ابتدای تابستان ۹۸ بود که فدراسیون جهانی فوتبال دست روی یکی از تابوهای بزرگ نظام جمهوری اسلامی گذاشت؛ «حضور زنان در ورزشگاه‌ها». ممنوعیتی ۴۰ ساله که حق طبیعی نیمی از جامعه ایران را به یغما برده و فیفا می‌خواست آن‌را به زنان ایرانی بازگرداند. مبارزه‌ای خیلی جدی از سوی بالاترین نهاد بین‌المللی فوتبال برای رفع یک آپارتاید جسنیتی بزرگ در قرن ۲۱ از سوی حکومتی که در حرف مقامی والا برای زن قائل است و در عمل مقابل تمام آزادی‌هایش یک تابلوی بزرگ «مطلقا ممنوع» قرار داده است. فیفا که در ماه‌های گذشته تبدیل به کابوس سران نظام، مقامات دولت، علما و مدیران ورزشی ایران شده است، ظاهرا دست بردار نیست و بار دیگر نام‌های مهم برای فدراسیون فوتبال ارسال کرده است. اولتیماتومی بسیار جدی که می‌گوید؛ «ماه ژوئن (خرداد- تیر۹۹) آخرین فرصت جمهوری اسلامی برای حضور بدون گزینش زنان در ورزشگاه های ایران است».

# بیدار_شو_فیفا

آخرین حضور غیرگزینشی زنان در ورزشگاه‌های ایران به پیش از انقلاب ۵۷ برمی‌گردد. زنانی که دوشادوش مردان برای تماشای بازی فوتبال به ورزشگاه می‌رفتند، نمونه همان تصویری که امروز در ورزشگاه‌های دنیا میبینیم. تصویری که بعد از بهمن ۵۷ تبدیل به رویا شد و سپس در راستای سیاست‌های تفکیک جنسیتی و طبق نظر مراجع قم نشین، فوتبال و تماشای آن تبدیل به مقوله‌ای کاملا مردانه شد. قانونی نانوشته که بارها زنان ایرانی در مسیر مبارزه با آن گام برداشتند و البته صدای‌شان سرکوب شد. هرگاه که یک فدراسیون جهانی در مسیر رفع این تبعیض جنسیتی گامی برمی‌داشت پروژه (حضور گزینشی) کلید می‌خورد که شبیه یک درمان موقت بود. اتفاق تلخ دختر آبی اما خطی جدید برای پروژه حضور زنان در ورزشگاه‌ها ترسیم کرد و جیانی اینفانتینو (رئیس فیفا) مصمم به درمان قطعی این تبیعض بزرگ شد. ماحصل تلاش‌های فیفا به اتفاق ۱۸ مهر ۹۸ ختم شد که سرانجام زنان با اما و اگرهای فراوان موفق به خرید بلیت دیدار ایران و کامبوج شدند. موضوعی که فیفا فکر می‌کرد برای بازی‌های داخلی فوتبال ایران نیز به اجرا در خواهد آمد اما سرسختی سران نظام در پذیرفتن حضور زنان، دوباره پرونده را هر چند موقت، اما مختومه کرد تا اینکه سرانجام هشتگ (بیدار_شو_فیفا) کار را به جایی رساند که فیفا اخطاری کاملا جدی برای طرف ایرانی فرستاد و دوباره ضرب الاجل تعیین کرد.

رد پرونده زنان در استعفای تاج

مقامات ورزشی ایران و برخی رسانه‌های همراه داخلی سعی کردند خواسته فیفا را به بازی‌های ملی معطوف کنند اما جنبش فیفا برای مبارزه با محرومیت زنان ایرانی آنقدر جدی بود که مسئله ورود زنان به ورزشگاه‌ها تبدیل به بحثی طولانی مدت شد و شروع بازی‌های لیگ برتر را به تعویق انداخت. تاریخ اما دوباره تکرار خواهد شد و برای فصل آینده لیگ برتر نیز همان سناریوی تعویق لیگ بر سر حضور زنان در ورزشگاه به راه خواهد افتاد. هیچ‌کس بهتر و بیشتر از مهدی تاج (رئیس مستعفی فدراسیون فوتبال) از جدیت خواست فیفا و خطر تعلیق فوتبال ایران اطلاع ندارد، موضوعی که میتوان رد آن را حتی در استعفای تاج از ریاست فدراسیون جستوجو کرد. تاج به خوبی از خطری که فوتبال ایران را تهدید می‌کند باخبر است و بسیاری از نزدیکانش می‌گویند او نمی‌خواهد تعلیق فوتبال به نامش نوشته شود، چرا که نه توانایی ایستادن مقابل مراجع، دادستان کل و تابوی بزرگ را دارد و نه میتواند بیشتر از این از فیفا زمان خریداری کند.

سه فرمان فیفا

جیانی اینفانتینو قرار بود برای راستی آزمایی قول حسن روحانی و مسئولان ورزشی سفری سرزده به ایران داشته باشد که ماجرای شلوغی‌های آبان خونین و حمله موشکی به هواپیمای اوکراین پیش آمد. موضوعی که افراد مطلع معتقدند سفر رئیس سوئیسی را تعویق انداخت اما خللی در تصمیم فیفا ایجاد نکرد و فدراسیون جهانی برای چندمین بار نامه‌ای تهدیدآمیز برای فدراسیون فوتبال ارسال کرد. شواهد نشان می‌دهد نامه جدید فیفا جدی‌تر از همیشه است و اینبار مشخصا از ۳ رویداد فوتبالی نام برده است که باید پذیرای حضور بی‌قید و شرط زنان باشد. در حالی‌که مسعود سلطانی‌فر و سخنگوی جنجالی وزارت ورزش تاکید داشتند خواست فیفا تنها منوط به بازی‌های ملی است اما نامه جدید، پرده از دروغ بزرگ مسئولان برداشت و آنچه به ایران اعلام کرد دیگر نیازی به تفسیر ندارد. فیفا در آخرین نامه‌اش که البته جز چند رسانه و به شکل جالبی مورد توجه رسانه‌های داخلی قرار نگرفته است، ضمن تعیین تاریخی به عنوان ضرب‌الاجل، به صراحت نوشته است:

یک: در مسابقات انتخابی جام‌جهانی صندلی بیشتری به زنان اختصاص پیدا کند.(اشاره به تخطی ایران از خواسته ابتدایی فیفا که تاکید کرده بود زنان باید به اندازه میزان تقاضا بلیت خریداری کنند و وارد ورزشگاه شوند اما در دیدار مقابل کامبوج ظرفیتی محدود در اختیارشان قرار گرفت.)

دو: در بازی‌هایی که تیم‌های ایرانی در لیگ قهرمانان آسیا میزبان هستند، زنان باید وارد ورزشگاه شوند.

(اشاره به هر ۴نماینده ایران در لیگ قهرمانان آسیا که باید در شهرهای اصفهان، مشهد و تهران میزبان زنان باشند و البته گزینشی در کار نباشد.)

سه: شرایطی فراهم شود که از ماه ژوئن ۲۰۲۰ (خرداد- تیر ۹۹) در لیگهای داخلی زنان بتوانند بازی تیمهای مورد علاقهشان را درورزشگاه ببینید.

(اینجا هم نظر فیفا کاملا واضح است و نمیتوان به بهانه کمبود زیرساخت‌ها، تنها بازی‌هایی که در تهران انجام می‌شود را شامل این خواسته دانست. فیفا در بند سوم نامه‌اش از واژه لیگ‌های داخلی استفاده کرده است که مشخصا شامل لیگ دسته اول نیز می‌شود.)

چالش پشت چالش

کوتاه می‌آیند؟ تابو می‌شکند؟ فیفا تا کجا ادامه می‌دهد؟ فوتبال تعلیق می‌شود؟ اینها و کمی بیشتر تمام سئوالاتی هستند که تا چند ماه دیگر پاسخ‌شان را دریافت خواهیم کرد. مشخصا توپ در زمین ایران است و جمهوری اسلامی و تندروها باید تصمیم بگیرند که آیا می‌خواهند روح فوتبال در ایران جریان داشته باشد یا همچنان با تعصبی قرون وسطایی به تبعیض بزرگ ادامه خواهند داد و مقدمات تعلیق دوباره فوتبال ایران فراهم می‌شود. شواهد نشان می‌دهد که مقامات جمهوری اسلامی به آسانی حاضر به پذیرفتن چنین خواستهای نیستند و برای اثبات این موضوع می‌توان به مصاحبه‌های تند برخی مسئولان و مراجع بعد از ورود زنان به ورزشگاه آزادی اشاره کرد که آنرا توطئه دشمن، به خطر افتادن اسلام و کم کاری دولت در توجیه فدراسیون جهانی قلمداد کردند. از عدم مبارزه با ورزشکاران اسرائیلی، گرفتن میزبانی‌های مختلف ایران و تمام مشکلاتی که این روزها ورزش و فوتبال ایران را به چالش کشیده است، اینبار ورود زنان به ورزشگاه بزرگترین دغدغه‌ایست که حتی ضربان قلب مهدی تاج را هم به شماره انداخت و حالا فوتبال ایران روی مرز باریک پذیرفتن یا نپذیرفتن حضور زنان در ورزشگاه یا تعلیق قرار داده است.