بنابر سندی که به دست ایران اینترنشنال رسیده است وزارت بهداشت ایران به دنبال سفارش واکسن انگلیسی آکسفورد-‌آسترازنکا از طریق هند است. تحویل این واکسن به ایران نیازمند تایید نهاد نظارتی هند و تامین بودجه درخواستی از دولت ایران است.

در این سند که تاریخ ۱۸ آذر ماه۹۹، نزدیک به یک ماه قبل، را دارد، سعید نمکی وزیر بهداشت خطاب به اسحاق جهانگیری، معاون اول حسن روحانی، خواهان موافقت با بودجه لازم برای خرید واکسن کرونا از سه طریق کوواکس، چین و همچنین شرکت «انستیتو سرم» هند شده است.

انستیتو سرم یکی از بزرگترین شرکت‌های تولید کننده واکسن در جهان است. این شرکت در قراردادی با شرکت‌های تولید کننده واکسن کرونا آکسفورد-‌آسترازنکا، تولید یک میلیارد دُز از این واکسن برای ارائه به کشورهای کم درآمد یا با درآمد متوسط را بر عهده‌دار دارد. اسم واکسن کرونایی که انستیتو سرم براساس فرمول واکسن کرونای آکسفورد-‌آسترازنکا تولید می‌کند «کوویشیلد» است.

مقام‌های جمهوری اسلامی پیشتر از «مشکل نقل و انتقال پول در شرایط تحریم» به عنوان مانع خرید واکسن سخن می‌گفتند اما سرانجام عبدالناصر همتی، رییس کل بانک مرکزی، اعلام کرد که از مدت‌ها قبل مجوز اوفک، سازمان کنترل دارایی‌های خارجی آمریکا، برای انتقال پول و خرید واکسن صادر شده است.

پس از آن حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی، نیز به مقاومت‌هایی در داخل برای خرید واکسن اشاره کرد. او با اشاره به آنچه «مباحث مطرح‌شده درباره‌ ساخت و خرید واکسن کرونا» خواند، تاکید کرد که دولت برای خرید واکسن خارجی و آغاز سریع واکسیناسیون تردید نمی‌کند.

روحانی در سخنان خود با اشاره به نامشخص بودن نتیجه و زمان‌بر بودن آزمایش واکسن کرونای ساخت ایران، گفت که «اگر به خودکفایی کامل رسیدیم نیاز به وارد کردن نیست اما زمانی که هنوز راه مشخص نیست و کسی نمی‌داند واکسنی که شروع کردیم چند ماه طول می کشد تا واکسیناسیون در سطح وسیع در کشور انجام شود، بهتر است واکسن آماده‌ای که می‌توانیم وارد کرده و سه هفته دیگر واکسیناسیون را شروع کنیم.»

اشاره روحانی به مخالفت و مقاومت‌ برخی مقام‌ها و نهادهای حکومتی با خرید و واردات واکسن کرونا در حالی بیان شد که حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران، هشتم دی ماه و با افزایش مطالبه خرید و واردات سریع واکسن، به طور ضمنی با آن مخالفت کرد و گفت: «ما فرمول‌های غلبه را پیدا کردیم یعنی رهیافت‌ها و رویکردهایی که می‌تواند بدون اینکه فعلا به واکسن برسیم، شیوع کرونا را در مسیر نزولی قرار دهد، پیدا شده است.»

محمدرضا نقدی، معاون هماهنگ کننده سپاه پاسداران، نیز پیشتر در چهارم دی تاکید کرده بود که «با توجه به توصیه متخصصان، تشکیک‌های جدی کارشناسان دنیا و سوابق بد برخی تولیدکنندگان کنونی واکسن کرونا، به پرسنل سپاه و بسیج تزریق واکسن‌های خارجی کرونا را به دلیل مکانیسم عمل خاص آن‌ها توصیه نمی‌کنیم».

با این حال محمود واعظی، رییس دفتر روحانی، روز پنج‌شنبه گفت که برای خرید واکسن از محل‌های مختلفی از جمله سازمان جهانی بهداشت و کوواکس، چین، هند و روسیه اقدام کرده‌ایم.

او افزود که با چین در حال توافق برای خرید حدود چهار میلیون دُز هستیم که خرید این واکسن حدود دو ماه طول می‌کشد و با هند و روسیه نیز صحبت‌هایی انجام داده‌ایم که تعداد آن به میزانی بستگی دارد که آنها برای فروش تعیین کرده‌اند.

صادرات واکسن کرونای آکسفورد-‌آسترازنکا تولید انستیتو سرم هند در صورت دریافت مجوز کمیته کارشناسان سلامت هند آغاز خواهد شد.

در هفته گذشته پس از صدور مجوز استفاده اضطراری آژانس تنظیم مقررات محصولات دارویی و درمانی بریتانیا برای واکسن کرونای ساخت آکسفورد‌آسترازنکا، وزارت بهداشت هند طی بیانیه‌ای اعلام کرد که کمیته کارشناسان سلامت هند روز جمعه اول ژانویه ۲۰۲۱ برای ارائه مجوز استفاده اضطراری از واکسن‌های کووید-۱۹ تصمیم خواهند گرفت.

انستیتو سرم هند تاکنون حدود ۴۰ میلیون دُز از واکسن کرونا را آماده کرده که پس از ارائه مجوز در داخل هند مورد استفاده قرار خواهد گرفت. این موسسه قصد دارد ماهانه ۵۰ تا ۶۰ میلیون دوز واکسن کرونا تولید کند و با راه‌اندازی سومین کارخانه خود در ماه مارس آینده، ظرفیت تولید خود را به ۱۰۰ میلیون دُز در ماه افزایش دهد.

تاکنون، واکسن ساخت مشترک آسترازنکا انگلیس و انستیتو سرم هند یکی از مهم‌ترین دستاوردها در مقابله جهانی با کووید-۱۹، زیرا قیمت هر دوز آن تنها ۳ دلار است و این در حالی است که قیمت واکسن‌های ساخت شرکت‌های فایزر و مدرنا حداقل شش برابر این میزان است.

بر خلاف واکسن‌های ساخته شده دیگر که باید در دماهای بسیار پایین نگه‌داری شوند، واکسن ساخت مشترک آسترازنکا- آکسفورد و انستیتو سرم را می‌توان در دمای دو تا هشت درجه سلسیوس نگهداری کرد.

آزمایش بالینی واکسن آسترازنکا در برزیل و بریتانیا با دو دُز متفاوت صورت گرفت و مشخص شد که نیم دوز در مرحله اول و یک دوز کامل به فاصله یک ماه ۹۰ درصد موثر است در حالی‌که تزریق دو دُز کامل از آن در فواصل یک ماه ۶۲ درصد تاثیرگذاری داشته است.

این سند را در زیر ببینید: