یک کارشناس خاورمیانه: هرگونه گفت‌وگو با جمهوری اسلامی بی‌ثمر است
اندرو فاکس، افسر سابق ارتش بریتانیا و کارشناس خاورمیانه، با تاکید بر اینکه «هرگونه گفت‌وگو با جمهوری اسلامی بی‌ثمر است»، گفت که روند تغییر رژیم طولانی است و آنچه به اکنون مربوط می‌شود، «گام‌های اولیه» در این زمینه است.
فاکس به پادکست «نگاهی به ایران» بخش انگلیسی ایران‌اینترنشنال گفت که افرادی مانند مارکو روبیو به‌عنوان وزیر خارجه آمریکا برای تهران دردسر ایجاد می‌کنند، اما دست‌کم در حال حاضر، برنامه‌ای برای تغییر رژیم در دست نیست.
او که تجربه حضور در افغانستان را نیز دارد، افزود: «تغییر رژیم فوق‌العاده چالش‌برانگیز است، زیرا اگر رژیمی را از بین ببرید، یک گرداب ایجاد می‌کنید و بنابراین، شما باید چیزی برای پر کردن این گرداب داشته باشید که سازگار و قانع‌کننده باشد، در غیر این صورت در نهایت ۲۰ سال را در آنجا سپری می‌کنید و به عنوان مثال، طالبان را با طالبان جایگزین می‌کنید.»
فاکس به احساسات شدید ضد جمهوری اسلامی در داخل و خارج از ایران و همچنین درخواست‌های عمومی برای تغییر رژیم در ایران اذعان کرد، اما هشدار داد که این نشان نمی‌دهد که یک برنامه قوی وجود دارد یا اینکه چنین تغییری در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر است.
او گفت: «من ناراحتم که نظرم در مورد ایران نسبتا بدبینانه است. امیدوارم در زمان مناسب برای این موضوع راه‌حلی حاصل شود. این همان چیزی است که من برای چهار سال آینده تحت ریاست‌جمهوری ترامپ امیدوار خواهم بود.»
به عقیده این کارشناس خاورمیانه و برخی دیگر از ناظران، اعمال تحریم‌های اقتصادی گسترده و افزایش انزوای دیپلماتیک علیه جمهوری اسلامی، گام‌هایی است که ترامپ آن‌ها را اولویت اصلی خود در ارتباط با ایران می‌داند و می‌تواند به‌طور قابل توجهی جمهوری اسلامی را تضعیف کند.
بخش بزرگی از نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی به‌عنوان توان بازدارندگی ایران به دست اسرائیل حذف شده‌اند و اکنون تهران گزینه‌های کمتری در دست دارد.
بسته به نحوه تعامل ایران با دولت جدید ایالات متحده، این امکان وجود دارد که مقامات جمهوری اسلامی فشار خود را در زمینه برنامه هسته‌ای به‌عنوان یک استراتژی برای بازیابی بازدارندگی از دست داده خود، افزایش دهند.
فاکس گفت که ایجاد یک جمهوری اسلامی ضعیف اولین گام در روند طولانی «تغییر رژیم» است. او اضافه کرد که همه اقدامات اکنون «گام‌های اولیه» است.
این کارشناس تاکید کرد: «اگر رژیم را فقیرتر کنید، این اولین قدم‌های اولیه در نوعی تغییر رژیم خواهد بود.»
چند هفته پیش از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، ترامپ در گفت‌وگویی درباره امکان حمایت از تغییرات سیاسی در ایران گفت: «ما نمی‌توانیم به‌طور کامل در همه این‌ها دخالت کنیم.»
با توجه به این اظهارات به نظر می‌رسد اولویت دولت جدید آمریکا محدود کردن تهدیدهای ایران در منطقه و جلوگیری از تبدیل شدن آن به یک قدرت هسته‌ای است.
فاکس نیز استدلال کرد که ایران با یک دوراهی مواجه خواهد شد: توافق با ایالات متحده یا دو برابر شدن فشارها.
او با اشاره به این تلقی و ایدئولوژی جمهوری اسلامی نسبت به آمریکا و اسرائیل که یکی را «شیطان بزرگ» و دیگری را «شیطان کوچک» می‌خواند، اظهار داشت: «هر گونه گفت‌وگویی با جمهوری اسلامی بی‌ثمر بوده و بعید است که پیشرفت معنی‌داری داشته باشد.»
در دوره نخست ریاست‌جمهوری ترامپ، شینزو آبه، نخست‌وزیر وقت ژاپن، در سفر به ایران تلاش کرد میان تهران و واشینگن میانجی‌گری کند. اما علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، به آبه گفت «با ترامپ مذاکره نمی‌کنیم» و این میانجی‌گری شکست خورد.
فاکس گفت که هنوز برای گفتن اینکه راه رسیدن ایران به جایگاه پیش از انقلابش چیست، زود است، اما «کاری که ما باید انجام دهیم این است که مطمئن شویم ایران نمی‌تواند در خارج از مرزهایش بی‌ثباتی ایجاد کند و سپس بتوانیم توجه خود را به مسیری طولانی برای رفع مشکلات داخل مرزهایش معطوف کنیم.»
به گزارش رسانه‌های آمریکا، ایلان ماسک، مشاور نزدیک ترامپ، اخیرا با امیر سعید ایروانی، سفیر جمهوری اسلامی در سازمان ملل، دیدار کرد که واکنش‌های زیادی از جمله در میان ایرانیان خارج از کشور برانگیخت. مقام‌های ایران این دیدار را تکذیب کردند.
به نظر می‌رسد که هدف از این دیدار سنجش احتمالی این موضوع است که آیا فرصتی برای عقب‌نشینی ایران و ایجاد آرامش در منطقه توسط دولت ترامپ وجود دارد یا نه.
پیش‌تر الکس واتانکا، مدیر موسس برنامه ایران در موسسه خاورمیانه، به ایران‌اینترنشنال گفت که امتناع ترامپ از وارد کردن نیکی هیلی، سفیر پیشین آمریکا در سازمان ملل متحد، یا مایک پمپئو، وزیر خارجه پیشین آمریکا، ممکن است به دلیل عدم تمایل ترامپ به جنگ باشد.
تا کنون، چهره‌هایی که از سوی ترامپ برای دولت بعدی انتخاب شده‌اند، همگی با برنامه «نخست آمریکا» همسو شده‌اند و سیاست داخلی را بر دخالت بین‌المللی ترجیح داده‌اند که کاملا در تضاد با نومحافظه‌کارانی مانند هیلی و پمپئو است.
اما فاکس گفت که چنین وضعیتی استثنایی دارد و آن، زمانی است که مساله اسرائیل در میان باشد. او تاکید کرد که دولت آینده ترامپ بیش از هر دولت دیگری طرفدار اسرائیل خواهد بود.
فاکس به مایک هاکبی اشاره کرد که قرار است سفیر آمریکا در اسرائیل شود و گفته که فلسطین وجود ندارد. فاکس تاکید کرد: «این برای یک روند بلندمدت صلح مفید نیست.»
برخی تحلیل‌گران باور دارند اگر جمهوری اسلامی به حمله به اسرائیل ادامه دهد، آمریکایی‌ها برای محافظت از اسرائیل ممکن است درگیر نوعی رویارویی با ایران شوند، اما فاکس گفت که باز هم هدف تغییر رژیم نیست، بلکه کاهش «تجاوز» ایران در این زمینه است.