فرار وکلا و قضات زن از افغانستان؛ تعلیق بین زمین و آسمان
هنگامی که کنترل افغانستان بار دیگر به دست طالبان افتاد، بی‌بی‌چمن حافظی، وکیل، شنید که طالبان خانه‌به‌خانه به جست‌وجوی افرادی می‌گردند که برای دولت کار می‌کردند. بی‌بی چمن همه مدارکی که در خانه داشت را سوزاند، مخفی شد و بعد هم از افغانستان گریخت.
بی‌بی چمن، مانند ده‌ها زن دیگر شاغل در حوزه قضایی در افغانستان، مسئول پرونده‌های «مرکز عدلی و قضایی مبارزه علیه مسکرات و مواد مخدر» بود. او به دلیل تهدید شدن از سوی مردانی که پیش‌تر برایشان حکم حبس صادر کرده بود و در جریان ناآرامی‌های تسلط دوباره طالبان بر افغانستان آزاد شدند، از کشورش بیرون رانده شد.
بی‌بی چمن که در آپارتمانی خالی از اسباب و اثاثیه در آتن، پایتخت یونان، با رویترز مصاحبه کرده گفت هنگامی که طالبان قدرت را به دست گرفتند، این دسته از زنان احساس خطر کردند که اگر به دست طالبان بیفتند، کشته خواهند شد.
بی‌بی چمن نزدیک به دو ماه با همسر خبرنگار و دو فرزندش در حال فرار و بین چهار شهر مختلف در تردد بود، تا این‌که سرانجام به همراه ۲۵ زن قاضی و وکیل و خانواده‌هایشان، از افغانستان تخلیه و به یونان منتقل شدند.
حالا تمامی آن‌ها در بلاتکلیفی به سر می‌برند، شغلی ندارند و متعلقات کمی با خود به همراه دارند. همچنین آن‌ها باید ماه‌ها درگیر کاغذبازی‌های اداری باشند تا به مقصد نهایی در نقطه‌ای از اروپا برسند.
بی‌بی چمن گفت که در افغانستان، زنانی که زمانی در پی برقراری عدالت بودند حالا در خانه‌هایشان گیر افتاده‌اند. او اشاره کرد که بعد از سلطه قبلی طالبان برافغانستان (سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱)، زنان افغان برای مدت دو دهه گام‌های بلندی رو به جلو برداشته بودند و به مشاغلی در حوزه قضا، رسانه و سیاست که پیش‌تر در درست مردان بود پیوسته بودند.
طالبان، از زمان قدرت به دست گرفتن دوباره در ماه اوت، قول داده‌اند که از حقوق زنان در چارچوب قوانین اسلامی محافظت کنند و گفته‌اند که کارکنان دولت پیشین افغانستان هم مشمول «عفو عمومی» شده‌اند. بی‌بی چمن از جامعه بین‌الملل خواست طالبان را به رسمیت نشناسد؛ چرا که حرف و عمل آن‌ها با هم تفاوت دارد.
سهیل شاهین، از اعضای دفتر سیاسی طالبان در دوحه، پایتخت قطر، اظهارات زنان قاضی و وکیلی که از افغانستان گریخته‌اند را رد کرد و این گفته‌ها را «بهانه» این دسته از زنان برای جا افتادن در کشورهای غربی خواند. شاهین تاکید کرد که طالبان به عفو عمومی که اعلام کرده است، پایبند خواهد ماند.
رگبار تهدید
افغانستان حدودا ۵۰۰ وکیل و ۲۵۰ قاضی زن ثبت‌شده دارد که حتی پیش از تسلط دوباره طالبان بر این کشور نیز، کارهای پرخطری برعهده داشتند.
پس آنکه در ژانویه ۲۰۲۱، مردان مسلح ناشناس دو قاضی زن دیوان عالی قضایی افغانستان را به گلوله بستند، بی‌بی چمن ماه‌ها نگران جانش بود و هر روز از مسیرهای متفاوتی به محل کار می‌رفت.
فریبا قریشی قاضی بود که قضاوت پرونده‌هایی همچون حمله سال ۲۰۱۶ به کنسولگری آلمان در مزار شریف و قتل سال ۲۰۱۷ یک فیزیوتراپیست اسپانیایی که از کارکنان صلیب سرخ بود را بر عهده داشته است. او گفت که قضات زن، تهدیداتی همچون «به خانه‌هایتان حمله می‌کنیم و یا وارد اتاق دادگاه می‌شویم» از جانب طالبان دریافت می‌کردند.
هنگامی که طالبان تسلط شهر محل‌سکونت قریشی را در دست گرفت، او از ترس این‌که آن‌ها به دنبال او بیایند، از دادگاه محل کارش گریخت.
قریشی گفت مجرمانی که او به موارد اتهامی آن‌ها رسیدگی کرده بود او را می‌شناختند و در خطر بوده است. هنگامی که او در اختفا بود، تماس‌هایی تهدیدکننده از طالبان دریافت می‌کرد که از چهار شماره مختلف به او تماس می‌گرفتند.
فریبا، هنگامی که متوجه شد دیگر قادر به ترک خانه نیست و فرزندانش هم نمی‌توانند به مدرسه بروند، مجبور به ترک افغانستان شد. او گفت که آینده‌ای برای او و کودکانش متصور نبود و هیچ روزنه امیدی وجود نداشت.
فریبا حالا در آتن امیدوار است که به خانواده‌اش در هلند بپیوندد و بتواند دوباره کار را از سر بگیرد.
بنا بر اعلام یونان، ۳۶۷ شهروند افغان که اغلب کارکنان قوه قضاییه افغانستان بوده‌اند، روز یکشنبه ۲۴ اکتبر، ۲ آبان‌ماه، برای اسکان موقت به آتن رسیدند.
در پی درگیر شدن افغانستان با بحران عمیق سیاسی، بازگشت به این کشور تنها برای معدودی از شهروندان آن متصور است. بی‌بی چمن گفت که شرایط در افغانستان از آنچه که هست، بدتر خواهد شد. او اضافه کرد در کشوری که شغلی وجود ندارد و مردم به دنبال فرارند، امیدی نیست.
