زلزله و چالش اردوغان در انتخابات ریاست‌جمهوری؛ اختلاف ائتلاف احزاب رقیب برای معرفی کاندیدا
کم‌تر از سه ماه مانده به انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه، رجب طیب اردوغان به دلیل کم‌کاری دولتش پس از زلزله این کشور و نیز بحران اقتصادی اخیر، با چالشی جدی در این رقابت روبه‌روست. با این که حمایت از اردوغان کاهش یافته اما کاندیدای احزاب رقیب هم گزینه‌ای مطلوب برای رای‌دهندگان نیست.
«میز شش» که ائتلافی از احزاب مخالف اردوغان برای انتخابات ریاست جمهوری است، روز پنج‌شنبه پس از یک سال از تاریخ شکل‌گیری‌اش، سرانجام کمال قلیچدار اوغلو، رهبر حزب جمهوری‌خواه خلق را به‌عنوان کاندیدای خود انتخاب و معرفی کرد. انتخابی که البته موجب بروز اختلاف و انشعاب در این ائتلاف شد.
به گزارش رویترز، حزب راست‌گرای «خوب» ترکیه، امروز (جمعه ۱۲ اسفند) از ائتلاف اصلی اپوزیسیون خارج شد و گفت معرفی رهبر بزرگ‌ترین حزب اپوزیسیون یعنی قلیچدار اوغلو به عنوان نامزد انتخاباتی میز شش را نپذیرفته است چون او نمی‌تواند رقیبی قدرتمند برای اردوغان باشد.
مرال آکشنر، رهبر حزب خوب، در سخنرانی خود در مقر این حزب در آنکارا گفت که پنج حزب دیگر در ائتلاف بر سر انتخاب کمال قلیچدار اوغلو به توافق رسیده‌اند اما «خوب» به‌عنوان دومین حزب بزرگ حاضر در این اتحاد شش جانبه، در برابر فشارها برای پذیرش او به عنوان کاندیدا سر فرود نمی‌آورد.
آکشنر در مقابل اکرم امام‌اوغلو، شهردار استانبول و منصور یاواش، شهردار آنکارا را که اتفاقا هر دو از حزب جمهوری‌خواه خلق هستند، به عنوان نامزد ریاست‌جمهوری پیشنهاد کرد و گفت بر اساس نظرسنجی‌ها این دو نفر با اختلافی بسیار، در رقابت با اردوغان می‌توانند پیروز انتخابات شوند.
او با اشاره به خروج حزبش از ائتلاف، گفت که میز شش از دیروز توانایی انعکاس خواسته مردم را در تصمیماتش از دست داده است. او از شهرداران استانبول و آنکارا خواست تا «وظیفه» خود را در قبال مردم انجام داده و پیشنهاد نامزدی انتخابات را بپذیرند.
با وجود این که قلیچدار اوغلو در واکنش به بیانیه آکشنر، اختلاف‌نظر در ائتلاف را بر سر معرفی نامزد ریاست جمهوری کم‌اهمیت جلوه داد اما نتیجه رای‌گیری‌های ملی پیشین، همگی شکست اپوزیسیون را پیش‌بینی کرده است.
اردوغان به مدت دو دهه در قدرت بوده اما محبوبیت او و حزبش حتی قبل از زلزله ماه گذشته که دست‌کم ۴۵ هزار نفر را در ترکیه به کام مرگ کشید، به دلیل بحران هزینه‌های زندگی کاهش یافته بود.
پس از زلزله ویرانگر روز ششم فوریه که ۱۱ استان ترکیه را تخریب کرد، ۴۵ هزار کشته به جای گذاشت و هزاران نفر دیگر در آن زخمی شدند، انتقادات از واکنش اولیه دولت اردوغان به وضعیت زلزله‌زدگان و امدادرسانی رورهای نخست گسترده شد.
انتقادها تا آن‌جا پیش رفت که اردوغان در سفر روز دوشنبه به یکی از مناطق زلزله‌زده گفت: «به دلیل مشکلاتی که در روزهای اول پس از زلزله ایجاد شد، از شما حلالیت می‌خواهم.»
بر اساس گزارش رسانه‌های ترکیه، اردوغان که همراه با دولت باغچه‌لی، رهبر حزب حرکت ملی و متحد سیاسی خود از مناطق زلزله‌زده بازدید می‌کرد، در منطقه آدی‌یامان با شعارهای اعتراضی مردم مورد استقبال قرار گرفت.
او در واکنش به این اعتراض، به کم‌کاری روزهای نخست پس از زلزله اعتراف کرد و ضمن طلب حلالیت از مردم گفت: «به خاطر اثرات مخرب زمین‌لرزه‌ها، شرایط بد جوی و آسیب رسیدن به زیرساخت‌ها متاسفانه در چند روز نخست نتوانستیم آن‌گونه که می‌خواستیم فعالیت کنیم.»
از سوی دیگر پخش ویدیوهایی از او که به دلیل نگرانی از شکست انتخاباتی بر اثر مدیریت زلزله به پخش مستقیم پول بین زلزله‌زدگان روی آورده است، واکنش‌هایی منفی در پی داشت.
احزاب مخالف اردوغان و کاربران شبکه‌های اجتماعی نسبت به حلالیت‌خواهی او هم واکنشی منفی نشان دادند و کارزاری با عنوان «حلال نمی‌کنیم» راه انداختند.
اردوغان اما از برنامه‌های خود برای ساخت بیش از ۶۸ هزار واحد مسکونی در مناطق زلزله‌زده با ساختمان‌ها و شهرک‌های نوساز در حداکثر چهار طبقه و در زمین‌های مستحکم خبر داده است.
او روز گذشته در جلسه عمومی حزب عدالت و توسعه گفت زلزله و پس‌لرزه‌هایش باعث تخریب‌های جدی در ۶۲ شهرستان و بیش از ۱۰ هزار روستا شده است.
وزیر محیط زیست و شهرسازی ترکیه هم اعلام کرده بود ۲۱۲ هزار ساختمان در زلزله فروریخته یا ناپایدار شده و باید فورا تخریب شوند.
رسانه‌های ترکیه می‌گویند به دنبال انجام تحقیقات روی ساختمان‌های تخریب شده، تعداد پیمانکاران و عاملان ساختی که دستگیر شده‌اند به ۲۱۸ نفر افزایش یافته است.
اردوغان اما روز گذشته با تاکید بر این که «ترکیه گرفتار نوعی طوفان زلزله شده است» از وعده ساخت سکونت‌گاه‌ها، جاده‌ها، بیمارستان‌ها، مدارس و محل‌های کار و سازه‌هایی با تحمل زمین‌لرزه‌های شدید گفت.
منتقدان اردوغان می‌گویند تاکید او بر ابعاد «بی‌سابقه» زلزله اخیر ترکیه که آن را «فاجعه قرن» نیز خوانده، توجیهی برای ناکار‌آمدی دولتش در رسیدگی به آسیب‌دیدگان است.
اما در بحبوحه این اتفاقات و با وجود انتقادها از دولت کنونی به دلیل ضعف در امدادرسانی در مناطق زلزله‌زده، اردوغان خبر داد انتخابات ریاست‌جمهوری در روز ۱۴ ماه می و یک ماه زودتر از موعد مقرر برگزار می‌شود.
با اعلام این خبر، میز شش متشکل از شش حزب «خوب»، «جمهوری‌خواه خلق»، «سعادت»، «دموکراسی و پیشرفت» (دِوا)، «دموکرات» و «آینده» تشکیل جلسه داد و کاندیدای خود را معرفی کرد.
در روزهای گذشته انتقادهای عمومی از اردوغان با سر دادن شعارهای «استعفا» در تجمعات افزایش یافته است.
حزب چپ ترکیه برای «دعوت دولت به استعفا» روز چهارشنبه ۱۰ اسفند تجمعی در استانبول برگزار کرد که در جریان آن ۷۷ نفر بازداشت شدند.
با وجود این که پایگاه حزب عدالت و توسعه در ترکیه و به ویژه مناطق زلزله‌زده بسیار تضعیف شده اما رای‌دهندگان به مخالفان اصلی او و کاندیدایش یعنی کمال قلیچدار اوغلو نیز اعتماد ندارند.
از سوی دیگر، گستردگی میزان خرابی‌های زلزله و آثارش، برای دولت بعدی تبدیل به چالشی جدی و هزینه‌بر خواهد شد.