخ ایران و آسو جواهری، داور فوتبال ایران را هم باید به این لیست اضافه کرد. آن ها هم تصمیم گرفتند کنار مردم بمانند و زیر پرچم جمهوری اسلامی به میدان نروند.
از نخواندن سرود جمهوری اسلامی تا حرکات نمادین در زمین فوتبال
اما از حرکات اعتراضی و نمادین در ورزش زنان بعد از اعتراضات در ایران نباید به سادگی گذشت. ملی پوشان فوتسال زنان ایران در آخرین بازی خود در رقابت های کافا سرود جمهوری اسلامی را نخواندند. حرکتی اعتراضی که خشم مقامات حکومتی را به همراه داشت تا جایی که ملی پوشان را وادار کردند، به محض ورود به ایران، روی پله های فرودگاه این سرود را به اجبار بخوانند.
فرزانه فصیحی دونده المپیکی ایران در رقابت های دوومیدانی داخل سالن قهرمانی آسیا، بعد از آن که به مدال طلا رسید، بدون پرچم روی سکو رفت و سرود جمهوری اسلامی را نخواند. او مدالش را به مردم ایران تقدیم کرد و روی سکو اشک ریخت.
فاطمه عادلی ملی‌پوش و بازیکن تیم فوتبال سپاهان در یک حرکت نمادین برای حمایت از اعتراضت جلوی چشم و دهان خود را گرفت و قابی ماندگار را ترسیم کرد. بهای این کار مصدومیت اجباری و دور شدن از تیم ملی بود.
در فوتسال زنان هم اعظم آخوندی دروازه بان ۳۶ ساله تیم ملی وتیم فوتسال ملی حفاری با شعار زن زندگی آزادی روی مچ بند خود در یکی از بازی های تیمش در لیگ برتر به میدان رفت.
لیگ پومسه زنان ایران شاهد اعتراض نمادین چندین تکواندوکار بود. زنان تکواندوکار برای همدردی با مردم داغدیده در اعتراضات با روبان مشکی وارد مسابقات شدند اما برگزار کنندگان لیگ، اجازه ادامه مسابقه را به آن ها ندادند. تعدادی از ورزشکاران زن هم در حرکتی اعتراضی حجاب اجباری خود را از سر برداشتند و این رقابت ها نیمه کاره ماند.
نوشتن نام تمام ورزشکاران زنی که در این مدت از خیزش انقلابی مردم حمایت کردند کار آسانی نیست. چه آن هایی که داخل ایران به رغم همه فشارهای امنیتی در کنار مردم ایستادند مثل فرزانه توسلی دروازه بان تیم ملی فوتسال زنان ایران که به خاطر حمایت از اعتراضات در صفحه اینستاگرامش، ممنوع الخروج شد و به رقابت های کافا نرسید و چه آن‌هایی که دور از ایران بودند اما نزدیک به مردم. مثل حمیده عباسعلی کاپیتان تیم ملی کاراته که بارها از مردم معترض در ایران حمایت کرد و در واکنش به اعدام ورزشکاران از جمله محمدمهدی کرمی نوشت « ظلم پایدار نمی ماند» و مریم طوسی ملی پوش پیشین دوهای سرعت ایران که این بار با شعار زن زندگی آزادی با مردم دوید و امیدوار به آینده نوشت « ایران خانوم غصه نخور، حالمون خوب میشه».
