رویترز: خامنه‌ای صبر خود را به دلیل کُندی مذاکرات دوجانبه با ریاض از دست داده بود
خبرگزاری رویترز به نقل از دو منبع در بیت علی خامنه‌ای می‌گوید جمهوری اسلامی در دو سال گذشته به شدت در تلاش بوده روابط با عربستان سعودی را احیا کند و به انزوای سیاسی و اقتصادی خود پایان دهد. بر اساس این گزارش، انتخاب چین به عنوان میانجی توافق نیز درخواست مستقیم خامنه‌ای بوده است.
دو مقام ایرانی به رویترز گفته‌اند رهبر جمهوری اسلامی که صبر خود را به دلیل سرعت آهسته مذاکرات دوجانبه با ریاض از دست داده بوده، در سپتامبر گذشته (شهریور ماه سال جاری) تیم مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی را برای گفت‌وگو درباره تسریع روند مذاکرات با میانجی‌گری چین احضار کرده است.
یک دیپلمات ایرانی که در این مذاکرات حضور داشته نیز به رویترز گفته است: «چینی‌ها تمایل خود را برای کمک به تهران و ریاض به منظور کاهش دادن موارد اختلاف و حل مسایل موجود در مذاکرات عمان و عراق نشان دادند.»
روسیا الیوم هم به نقل از یک مقام مسوول در عربستان سعودی نوشت شی جین پینگ، رییس‌جمهوری چین، اواخر سال گذشته پیشنهاد میانجی‌گری برای آشتی بین تهران و ریاض را با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، مطرح کرده بود.
این مقام مسوول یادآور شد رییس‌جمهوری چین در دیدار با بن سلمان در نشست ماه دسامبر ۲۰۲۲ سران کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در ریاض ابراز تمایل کرده کشورش پلی بین عربستان سعودی و ایران باشد و ولیعهد عربستان سعودی نیز از این مساله استقبال کرده است.
از سوی دیگر، یک مقام ایرانی دیگر هم به رویترز گفته است این توافق موضوعاتی چون «نگرانی‌های امنیتی و مسایل اقتصادی و سیاسی» را شامل می‌شود: «من وارد جزییات نمی‌شوم اما ما توافق کرده‌ایم که هیچ یک از کشورها منبع بی‌ثباتی برای دیگری نباشد.»
به گفته او، ایران از «نفوذ خود در منطقه به ویژه در یمن برای کمک به امنیت عربستان سعودی استفاده خواهد کرد» و تهران و ریاض درگیر تهاجم نظامی علیه یکدیگر نخواهند شد.
رویترز همچنین بر اساس گفته‌های فردی از حلقه نزدیکان خامنه‌ای نوشته است: «علی شمخانی به دلیل این که اصالتا عرب است به عنوان رییس تیم مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی انتخاب شد.»
بر اساس این گزارش، یک مقام سعودی جمهوری اسلامی را «تامین کننده اصلی تسلیحات، آموزش، برنامه‌های ایدئولوژیک و ابزار تبلیغاتی حوثی‌ها» خوانده و گفته است دولت ریاض قربانی اصلی این موقعیت است.
به گفته این مقام سعودی، جمهوری اسلامی می‌تواند و «باید» کارهای زیادی در زمینه «پایان دادن به تنش» انجام دهد.
تصرف صنعا، پایتخت یمن در هشت سال پیش از سوی شورشیان حوثی نزدیک به ایران، به مداخله عربستان سعودی در یمن، در راس ائتلافی نظامی و در حمایت از دولت قانونی یمن انجامید.
روز گذشته یک مقام رسمی عربستان سعودی در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه تاکید کرد ریاض هیچ تهدیدی را در مرز طولانی خود با یمن تحمل نخواهد کرد و امیدوار است تهران در این زمینه «نقش اصلی» ایفا کند.
روز جمعه ۱۹ اسفند بیانیه سه‌جانبه‌ای در پکن با امضای علی شمخانی، نماینده رهبر جمهوری اسلامی و دبیر شورای عالی امنیت ملی، مساعد بن‌محمد العیبان، وزیر مشاور و عضو شورای وزیران و مشاور امنیت ملی عربستان سعودی و وانگ ئی، عضو دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست و رییس دفتر کمیسیون مرکزی امور خارجی حزب و عضو شورای دولتی جمهوری خلق چین صادر شد.
بر اساس متنی که رسانه‌های ایران و عربستان سعودی از این بیانیه منتشر کرده‌اند، تهران و ریاض توافق کردند «ظرف حداکثر دو ماه، روابط دیپلماتیک خود را از سر گرفته و سفارت‌خانه‌ها و نمایندگی‌ها را بازگشایی کنند».
قرار است وزیران امور خارجه دو کشور به منظور اجرای این تصمیم و انجام تمهیدات لازم برای تبادل سفیران، با یکدیگر ملاقات کنند.
همچنین بر اساس این توافق، «دو کشور با تاکید بر احترام به حاکمیت و عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر» در زمینه اجرای موافقت‌نامه‌های همکاری‌های پیشین توافق کردند.