جواد طباطبایی، فیلسوف و پژوهشگر ایرانی، در سن ۷۷ سالگی در آمریکا درگذشت

جواد طباطبایی، فیلسوف و پژوهشگر ایرانی که با نظریاتی چون «زوال اندیشه سیاسی در ایران» و «اندیشه‌ ایرانشهری» مشهور بود، در سن ۷۷ سالگی در بیمارستانی در لس‌آنجلس درگذشت.

طباطبایی در سال ۱۳۲۴ در تبریز متولد شده و در دانشگاه سوربن، دیپلم مطالعات عالی فلسفه سیاسی گرفته بود.

او پس از اخذ دکترای فلسفه سیاسی در سال ۶۳ به ایران بازگشت و استاد دانشگاه تهران شد.

طباطبایی در دوره‌ای از دانشگاه اخراج شد اما با نهادهای دیگری از جمله مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی همکاری می‌کرد.

جواد طباطبایی نظریه «زوال اندیشه سیاسی در ایران» را در چند جلد کتاب مطرح کرده است.

نظریه «ایرانشهر» او هم در سال‌های اخیر بسیار بحث‌برانگیز بوده و منتقدان او را «ملی‌گرای افراطی» می‌خواندند.

او این موضوع را رد کرده و گفته بود: «این ادعا که تعبیر ایرانشهری مضمونی شووینیستی و فاشیستی است کاملا خطاست زیرا کسی که چنین ادعایی می کند، نمی‌داند این کلمات (مثل نژاد) در فارسی کهن چه معنایی دارند. حداقل دو هزار سال است که در ایران اقوام متفاوت زندگی کرده‌اند و در میان ایشان هرگز رابطه‌ای که در راسیسم و نژادپرستی جدید اروپایی به وجود آمده، ظاهر نشده است»

طباطبایی همچنین گفته بود: «ایران بزرگ را حوزه‌ای فرهنگی می‌دانم که به صورت ممالک محروسه فهمیده می‌شده است. یعنی این که ایران بزرگ وحدت کثرت‌های قومی و فرهنگی بوده است. به خلاف پان ترکیست‌ها نمی‌توان گفت ما را مجبور می‌کردند در مدرسه فارسی صحبت کنیم …. فارسی یاد گرفتن برای ایرانیان اجبار سیاسی نبود و نیست؛ اگر بتوان گفت اجبار فرهنگی است.»

«جدال قدیم و جدید»، «زوال اندیشه سیاسی در ایران»، «خواجه نظام‌الملک طوسی»، «دیباچه‌ای بر نظریه انحطاط ایران» و «مکتب تبریز و مبانی تجددخواهی» از جمله کتاب‌های اوست.

از جمله مواردی که در سال‌های گذشته نام جواد طباطبایی را در میان ایرانیان مطرح کرد، حضور دختر او در تیم وزارت امور خارجه آمریکا بود.

آرین طباطبایی، محقق ایرانی‌تبار در حوزه علوم سیاسی و دختر جواد طباطبایی، سال ۱۳۹۹ به تیم وزارت امور خارجه آمریکا پیوست.

او گفته بود به عنوان مشاور ارشد معاونت کنترل تسلیحات و امنیت بین‌الملل وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا فعالیت خواهد کرد.

این سمت او به دلیل روابط خوب پدرش با برخی مقام‌های جمهوری اسلامی از جمله حسن روحانی، رییس‌جمهوری پیشین ایران، در فضای مجازی بحث برانگیز شد.