سرنوشت نامعلوم ۲۰۰ هزار شهروند در حال ترک اعتیاد به‌دنبال بخشنامه سازمان بهزیستی
روزنامه اعتماد در گزارشی به بررسی خسارت‌های بخشنامه سازمان بهزیستی برای واگذاری مراکز درمان اعتیاد به دانشگاه‌های علوم پزشکی پرداخت و در مورد سرنوشت نامعلوم ۲۰۰ هزار شهروند در حال ترک اعتیاد هشدار داد. با اجرای این بخشنامه، مراکز ترک اعتیاد در کشور با خطر تعطیلی مواجه می‌شوند.
بنا بر گزارش اعتماد، با بخشنامه اخیر سازمان بهزیستی مبنی بر واگذاری مراکز درمان اعتیاد به دانشگاه‌های علوم پزشکی، از ابتدای سال آینده هزار و ۱۸ مرکز درمان سرپایی وابسته به بهزیستی با خطر تعطیلی یا توقف فعالیت مواجه‌اند.
به نوشته اعتماد، در حال حاضر حدود ۲۰۰ هزار بیمار در این مراکز در حال ترک اعتیاد هستند و هر گونه وقفه درمانی، مساوی با برگشتن دوباره و شدیدتر مصرف مواد خواهد بود.
در بخشی از این گزارش آمده است ابعاد خسارت انسانی تعطیلی یا توقف فعالیت این مراکز در حدی گسترده بوده که تعدادی از آن‌ها حتی دست به کار استمداد از نهادهای حاکمیتی شده و پیش‌نویس اولیه‌ای خطاب به دبیر شورای عالی امنیت ملی آماده کرده‌اند.
در تاریخ ۱۶ دی ماه امسال، بخشنامه‌ای با امضای مهری سادات موسوی، معاون سلامت اجتماعی سازمان بهزیستی کشور به ادارات بهزیستی استان‌ها ابلاغ شد که از پایان مسوولیت قانونی این سازمان در صدور مجوز فعالیت مراکز درمان سرپایی اعتیاد خبر می‌داد.
این بخشنامه مقرر کرده است مجوز این مراکز از ابتدای سال ۱۴۰۳ از سوی دانشگاه‌های علوم پزشکی صادر شود اما صاحبان برخی از این مراکز به «اعتماد» گفتند به دنبال پیگیری‌ها از واحد درمان و داروی دانشگاه حوزه فعالیت خود درباره بخشنامه اخیر بهزیستی و چگونگی تمدید مجوز در سال جدید، با اظهار بی‌اطلاعی این مسوولان مواجه شده‌اند و مسوولان دانشگاه‌ها به آن‌ها گفته‌اند هنوز در این باره ابلاغی از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دریافت نکرده‌اند.
یک منبع آگاه در وزارت کار به اعتماد گفت: «در حال حاضر مجموع مراکز درمان سرپایی اعتیاد در کشور هفت هزار و ۳۰۰ واحد است که از این تعداد، هزار و ۱۸ واحد متعلق به سازمان بهزیستی است و باقی مراکز، با مجوز وزارت بهداشت مشغول فعالیت‌اند.»
سازمان بهزیستی کشور علاوه بر ۸۴ اردوگاه درمان اجباری برای معتادان بی‌خانمان بازداشتی، دو هزار و ۳۴۷ مرکز درمان و بازتوانی اعتیاد شامل هزار و ۱۸ مرکز درمان سرپایی، هزار و ۴۷ کمپ و ۲۸۲ مرکز گذری کاهش آسیب، سرپناه شبانه و مرکز جامع بازتوانی و درمان مدار در اختیار دارد.
در این گزارش با استناد به آخرین گزارش وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی کشور آمده که امسال حدود ۹۰۰ هزار بیمار خودمعرف، در هفت هزار و ۳۰۰ مرکز درمان سرپایی مشغول ترک اعتیاد شده‌اند.
تیر ماه سال گذشته خبرگزاری دولت جمهوری اسلامی، ایرنا، از وجود هفت هزار و ۵۰۰ مرکز ترک اعتیاد در ایران خبر داد و نوشت بسیاری از آنان به شکل غیرقانونی و بدون مجوز فعالیت می‌کنند.
در سال‌های گذشته گزارش‌های متعددی درباره وضعیت نامناسب کمپ‌های ترک اعتیاد در ایران منتشر شده است.
استانداری هرمزگان روز سه‌شنبه ۲۱ آذر، گزارش رسانه‌های ایران را درباره فرار ده‌ها نفر از کمپ ترک اعتیاد دهستان ایسین در بندر‌عباس تایید کرد و گفت عمده افراد حاضر در این کمپ با حکم قضایی برای نگهداری اجباری فرستاده شده بودند.
اواسط آبان امسال و پس از کشته شدن ۳۶ نفر در آتش‌سوزی مرکز کمپ اعتیاد لنگرود، حساسیت‌های عمومی نسبت به این موضوع بیشتر شد.
اسفند ۱۳۹۷ پایگاه خبری رکنا ویدیویی از «شکنجه معتادان در کمپ ترک اعتیاد گام اول رهایی» در لنگرود منتشر کرد که در آن چند نفر پای فردی را به چوب بسته بودند و با چیزی شبیه چوب، فرد خوابیده را فلک می‌کردند.
مجموعه‌ها و نهادهای حقوق بشری مانند هرانا، سوابق ضرب و شتم مددجویان در مراکز ترک اعتیاد را نقض آشکار حقوق بشر خوانده و چنین رویدادهایی را نشان‌دهنده کوتاهی مسوولان و بی‌توجهی به حقوق اساسی افراد در چنین مراکزی دانسته‌اند.