کوروش محمدی، رئیس انجمن آسیب شناسی ایران نسبت به شیوع شکل‌گیری رفتارهایی که منجر به خودآزاری در بین نوجوانان شده است، هشدار داد.

مازوخیسم (خودآزاری یا آزارخواهی جنسی) وامدار رمان نویس اتریشی قرن نوزدهم ،  به نام  «لئوپولد فون زاخر-مازوخ» است که شخصیت‌های داستان‌هایش از اینکه مردان با آنان بدرفتاری کنند و بر آنها تسلط یابند، لذت جنسی می‌بردند.

تعریفی که روانشناسان برای مازوخیسم یا همان خودآزاری در نظر گرفتند، آن‌را  یک نوع کوشش و تلاش خستگی ناپذیر و تقریباً همیشگی می‌دانند که فرد سعی می‌کند خود را در برابر دیگری در حقیرترین وضع قرار دهد و از آن لذت ببرد.

حال امروز ۸آبان، رئیس انجمن آسیب شناسی ایران ناکارآمد عمل کردن مسؤولان به رفتارهای هیجانی نوجوانان در جامعه و همچنین ضعف در بخش تربیت و آموزش را موجب شیوع برخی ناهنجاری‌های رفتاری از جمله مازوخیسم یا خودآزاری می داند که ریشه در هیجانات تلنبار شده نوجوانان دارد.
 

رئیس انجمن آسیب شناسی ایران معتقد است که این مدل رفتار مازوخیسمی (خودآزاری) در بین نسل نوجوان رو به افزایش است. به گفته او این حرکات در واکنش به خشونت پنهان، روش‌های تربیتی و پاسخگویی نادرست جامعه به هیجان‌های رفتاری نوجوانان به وجود می‌آید.
به گزارش ایسنا، محمدی درباره دلایل شیوع این رفتار روانی گفت: «تحقیقات نشان داده که هرگاه محدودیت‌هایی برای یک گروه سنی ایجاد می‌شود، این افراد دست به اقدامات این‌چنینی می زنند.»

او در ادامه توضیح داد: «معمولا پدیده‌ها و آسیب‌ها بر اساس الگوهای غالب ایجاد می‌شود. مثل آنچه برای نسل امروز نوجوان کشور ایجاد شده است.»
رئیس انجمن آسیب شناسی ایران با اشاره به مسائل نیازهای غریزی و هیجانی نوجوانان ایرانی گفت: مشکلی که در حال حاضر با آن روبرو هستیم این است که  امروز نسل نوجوان ما در ارتباط با نیازهای غریزی و هیجانی مکانیزم‌های پاسخگویی در جامعه را دریافت نمی‌کند، زیرا این مکانیزم ایجاد نشده و اگر هم ایجاد شده باشد، بسیار اندک و ضعیف است.
محمدی در ادامه تشریح کرد: «قرار گرفتن نوجوان در چنین شرایطی منجر به هرگونه انحراف و پذیرش الگوهایی مثل خودکشی و رفتارهای خشن علیه شرایط درونی و روحی خواهد شد.»

او با اشاره به شیوع رفتارهای مازوخیسمی میان نسل نوجوان گفت: «در نسل نوجوان، مباحثی از جمله یک مدل رفتار مازوخیسمی (خودآزاری) در حال شکل گیری است که در واکنش به خشونت پنهان در جامعه و روش‌های تربیتی و پاسخگویی نادرست جامعه به هیجان‌های رفتاری نوجوانان به وجود می‌آید. نوجوانان خودزنی می‌کنند و یا اینکه به الگوهای غالب مثل رفتارهای خشن و حتی فرقه‌های انحرافی روی می‌آورند و به خود آسیب می‌رسانند.
محمدی همچنین به خودکشی در میان نوجوانان اشاره کرد و گفت: «درحال حاضر  یکی از الگوهای غالب بر رفتارهای خشن در میان نوجوان، حلق آویزی، پرتاب از ارتفاع در امکان عمومی است. این موضوع در ارتباط با تاثیر رسانه‌های مجازی نیز ایجاد می‌شود و به‌همین دلیل قصه چالش نهنگ آبی مطرح می‌شود.

رئیس انجمن آسیب شناسی ایران چالش نهنگ آبی را واقعیت امروز عنوان کرد و گفت: «این چالش در جامعه به وجود آمده و فرآیند ذهنی کل جامعه را درگیر کرده است، به‌همین دلیل رسانه‌ها را درگیر و مراجع قضایی را وادار به واکنش کرده است، پس نمی‌شود چنین چالشی را مردود اعلام کرد. نبود نظام آموزشی مهارتی در کشور و همچنین بی اطلاعی خانواده ها از رفتارهای صحیح تربیتی از عوامل پیدایش این رفتارهای ناهنجاری است.»

محمدی، با مقصر دانستن نظام آموزشی فعلی، آن‌را یکی از عوامل موثر در بروز این رفتارهای ناهنجار می داند. او می گوید: «مشکل در نظام آموزشی است. نظام ما مهارتی نیست. اگر این نظام مهارتی باشد نوجوان ما که نیمی از عمر و ساعات فعال زندگی خود را در مراکز آموزشی می‌گذراند می‌تواند در هنگام مواجه با هیجانات آن را مدیریت کند. امروز اگر این اتفاق رخ نمی‌دهد، به این دلیل است که نظام آموزشی ما ناکارآمد است و چنین قابلیتی را ندارد.»

او همچنین به نظام تربیتی اشاره کرد و گفت: «در خانواده‌ها نیز چنین داستانی مطرح است. ما روش تربیتی صحیح و دارای چهارچوب مشخصی در خانواده نداریم و خانواده‌ها از روش خاصی تبعیت نمی‌کنند و با سلیقه بحث تربیتی را جلو می‌برند. این در حالی است که سلیقه‌ای رفتار کردن در روش‌های تربیتی کار دست ما می‌دهد. خانواده در ایجاد ارتباط سالم و موثر درست عمل نمی‌کند و والدین از مهارت آموزی بی بهره‌اند.»

به گفته‌ی محمدی بهترین راهکار درمان برای خودآزاری نوجوانان این است که باید به سمت سیستم آموزشی با روش‌های صحیح و جدید کارآمد حرکت کنیم. وقتی نوجوان در مدرسه‌ای که تحصیل می‌کند چیزی به عنوان «مهارت» کسب نمی‌کند، خود یک آسیب بزرگ محسوب می‌شود که حتی می تواند سبب ساز خودکشی شود.
امیر محمود حریرچی، عضو هیات علمی دانشگاه طباطبائی به‌تازگی از آمار بالای خودکشی در کشور خبر داد و اعلام کرد: «شرایط جامعه به گونه‌ای است که دختران و زنان در ایران تنهاترند و در نتیجه  زنان تا سه برابر مردان بیشتر اقدام به خودکشی می‌کنند. او در گفت و گویی با ایلنا به مشکلات فرهنگی اشاره داشت و تصریح کرد: «امروز شرایطی را ایجاد کردیم که دختران آسیب‌پذیرتر شدند. قوانین، مقررات و عرف جامعه همه به جوانان آسیب زده است. شادی در جامعه به رسمیت شناخته نمی‌شود این مسئله برای دختران بیشتر است.»  

او با انتقاد از بعضی اصطلاحات رایج در فرهنگ جامعه گفت: «متاسفانه شادی را مترادف با بی‌بند و باری می‌دانیم. زمانی که نمی‌توانیم شرایط تفریحات سالم را برای جوانان مهیا کنیم و تفریحات سالم گران است، همه چیز به شکل زیرزمینی ایجاد می‌شود، که بسیار خطرناک است و با زیرزمینی کردن شادی‌ها و سرگرمی‌ها، آن را به سمت غیرسالم بودن می‌کشانیم.»