واکنش‌ها به پرتاب ماهواره خیام؛ هشدار آمریکا و اسرائیل درباره تقویت روابط ایران و روسیه
یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به پرتاب ماهواره «خیام» از سوی روسیه، اعلام کرد که همکاری فزاینده روسیه با ایران، باید به عنوان یک خطر بزرگ برای جامعه بین‌المللی تلقی شود. همچنین مقامات اسرائیلی در این زمینه ابراز نگرانی کردند.
این سخنگوی وزارت خارجه آمریکا که نامش فاش نشده روز به خبرگزاری دولتی آناتولی در ترکیه گفت که آمریکا از اقدام روسیه در پرتاب «یک ماهواره با قابلیت چشمگیر جاسوسی از جانب ایران آگاه است».
او در پاسخ مکتوب خود به این خبرگزاری ترکیه ادامه داد: «تعمیق اتحاد روسیه با ایران چیزی است که کل جهان باید به آن به عنوان یک تهدید عمیق نگاه کنند.»
همچنین کانال ۱۱ تلویزیون اسرائیل اعلام کرد مقامات این کشور پس از همکاری ایران و روسیه در زمینه ارسال ماهواره خیام به فضا، بسیار از این همکاری نگران‌اند.
دیپلمات‌های غربی در این زمینه به کانال ۱۱ اسرائیل گفتند که اگر غرب ببیند که جمهوری اسلامی به شکل فعال در جنگ اوکراین به روسیه کمک می‌کند، این موضوع برای ایران هزینه خواهد داشت.
همزمان، یک مقام اسرائیلی نیز به روزنامه هاآرتص گفت که هیچ تغییر استراتژیکی در سیاست ایران به وجود نیامده و تهران خواهان بازگشت به برجام نیست؛ بلکه خواهان قراردادی است که منافع بیشتری برای ایران داشته باشد.
با این حال، حسن سالاریه، رییس سازمان فضایی ایران با رد استفاده جاسوسی از ماهواره خیام، آن را برای «متشنج» ساختن فضا خواند.
او همچنین از هزینه «حدود ۴۰ میلیون دلاری» برای پروژه این ماهواره خبر داد.
او گفت اینکه می‌گویند از این ماهواره با این قد و هیبت و وزن استفاده جاسوسی صورت می‌گیرد، از پایه کودکانه است.
ابراهیم رئیسی هم با وجود آنکه روسیه اعلام کرد ماهواره خیام را ساخته در جلسه هیات دولت از «متخصصان ایرانی» این پروژه قدردانی کرد و قرار گرفتن آن در مدار، دریافت پیام، کنترل و مدیریت داده به دست آن‌ها را «افتخارآمیز» خواند.
مقام‌های جمهوری اسلامی بر همکاری با روسیه در این زمینه تاکید کرده‌اند و برخلاف گزارش‌‌های قبلی رسانه‌های ایران مبنی بر اینکه ماهواره خیام ساخت ایران است، سفارت روسیه در تهران اعلام کرد این ماهواره را شرکت‌های روسی به سفارش ایران ساخته‌اند.
عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران نیز روز چهارشنبه ۱۹ مرداد به طور غیرمستقیم مداخله روسیه در ساخت آن را تایید کرد و گفت: «خط تولید مشترک ماهواره خیام را با کشور روسیه راه اندازی خواهیم کرد.»
او در حاشیه جلسه هیات دولت ادامه داد: «برای پرتاب ماهواره خیام بیش از ۴۰۰ ساعت جلسه با طرف روسی برگزار شد. نسخه دوم، سوم و چهارم ماهواره خیام را به شکل مشترک خواهیم ساخت.»
رییس سازمان فضایی ایران هم اعلام کرد ماهواره خیام به سفارش جمهوری اسلامی، در یکی از شرکت‌های روسی ساخته شده است.
روز سه‌شنبه، روسیه ماهواره خیام را از پرتابگر سایوز در قزاقستان به فضا پرتاب کرد.
خبرگزاری فارس در گزارشی نوشت ماهواره خیام بیش از ۵۰۰ کیلوگرم وزن دارد و به دلیل درصد بسیار بالای موفقیت پرتابگر سایوز، پرتاب ماهواره خیام به روسیه واگذار شده است.
همچنین وزارت ارتباطات جمهوری اسلامی از دریافت نخستین داده تله‌متری ماهواره خیام در ایستگاه‌های زمینی آن در پایگاه‌های سازمان فضایی ایران خبر داد.
با این حال، مدیرکل عملیات فضایی سازمان فضایی ایران اعلام کرد: «چهار ماه طول می‌کشد که ماهواره خیام در مرحله کاربردی قرار بگیرد تا بتوانیم تصاویر و اطلاعات آن را در اختیار مردم قرار دهیم.»