انتخابات پارلمانی لبنان؛ جاده پرسنگلاخ جنبش شکوفایی اصلاحات
ظهور بی‌سابقه و قدرتمند فعالان جامعه مدنی برای انتخابات پارلمانی، روزنه‌ای از امید در دل شهروندان ناامید لبنان گشود؛ آنان حالا ایجاد تغییر در کشور دردمندشان را ممکن می‌بینند اما چنددستگی بر جنبش شکوفایی اصلاحات هم حکمفرماست.
رامی فنج، طی دو سال تظاهرات ضدحکومتی در لبنان، گاز اشک‌آور و گلوله مشقی را به جان خرید. گاهی هم تلاش کرد دیوار سیمانی پارلمان لبنان را بگیرد و بالا برود.
فنج به زودی بر کرسی نمایندگی در پارلمان لبنان راه می‌نشیند. او دندان‌پزشک اهل طرابلس، شهری در شمال لبنان و یکی از ۱۳ نمایندگان مستقل تازه‌‌‌واردی است که در انتخابات پارلمانی ۱۵ ماه می لبنان، صاحب کرسی شده‌اند.
این نمایندگان، پس از اعتراضات حکومتی، حالا به فکر در هم شکستن سلطه دیرباز احزاب سنتی در لبنان‌اند.
ظهور بی‌سابقه و قدرتمند فعالان جامعه مدنی برای انتخابات پارلمانی، روزنه‌ای از امید در دل شهروندان ناامید لبنان گشود؛ آنان حالا ایجاد تغییر در کشور دردمندشان را ممکن می‌بینند اما چنددستگی بر جنبش شکوفایی اصلاحات هم حکمفرماست.
این جنبش با چالش‌هایی بزرگ در نبرد با دولت حاکم نیز روبه‌روست. بسیاری نگران‌اند که پارلمان آتی لبنان چندقطبی بودن را تشدید کند و لبنان را در بحبوحه یکی از عظیم‌ترین فروپاشی‌های اقتصادی در تاریخ این کشور، هر چه بیشتر فلج کند.
شکاف دست‌وپاگیری بین نمایندگان پیشین و جدید و همچنین مدافعان و مخالفان حزب‌الله لبنان در پارلمان این کشور وجود دارد.
نامزدهای مستقل پارلمان که از دل اعتراضات سال ۲۰۱۹ برآمده‌اند معتقدند دهه‌ها چنگ انداختن احزاب سنتی سیاسی لبنان به قدرت، ریشه فساد شایع، مدیریت ناکارآمد، کمبود خدمات و پاسخگو نبودن مسئولانی است که از این کشور ویرانه ساخته‌اند.
اما اگر در جزییات دقیق‌تر شویم، خود این نمایندگان مستقل نیز تقریبا بر سر همه چیز با هم اختلاف‌نظر دارند؛ از رویکردشان به اصلاحات اقتصادی و چینش ساختار جدید برای نظام بانکی فروپاشیده تا دیدگاه‌هایشان درباره حزب‌الله و اینکه آیا باید به خلع سلاح این گروه شبه‌نظامی که از حمایت جمهوری اسلامی برخوردار است، اولویت داده شود یا نه.
انتخابات پارلمانی ۱۵ می برای حزب‌الله یک شکست بود چرا که این گروه اکثریت خود را در پارلمان از دست داد.
با تمام این اوصاف، اینکه نمایندگان مستقل توانستند به پارلمان راه بیابند، موفقیت کوچکی نیست؛ به ویژه که قوانین انتخاباتی به نفع حزب حاکم است و قدرت بسیاری در اختیار آنهاست.
رامی فنج ۵۷ ساله اما در مصاحبه با آسوشیتدپرس گفت ورود او و امثال او به پارلمان نخستین دستاورد برای «انقلاب» است.
فنج گفت او و دیگر نمایندگان مستقل با تمام توان و شهامت خواهند کوشید تا طبقه حاکم فاسد را از میان بردارند.
او تأکید کرد که این طبقه، دیر یا زود، به هر حال سقوط خواهد کرد.
فنج مانند باقی همکارانش در جنبش اعتراضی، طی دو سال گذشته تحت هر گونه فشار و ارعاب قرار گرفته است. او با غرور طعم خاطرات تظاهرات باشکوه در بیروت و طرابلس که میدان‌های شهر را در بر گرفته بود، مزه‌مزه می‌کند.
در تظاهرات در بیروت، پلیس لبنان معترضانی که می‌کوشیدند موانع امنیتی ساختمان پارلمان را در هم بشکنند و به آن وارد شوند، به رگبار گاز اشک‌آور و گلوله مشقی بسته بود.
مقام‌های امنیتی لبنان فنج را در فوریه ۲۰۲۱ احضار و از او درباره آشپزخانه موقتی که در طرابلس راه انداخته بود تا بین تظاهرات‌کنندگان و فقرا غذا پخش کند، بازجویی کردند.
فنج نام این آشپزخانه را «مطبخ ثوره» به‌معنای «آشپزخانه انقلاب» گذاشته بود.
نمایندگان مستقلی که توانستند در انتخابات پارلمانی ۱۵ ماه می لبنان کرسی از آن خود کنند، گروهی آمیخته از حرفه‌های گوناگون، دکتر، استاد دانشگاه، صاحبان مشاغل و فعالانی از سراسر لبنان و از مذاهب مختلف هستند.
در میان نمایندگان مستقل، نام فراس حمدان، وکیل و فعال مدنی ۳۵ ساله هم به چشم می‌خورد.
در تظاهرات لبنان، پلیس پارلمان به سینه حمدان گلوله مشقی شلیک کرده بود.
الیاس جراده، یک چشم‌پزشک جراح نیز کرسی یک نماینده حامی سوریه را از آن خود کرده است. نماینده‌ای که ۳۰ سال بر آن کرسی تکیه زده بود.
نجات عون، یک استاد شیمی و فعال زیست محیطی نیز یکی از چهار نماینده مستقل زن است که وارد پارلمان لبنان می‌شود.
با ورود عون به پارلمان، شمار نمایندگان زن پارلمان لبنان به هشت زن می‌رسد.
نمایندگان تازه‌وارد می‌گویند برای تقویت اتحادشان به منظور تأثیر گذاشتن بر پارلمان، برنامه دارند اما چنین امری با وجود آنچه آنان با آن روبه‌رو خواهند شد، ساده نخواهد بود.
صرف حضور این نمایندگان در پارلمان اما خود آغاز خوبی است.
بلال صعب، مؤسس برنامه دفاع و امنیت در مؤسسه خاورمیانه ایالات متحده، در تحلیلی، چالش فعلی پیش روی نمایندگان مستقل پارلمان لبنان را ریختن یک برنامه و اجرای آن دانست.
صعب گفت که برنامه‌ریزی، با توجه به قدرت قابل توجه و همچنان پایدار حزب‌الله و متحدانش، بسیار دشوار خواهد بود.
او گفت که انتخابات آتی ریاست جمهوری در لبنان، تأثیر فوری انتخابات پارلمانی اخیر در این کشور را نمایان خواهد ساخت.
آزمون اول در نخستین دیدار پارلمانی خواهد بود؛ جلسه‌ای که در آن نمایندگان باید سخنگوی پارلمان را انتخاب کنند.
نبیه بری ۸۴ ساله، ۳۰ سال است سخنگوی پارلمان لبنان بوده است و برای بار هفتم نیز نامزد این سمت شده است. او تاکنون بی‌رقیب مانده است.
نبیه، رییس قدرتمند گروه شبه‌نظامی «امل»، نزدیک به حزب‌الله و دولت ایران، در چشم بسیاری، پدر خوانده نظام سیاسی فاسد «فرقه‌گرا و نخبه‌پرست» لبنان است.
نمایندگان مستقل و احزاب مسیحی پارلمان لبنان گفته‌اند در این دوره پارلمان، به نبیه بری رأی نخواهند داد.
ابراهیم منیمنه، یک مهندس معمار ۴۶ ساله که از نمایندگان مستقل تازه‌کار است گفت که این دسته از نمایندگان به هیچ فردی (از جمله نبیه بری) که نماد طبقه حاکم باشد، رأی نخواهد داد.
او اذعان کرد که نمایندگان مستقل نیاز دارند اقدامات جایگزین روشنی در نظر بگیرند.
بزرگ‌ترین آزمون فعلی لبنان اما تشکیل کابینه‌ای است که بتواند از پارلمان بر سر مسائل کلیدی همچون طرح بهبود اقتصادی رأی اعتماد بگیرد و مسأله وام صندوق بین‌المللی پول برای لبنان را به سرانجامی برساند. کابینه‌ای که بازرسی‌های متوقف شده درباره علت و عاملان انفجار بندر بیروت در سال ۲۰۲۰ را از سر بگیرد و چاره‌ای برای حل مشکل رییس بانک مرکزی این کشور پیدا کند.
ریاض سلامه، رییس بانک مرکزی لبنان، از سوی مقام‌های محلی و بسیاری کشورهای اروپایی، به اتهاماتی همچون پول‌شویی و اختلاس متهم شده است. او که از حمایت طبقه حاکم برخوردار است، با وجود فروپاشی وضعیت اقتصادی لبنان همچنان در سمت خود مانده است.
در نهایت، پارلمان جدید لبنان باید هنگامی که دوره شش ساله ریاست‌جمهوری میشل عون در ۳۱ اکتبر ۲۰۲۲، یعنی حدودا پنج ماه دیگر به پایان می‌رسد، رییس جمهوری جدیدی برای لبنان انتخاب کند.
عون در حال حاضر جانشین مشخصی ندارد.
تحلیلگران نگرانند ناتوانی در توافق بر روی مسائل مهم، فلج ماندن لبنان با پیامدهای فاجعه‌بار اقتصادی و اجتماعی را به درازا بکشاند.
دیوید هیل، سفیر سابق ایالات متحده در لبنان، امیدی ندارد به اینکه نمایندگان مستقل کاری از پیش ببرند، به‌ویژه اگر این نمایندگان «ائتلاف خود را تشکیل ندهند.»
به گفته هیل، آنان تا اینجای کار از تشکیل اتحاد بازمانده‌اند.
با وجود این، به گفته ابراهیم منیمنه، یکی از نمایندگان پارلمان، احزاب سنتی در لبنان ابزار قدرتمند بسیاری در اختیار دارند که می‌توانند با آنها بر نمایندگان مستقل فشار بیاورند و چوب لای چرخ آنها بگذارند.
او گفت که قدرتمندترین ابزار نمایندگان مستقل، آمدن به خیابان است.
منیمنه متوازن نبودن قدرت بین نمایندگان مستقل و احزاب سنتی در لبنان را سخت‌ترین چالش پیش روی این نمایندگان خواند.
