این روزها، چهره‌ فریدا کالو روی برندها و لوازم مختلف در مغازه‌ها یا روی اینترنت نقش بسته و تصویری آشناست. بیش از ۶۰ سال از مرگ این هنرمند، که متولد و درگذشته‌ در ماه ژویيه بود، می‌گذرد و چهره و آثار این نقاش مکزیکی قرن بیستم هیچ زمانی مثل امروز تا این حد محبوب و مورد استقبال نبوده است.

چهره‌ او را می‌توان روی تی‌شرت، لیوان، وسایل آشپزخانه، برس مو، لاک ناخن، عروسک‌های باربی، مگنت‌های یخچال، چمدان و حتی وسایل باغبانی دید. سیمای او شش دهه پس از مرگش، باعث فروش بیشتر کالاها می‌شود. برای مثال، برند آمریکایی لوازم آرایش «اولترا بیوتی» چند هفته پیش، مجموعه‌ای از محصولات آرایشی‌اش را با چهره‌ فریدا به بازار عرضه کرد. علاوه بر این، آمارها نشان می‌دهد نام فریدا کالو بیش از سه میلیون بار روی اینستاگرام هشتگ شده است. سال پیش، موزه ویکتوریا اند آلبرت لندن نمایشگاهی از لوازم شخصی او برگزار کرد. همچنین، بخش فرهنگ و هنر گوگل (Google Arts & Culture) در ژوئن ۲۰۱۸، اولین نمایشگاه تعاملی (اینتراکتیو) آنلاینش را با آثار این هنرمند مکزیکی راه‌اندازی کرد.

بی‌شک آثار فریدا کالو دنیا را فتح کرده است. اما از زندگی پر‌هیاهوی این هنرمند قرن بیستم میلادی چه می‌دانیم؟ چهره‌ای فمینیست، معشوقه‌ دیه‌گو ریورا، نماد مقاومت در برابر مردسالاری، چهره‌ای از جنبش همجنس‌گراها؟ چهره‌ فریدا هم مانند چه‌گوارا این روزها ابزار تجارت شده است. سوال این‌جاست این اتفاق چگونه رخ داد و به چه دلیل؟

ژولی کورن، تاریخ‌نگار هنر، می‌گوید: «برای درک علاقه و شوقی که فریدا را احاطه کرده است، باید به مرگ او در سال ۱۹۵۴ برگشت. هرچند در سکوت و بی‌توجهی مرد، با ظهور فمینیسم در اواخر دهه ۱۹۶۰، نام او دوباره سر زبان‌ها افتاد. آن زمان، زنان هنرمند شروع کردند به تحقیق درباره‌ تاریخ هنر و فریدا کالو کشف و تبدیل به نماد شد. زندگینامه فریدا منتشر  شد و در سال ۱۹۸۲، برای اولین بار فیلمی از زندگی او ساخته و نمایش داده شد. در دهه ۱۹۹۰، نمایشگاه‌هایی از آثارش برگزار شد و محصولاتی با نام او تولید شد که موفقیت چشمگیری داشتند.» این آغاز دوره‌ای بود که این تاریخ‌نگار هنر آن را «فریدا‌شیفتگی» می‌نامد.

نام این هنرمند مکزیکی بار دوم در سال ۲۰۰۲ سر زبان‌ها افتاد، وقتی فیلمی از زندگی او با بازی سلما هایک، هنرپیشه‌ مکزیکی‌ـ‌آمریکایی، به نمایش در‌آمد و بسیار موفق بود. سه سال بعد، موزه‌ «تیت مدرن» لندن نمایشگاهی از آثار او ترتیب داد و در سال ۲۰۰۷، به‌مناسبت صد سالگی این نقاش، نزدیک به ۵۰ کتاب از زندگی و آثارش منتشر شد. از آن زمان، تولید محصولاتی با طرح چهره‌ فریدا کالو رشد قابل‌توجهی داشته است و در اشکال مختلف دیده می‌شود.

ژولی کورن همچنین می‌گوید: «فریدا کالو نماد مبارزات اجتماعی متعدد است. فریدا به‌رغم تابوهای اجتماعی، دوجنس‌گرا بودنش را اعلام کرد و نگاه و قضاوت دیگران برایش اهمیتی نداشت. او نماد آزادی است و همین است که دوست‌داشتنی‌اش می‌کند. فریدا هویتی پیچیده و چندگانه دارد. زنی آزاد، معلول، دوجنس‌گرا، فمینیست، پرآشوب، پر‌هیجان، کنشگر و ... قطعا هر زنی می‌تواند با بخشی از وجود او همذات‌پنداری کند. او تصویری از مقاومت و در عین حال موفقیت است و همین باعث می‌شود امروزه هم مورد توجه و علاقه مردم باشد. نباید فراموش کرد که فریدا در نشان دادن مسائلی مناقشه‌برانگیز چون سقط جنین زنی بی‌پروا بوده و آن را بارها در نقاشی‌هایش به تصویر کشیده است.»

اما در حالی که تصاویر فریدا بازار را تسخیر کرده است، تضادی بنیادین بین اندیشه‌ او و این توجه بازار وجود دارد. ژولی کورن می‌گوید: «فریدا عملا ضد آمریکا و ضد نظام سرمایه‌داری بود و احتمالا اگر امروز زنده بود و این توجه بازار به خود و آثارش را می‌دید، شگفت‌زده می‌شد. با این‌ حال، گروهی هم معتقدند تجاری شدن تصویر فریدا به شناساندن این هنرمند به نسل جوان کمک می‌کند، چرا که فریدا آرزو داشت به یک اسطوره تبدیل شود و با لباس‌ها و رنگ‌های تابلوهایش همه را مسحور کند. امروز، همین تصاویر مسحور‌کننده روی محصولات متنوع به چشم می‌خورند.»

با تمام این‌ها، به‌ نظر می‌رسد تب فریدا کالو تازه شروع شده است و تا سال‌ها آثار او دیده و محصولاتی با نام و چهره‌ او فروخته خواهد شد.