خیزش ایرانیان علیه جمهوری اسلامی؛ حجاب اجباری و محتسبانی که دست از سر زنان برنمی‌دارند
خیزش ایرانیان در سراسر جهان برای برانداختن نظام جمهوری اسلامی ادامه دارد.
مطالبات مردمی در همان ابتدای قیام شهریور و مهر ۱۴۰۱ از سطح برچیده شدن گشت ارشاد و حجاب اجباری فراتر رفت. نگاهی ژرف‌تر به این که اجبار جمهوری اسلامی برای نگه داشتن روسری بر سر زنان چیست و از آن چه عاید این حکومت ایدئولوژیک می‌شود که حتی به سقوط احتمالی‌اش می‌ارزد، خالی از فایده نیست.
وب‌سایت کانورسیشن، در مطلبی به دلایل سلطه‌طلبی برخی حکومت‌ها در حوزه پوشش زنان پرداخته است.
سیاست حجاب
در فضای سیاسی امروز، بدن زنان و «حیای وابسته به پوشش» آنان، اغلب جزو اولین چیزهایی است که برخی حکومت‌ها به آن چنگ می‌اندازند تا سکولار یا سکولار نبودن جامعه را به جهان نشان دهند.
در سال ۱۹۷۰، دولت سوریه حجاب برای زنان در اماکن عمومی را ممنوع کرد چرا که حافظ اسد، رییس‌جمهوری وقت سوریه، می‌خواست به دنیا بفهماند که رژیم بعث، سکولار است.
همین سیاست در زمان بشار اسد، رییس‌جمهوری فعلی سوریه، ادامه یافت. در سال ۲۰۱۰ و به دنبال همین سیاست، بیش از هزاران معلم محجبه دبستان از کارهایشان برکنار و به کارهای دفتری و اداری گمارده شدند.
پس از وقوع انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ (بهمن ۵۷) در ایران نیز جمهوری اسلامی ناظرانی برای رعایت حجاب زنان گماشت و حجاب «نماد مرکزی» حکومتی اسلام‌گرا شد.
حجاب اجباری در ایران بعدتر به قانون تبدیل شد و از آن پس، هر گونه تخطی از آن با جریمه مالی و زندان مواجه می‌شود.
مصر مثال دیگر در این زمینه است. در سال ۲۰۱۱ تصویر یک زن مصری منتشر شد که پلیس او را با خشونت کتک می‌زد و روی زمین می‌کشید؛ صورت زن پوشیده بود اما پیراهن او در کشمکش با پلیس، از جلو باز شده و سوتین آبی او پیدا شده بود.
این عکس توجه رسانه‌های جهان را جلب کرد. تصویری که به «دختری با سوتین آبی» معروف شد، سریعا به نماد سرکوب زنان به دست نظامیان مصری تبدیل شد.
واقعیت این است که تحت سلطه حکومت‌هایی مانند جمهوری اسلامی و حکومت مصر و امثالهم، زنان فارغ از این که چه بپوشند و چه نپوشند، به هر حال از سوی پلیس مورد حمله قرار می‌گیرند.
«دختری در سوتین آبی» برای اعتراض به شرایط کشور از سوی پلیس هدف حمله قرار گرفت و به باور نگارنده، عریان کردن او و با لگد به سینه و شکم او کوبیدن عمدی بود تا دیگر زنان را از پیوستن به انقلاب مصر منصرف کند.
در سال ۲۰۱۱ در مصر، از بسیاری زنان معترض، در حبس، آزمایش باکرگی گرفته شد.
نکته این است که این رفتارهای مردسالارانه، اغلب به پاسبانی دادن این که زنان چه می‌پوشند و نمی‌پوشند ختم نمی‌شود و به مجازات وحشیانه زنان هم محدود نیست. مجبور کردن آنان به برداشتن حجاب هم از همین دست رفتار است.
به دنبال کودتای مصر در سال ۲۰۱۳، هنگامی که عبدالفتاح سیسی، رییس ستاد مشترک نیروهای مسلح مصر، رییس‌جمهوری، محمد مرسی را که به‌شکل دموکراتیک برگزیده شده بود برانداخت، تغییرات بسیاری به جامعه تحمیل کرد؛ از جمله آن‌ها سرکوب زنانی بود که با نقاب صورتشان را می‌پوشاندند.
رابطه بین دین و عمل به آن در کشورهای مسلمان، حوزه تحقیق نگارنده این مطلب است و نگاهی گسترده‌تر به کشورهای مسلمان نشان می‌دهد اغلب این کشورها حتی زمانی که ادعا می‌کنند کاملا در ایدئولوژی‌هایشان در تضاد با یکدیگر قرار دارند، معمولا نوعی پلیس اخلاقی دارند یا به قوانین دیگری که دین را به زور در زندگی روزمره مردم جا بیندازد متوسل می‌شوند.
به نظر نگارنده مطلب، این اصلا ربطی به اصول اسلام ندارد.
مرگ مهسا امینی ۲۲ ساله در بازداشتگاه گشت ارشاد در تهران هم به دلیل پیروی نکردن او از قوانین حجاب جمهوری اسلامی بود که البته نظرها را به سرکوب زنان در ایران جلب کرد.
عربستان سعودی، کشور همسایه ایران، کشوری سنتی که از نظر دینی و سیاسی در مقابل ایران شیعی قرار می‌گیرد هم همین دست قوانین را دارد که دست و پای زنان را می‌بندند.
در بسیاری کشورها با اکثریت جمعیت مسلمان، چوب لای چرخ زندگی زنان گذاشتن، راهی برای فهماندن به جهان بوده است که دولت به چه سیاست و ایدئولوژی‌ای باور دارد.
محتسب در بازار است، محتسب سرکار است
«محتسب»، نزدیک‌ترین چیز به گشت ارشاد و پلیس اخلاقی این دوره و زمانه، در اوایل تاریخ اسلام بوده است. محتسب فردی بود که قرار بود از قوانین دینی سر در بیاورد و از سوی حاکم منصوب می‌شد.
مثلا در زمان عثمانیان، سلطان او را بر سر کار می‌گذاشت تا بر خرید و فروش نظارت کند. کار «محتسب» این بود که اندازه و وزن محصولات را بررسی کند (تا کسی در خرید و فروش اجحاف یا کم‌فروشی نکند)، مالیات بپردازد و از رعایت بهداشت در محل کار اطمینان حاصل کند.
اما فراتر از آن، محتسبان به نظارت بر اعمال عموم هم می‌پرداختند. توبیخ و حتی گاهی مجازات هم در حوزه اختیارات آنان جای می‌گرفت.
البته شواهدی از این که محتسب در آن زمان زنان را هدف قرار می‌داده وجود ندارد. محتسبان به باور افراد از ادیان مختلف احترام می‌گذاشتند اما در ایران امروز، جمهوری اسلامی همه زنان، حتی زنان غیرمسلمان را مجبور به پوشاندن موهایشان می‌کند.
اما طبق اصول اسلامی انسان‌ها، هر کدام رابطه مستقیمی با خدا، بدون دخالت افراد یا سازمان‌ها دارند.
در قرآن نص صریحی مبنی بر این که فعالیت‌هایی مثل رانندگی برای زنان ممنوع است (آن‌چه در عربستان سعودی می‌بینیم) یا اینکه زنان باید پوشش سنتی داشته باشند وجود ندارد.
قرآن از زنان و مردان، هر دو، می‌خواهد در لباس پوشیدن حیا داشته باشند اما در این توصیه، تبعیضی بین زن و مرد قائل نمی‌شود.
در نهایت این که حقوق زنان و انتخاب آنان درباره بدن‌هایشان، فارغ از این که در کشور مسلمان یا غیرمسلمان زندگی کنند، باید مورد احترام قرار گیرد.
