تجربه مستقیم وزیر خارجه جدید بریتانیا از تعامل با ایران
جیمز کلورلی، وزیر امور خارجه جدید بریتانیا، که از سوی نخست وزیر جدید، لیز تراس، به عنوان اولین فرد سیاهپوست بریتانیا به این مقام منصوب شده، از سال ۲۰۲۰ در وزارت امور خارجه مسئول برگزاری جلسات خاورمیانه بوده و تجربه دستاولی از تعامل با ایران دارد.
کلورلی که تا ماه فوریه در سمت وزیر خاورمیانه، آفریقا و آمریکایشمالی فعالیت داشت، سه ماه پس از روی کار آمدن ابراهیم رئیسی، در نوامبر ۲۰۲۱ در لندن با علی باقریکنی، معاون سیاسی وزارت خارجه و رییس تیم مذاکرهکننده هستهای جمهوری اسلامی، دیدار کرد.
کلورلی بعدها در ماه مارس ۲۰۲۲ به اسکای نیوز گفت: «روی کار آمدن دولت جدید فرصتی برای شروع دوباره به ما داد.»
کلورلی بلافاصله پس از آن دیدار گفت از ایران خواسته به توافق هستهای بازگردد، اما به نظر میرسد دیدار او با باقری کنی بر روی دو شهروند دوتابعیتی ایرانی-بریتانیایی، نازنین زاغری-رتکلیف و انوشه آشوری، متمرکز بوده است.
بر خلاف ادعاهای تهران و لندن، خانوادههای بازداشتشدگان و بسیاری از تحلیلگران باور نمیکردند که این بازداشتها به طور رسمی به عدم پرداخت بدهی ۴۰۰ میلیون پوندی (۴۶۰ میلیون دلاری) بریتانیا به ایران، به دلیل انجام نشدن معامله تسلیحاتی در دهه ۱۹۷۰، مرتبط نیست.
در زمان آزادی زاغری و آشوری در مارس ۲۰۲۲، کلورلی، که هنوز وزیر دولت بود اما دیگر خاورمیانه را پوشش نمی داد، گفت که مذاکرات «بسیار دشوار» بوده است و لندن «تمام اقدامات احتیاطی» را انجام داده تا اطمینان حاصل کند ۴۰۰ میلیون پوند صرف اهداف «بشردوستانه» خواهد شد.
کلورلی گفت: «تصمیمی قانونی وجود داشت که بر خلاف [منافع] بریتانیا بود، و ما به آن تصمیم قانونی پایبندیم، اما مشکلات کاربردی وجود داشت. آن همه تحریم و قوانین مبارزه با تروریسم و پولشویی اجازه نمیداد به راحتی چک نوشت.»
او با مطرح کردن این ایده که مذاکرات بر سر بازپرداخت بدهی و آزادی زندانیان میتواند سابقه گستردهتری ایجاد کند: «امیدوارم ایران ببیند که تغییر در رفتارش میتواند تغییرات مثبتی ایجاد کند، اما در نهایت، ایران مسئول این وضعیت است. و اگر بخواهد رفتار خود را تغییر دهد، موضع بینالمللی نسبت به آن قابل بازنگری است.»
کلورلی همچنین تاکید میکرد که بریتانیا سخت تلاش میکند تا آزادی سومین زندانی به نام مراد طاهباز را ، که تابعیت آمریکایی، انگلیسی و ایرانی دارد، نیز تضمین کند.
در حالی که برخی از کارشناسان معتقدند لیز تراس ممکن است نسبت به نخستوزیر پیشین، بوریس جانسون، موضع سختتری در قبال ایران اتخاذ کند، سابقه طولانی عملگرایی وی نشان میدهد او ممکن است تلاش کند رویکردی مشترک با دولت بایدن، فرانسه و آلمان در پیش گیرد.
کلورلی که اولین بار در سال ۲۰۱۹ به کابینه پیوست، حامی قوی تراس است و به نظر می رسد میتواند متحدی مشتاق برای اتخاذ چنین رویکردی باشد.