شرکت چینی در خطر تحریم: نقش تیاندی در تلاش برای سرکوب معترضان ایرانی
همزمان با تلاش حکومت برای سرکوب شدید خیزش مردمی علیه جمهوری اسلامی، قانون‌گذاران و فعالان حقوق بشری در آمریکا نگران استفاده مقامات رژیم از فن‌آوری دوربین‌های مدار بسته شرکت چینی «تیاندی» (Tiandy) برای شناسایی معترضان خیابانی‌اند.
وب‌سایت خبری «ان‌بی‌سی» با انتشار گزارش مفصلی در رابطه با همکاری تیاندی با نهادهای حکومتی در کشور، از اقدامات سناتورهای ایالات متحده برای بررسی نقض تحریم‌های آمریکا خبر داده است.
شرکت اینتل آمریکا که یکی از بزرگ‌ترین سازندگان پردازنده‌های الکترونیکی در جهان به شمار می‌رود، تامین‌کننده پردازنده‌های دوربین‌های ساخت تیاندی است.
تیاندی یکی از چهار تامین‌کننده بزرگ دوربین‌های نظارت جمعی در چین به حساب می‌آید.
اطلاعات منتشر شده درباره این شرکت از نقش داشتن ابزارهای ساخت این مجموعه در شناسایی چهره اویغورها و سایر گروه‌های قومی در این کشور خبر می‌دهد.
حالا فعالیت‌های تیاندی، هم در چین و هم در ایران زیر ذره‌بین سیاستمداران واشینگتن قرار گرفته است.
روز چهارشنبه گذشته، سناتور مارکو روبیو، نماینده جمهوری‌خواه فلوریدا، در نامه‌ای خطاب به دولت جو بایدن، درباره همکاری تجاری این شرکت با حکومت ایران و استفاده از محصولات آن علیه معترضان صلح‌طلب ایرانی اظهار نگرانی کرد.
او از وزارت‌خانه‌های کشور، خزانه‌داری و تجارت خواست تا احتمال نقض تحریم‌های حقوق بشری ایالات متحده در این زمینه را مورد بررسی قرار دهند.
تیاندی و نماینده جمهوری اسلامی در سازمان ملل به درخواست‌های شبکه ان‌بی‌سی برای پاسخگویی درباره این موضوع، جواب نداده‌اند.
یکی از سخنگویان سفارت چین در واشینگتن در این رابطه گفت این سفارت به نمایندگی از شرکت‌های خصوصی اظهار نظر نمی‌کند.
او اما به تصویر کشیدن فن‌آوری چین به عنوان یک تهدید امنیتی را «بی‌معنی» دانست.
یک شرکت تحقیقاتی حوزه امنیت در ایالات متحده حدود یک سال پیش گزارشی درباره همکاری تیاندی با جمهوری اسلامی ایران منتشر کرده بود.
در این گزارش، به عقد یک قرارداد پنج ساله بین این شرکت و نهادهای حکومتی اشاره شده بود.
یک عضو بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها درباره شرکت تیاندی گفته است: «تیاندی خطرناک‌ترین شرکت چینی است که خیلی‌ها نامش را هم نشنیده‌اند.»
این بنیاد همچنین با انتشار گزارشی از دولت بایدن خواست تا نسبت به احتمال نقض قوانین حقوق بشری از سوی تیاندی، چه در کشور چین و چه در ایران، تحقیق کند.
هنوز مشخص نیست مقام‌های جمهوری اسلامی دقیقا از کدام یک از تجهیزات و خدمات تیاندی در داخل کشور استفاده می‌کنند اما کارشناسان عقیده دارند تهران به دنبال پیروی از مدل پکن برای استفاده از فن‌آوری به منظور کنترل و سرکوب مخالفان است.
ایالات متحده پیش از این تحریم‌های متعددی را علیه شرکت‌های فن‌آوری‌محور چینی اعمال کرده است که به صادرات تجهیزات به ایران پرداخته‌اند. هوآوی، غول چینی دنیای مخابرات، از جمله همین شرکت‌ها است که به دلیل نقش داشتن در تامین ابزارهای نظارتی برای جمهوری اسلامی، تحت تحریم آمریکا قرار گرفته است.
هفته گذشته دولت بایدن فروش و واردات تجهیزات جدید نظارتی از چند شرکت چینی را ممنوع اعلام کرد اما نام تیاندی در این فهرست نیست.
پیش از این که اخبار مربوط به قرارداد این شرکت با حکومت ایران منتشر شود، وب‌سایت رسمی تیاندی به زبان فارسی که با دامنه دات‌آی‌آر در دسترس است، فهرست نام استان‌ها و نهادهای عمومی تحت قرارداد این شرکت را منتشر کرده بود.
در این فهرست نام سازمان‌های دولتی و خصوصی مختلفی دیده می‌شد؛ از فرماندهی انتظامی گرفته تا بیمارستان‌ها، دادگستری و شرکت‌های سهامی عام و خاص.
حالا اما این صفحه از این وب‌سایت حذف شده است.
تیاندی یکی از برزگ‌ترین تولیدکنندگان دوربین‌های مدار بسته و تجهیزات نظارتی در چین و همین‌طور جهان به حساب می‌آید.
درآمد این شرکت خصوصی در سال ۲۰۲۱ بیش از ۸۰۰ میلیون دلار تخمین زده شده است.
این شرکت می‌گوید در بیش از ۶۰ کشور جهان شعبه دارد.
اطلاعات موجود در وب‌سایت تیاندی نشان می‌دهد شرکت اینتل در سال ۲۰۱۸ به این مجموعه جایزه «شریک استراتژیک صنعت امنیت» اهدا کرده است.
داده‌های موجود در این وب‌سایت همچنین به همکاری تیاندی با پلیس و سازمان قضایی چین اشاره دارد.
طبق این داده‌ها، چین از «راهکار بازجویی»، «میز هوشمند بازجویی» و «صندلی مخصوص بازجویی تیاندی» استفاده می‌کند تا به اذعان مدیران این شرکت، «کارایی بازجویی» را افزایش دهد.
جمهوری اسلامی و دولت چین در فروردین ۱۴۰۰ قرارداد همکاری مشترک ۲۵ ساله امضا کردند.
با وجود این که جزییات این قرارداد از دید عموم پنهان مانده اما همکاری در زمینه‌های امنیتی، قضایی و دیجیتال از جمله مواردی هستند که بر اساس این سند، دو کشور را به هم وابسته می‌کنند.
