برگزاری مراسم ماه محرم امسال در ایران با سایه تحریم‌های آمریکا همراه شد و به‌رغم آنکه مواد اولیه تولید پلاستیک یک‌بارمصرف در بازار،  یک تا دو برابر گران شده‌ است، پلاستیک‌فروش‌ها شاهد افزایش قیمت‌ها تا ده‌برابر سال گذشته‌اند.

احمد مقیمی، رییس اتحادیه فروشندگان پلاستیک و ظروف یک‌بارمصرف، اوایل شهریورماه، به خبرگزاری ایسنا گفت: «درحالی‌که قیمت مواد اولیه دوبرابر شده، قیمت ظروف یک‌بارمصرف حتی تا ۱۰ برابر افزایش یافته است.»

او برخی تولیدکنندگان را عامل گرانی بیش‌از حد ظروف یک‌بارمصرف دانست و افزود: «اگر مشکلات فعلی بازار ظروف یک‌بارمصرف همچون تامین مواد اولیه و نظارت بر قیمت‌گذاری جدی گرفته نشود، در ایام سوگواری محرم و صفر که میزان مصرف ظروف یک‌بارمصرف افزایش می‌یابد، فاجعه رخ خواهد داد.»

آنچه مقیمی درموردش هشدار نمی‌دهد، افزایش فزاینده مصرف پلاستیک‌ یک‌بارمصرف در ایران و ازجمله در روزهایی همانند دهه محرم است؛ زمانی‌که با افزایش مصرف غذاهای نذری در ایران، تولید زباله‌های پلاستیکی گسترده‌تر می‌شود.

افزایش مصرف سه‌برابری سال قبل 

مقیمی سال گذشته خبر از این داده بود که به‌رغم افزایش قیمت، مصرف پلاستیک در دهه محرم سه‌برابر سال قبل از آن، شده بود. سال گذشته، قیمت این پلاستیک‌ها نیز بیش از ۳۰درصد افزایش پیدا کرده بود.

هم‌زمان با اوج‌گرفتن مصرف پلاستیک در ایران، سال گذشته برخی تولیدکنندگان تاکید می‌کردند که پلاستیک آنها گیاهی و سالم‌تر است و آلایندگی کمتری دارد.

مقیمی سال گذشته هشدار داده بود که این پلاستیک‌ها با وجود تاکید تولیدکنندگان، صددرصد گیاهی نیستند.

او گفته بود: «تکنولوژی تولیدی ظروف گیاهی تنها در اختیار دو کشور بوده و این تکنولوژی حتی در اروپا نیز وجود ندارد، حال چگونه ما از آن بهره می‌بریم؛‌ واقعیت آن است که بیش از ۷۰درصد محصولات یک‌بارمصرف از پلیمر تشکیل شده، زیرا در غیراین‌صورت این کالاها اصلا حالت نمی‌گیرند.»

مقیمی همچنین گفته بود که سفره‌ها و ظروف یک‌بارمصرف تولیدشده در کارگاه‌های غیرمجاز، به‌دلیل نداشتن استاندارد، می‌توانند ضرر جانی به‌همراه داشته باشند؛ اما آنچه ازسوی او مطرح نشد، این بود که چه کسی گفته پلاستیک یک‌بارمصرف (ولو دارای علامت استاندارد)، سالم است و مصرف آن مشکلی درست نمی‌کند؟

پلاستیک ناسالمی که عامل بیماری‌های مختلف می‌شود، از نازایی تا آسم

پلاستیک یک اسم است؛ ولی شامل انواع گوناگونی می‌شود که هریک از آن‌ها با فرمولی متفاوت ساخته می‌شوند؛ درنتیجه، بسته به آن‌که چه استانداردهایی در ساخت یک نوع پلاستیک لحاظ شده باشد، در اینکه آن، با تن آدمی چه‌کار می‌کند، تفاوت ایجاد می‌کند.

برخی پلاستیک‌ها بیماری‌هایی مزمن مانند آسم یا سرطان به‌همراه می‌آورند و برخی دیگر، بر بعضی اندام‌های بدن تأثیر می‌گذارند و مثلا زوج‌های جوان را نازا می‌کنند.

یکی از مشکلات بهداشتی همراه با پلاستیک به‌ ساختار شیمیایی آن برمی‌گردد. پلاستیکی که برپایه نفت درست شده باشد برخلاف پلاستیک گیاهی، نمی‌پوسد، بلکه در گذر زمان و بسته به نحوه استفاده از آن، می‌شکند و ذره‌های شکسته‌ آن، می‌تواند همراه مایعات یا غذاهایی که در روزهایی همانند ایام محرم مصرف می‌شود، به بدن داخل شوند. همچنین داغی غذاهای نذری می‌تواند بر پلاستیک غیراستاندارد تأثیر بگذارند و آن را تبدیل‌به معجونی کنند که برای سلامتی بدن خوب نیست.

البته به‌جز ظرف‌های یک‌بارمصرف، آنچه از پلاستیک‌های محرم، بیشتر به‌چشم دیده می‌‌آید، زباله‌هایی است که در خیابان‌های شهرها و روستاهای ایران، انباشته می‌شود.

کوه زباله‌هایی که تا صدها سال ترک نمی‌خورند

آمارهای داخلی، ایران را پنجمین مصرف‌کننده پلاستیک در جهان معرفی می‌کنند. بدین‌شکل که در داخل ایران، سالیانه ۲۴۸هزار تن پلاستیک تولید می‌شود، ولی میزان مصرف موادپلاستیکی ایران را در سال گذشته، سالیانه ۲/۱میلیون تن برآورد کرده‌اند.

همچنین مقامات ایرانی می‌گویند مصرف پلاستیک در ایران سه‌برابر میانگین جهانی است و سرانه مصرف پلاستیکی افراد نیز روبه‌رشد است.

اولین کارخانه تولید پلاستیک در ایران، در سال ۱۳۳۷ در اهواز افتتاح شد، ولی در این ۶۰ سال، زیرساخت جمع‌آوری و بازیافت پلاستیک، به‌طور متناسب با تولید پلاستیک، رشد نکرده است. درنتیجه‌، زباله‌های پلاستیکی از خانه‌های مردم به دشت و جنگل و بیابان‌ها رسیده‌اند. زباله‌هایی که نمونه‌هایش را در دهه محرم، در خیابان‌های ایران می‌توان دید.

مجمع جهانی اقتصاد (مستقر در داووس سوییس) می‌گوید تا سال ۲۰۵۰ میلادی (۳۲سال دیگر) در اقیانوس‌های جهان، بیشتر از ماهی، زباله‌های پلاستیکی شناور خواهد بود.

این مجمع می‌گوید در ۵۰سال گذشته، استفاده از پلاستیک در جهان ۲۰برابر شده و پیش‌بینی از افزایش فزاینده تولید و مصرف پلاستیک در سال‌های پیش رو دارد.