پروین فرشچی، معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست، از خطر انقراض ماهیان خاویاری خبر داد و «قاچاق» را عامل اصلی این انقراض عنوان کرد.

به گزارش ایسنا، فرشچی با بیان این مطلب که تمامی گونه‌های ماهیان خاویاری دریای خزر در معرض خطر انقراض قرار گرفته‌اند تصریح کرد: وضعیت نامساعد پیش آمده برای جمعیت ماهیان خاویاری دریای خزر موجب شده است که هر پنچ گونه ماهیان خاویاری در لیست سایتیس (کنوانسیون منع تجارت گونه‌های گیاهی و جانوری در معرض خطر انقراض) قرار بگیرند.

فرشچی، قاچاق را مهمترین آسیب برای بقای نسل ماهیان خاویاری اعلام و در ادامه اضافه کرد: سدسازی‌های صورت گرفته که مانع برگشت ماهی‌ها به دریا برای تخم‌ریزی می شوند، همچنین  صید و بهره‌برداری بیش از حد از ماهیان خاویاری از عوامل انقراض این ماهی‌ها شده است.

معاون محیط زیست با بیان اینکه ورود گونه‌های غیر بومی مهاجم به خزر نیز بقای ماهیان خاویاری را با مشکل مواجه کرده است، تاکید کرد: «مساله مهم در تهدید نسل ماهیان خاویاری صید قاچاق این گونه است. صید قاچاق در کشورهای دیگر حاشیه دریای خزر بیشتر از بخش ایران است و حتی یک سیستم بسیار نظام یافته و مشخص برای قاچاق ماهیان خاویاری و خاویار وجود دارد.»

معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به تفاهم‌نامه‌ای که بین سازمان‌های شیلاتی کشورهای حاشیه خزر در سال ۲۰۱۴ منعقد شد خاطر نشان کرد: ما تمامی موارد انقراض ماهی های خاویاری را در جلسات مختلف مورد بحث و بررسی قرار دادیم و در حال حاضر نیز اقداماتی برای مقابله با صید قاچاق، جلوگیری از آلودگی دریایی، رهاسازی ماهیان خاویاری و جلوگیری از احداث سدها و... در حال انجام است .

فرشچی در مورد رهاسازی ماهیان خاویاری برای جلوگیری از انقراض آنها توضیح داد: «بعد از تکثیر ماهیان خاویاری از طریق لقاح مصنوعی و رسیدن وزن آن‌ها به ۱۰۰ تا ۱۵۰گرم،آن‌ها در دریای خزر رهاسازی می‌شوند. افزون بر اینها توقف سهمیه صید ماهیان خاویاری نیز در سال ۲۰۱۲ به بعد دنبال شد تا فرصت بازیابی به ماهیان داده شود.»

معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به تفاهم نامه امضا شده میان کشورهای حاشیه خزر اظهار کرد: «در قالب تفاهم‌نامه پنج‌جانبه‌ای بین کشورهای حاشیه خزر (ایران، آذربایجان، روسیه، قراقستان  و ترکمنستان) که مربوط به مدیریت آبزیان دریای خزر است، فعالیت‌های بسیاری درحال انجام است ولی حتما زمان زیادی طول می‌کشد تا ذخایر ارزشمند مثل ماهیان خاویاری بازسازی شوند.»

فرشچی همچنین با اشاره به آلودگی ناشی از منابع نفتی در دریای خزر فعالیت‌های نفتی ایران را در حال حاضر منتفی اعلام کرد و توضیح داد: همه کشورهای حاشیه دریای خزر به غیر از ایران، حفاری و بهره‌برداری نفتی در دریای خزر دارند، کشور ما تنها فعالیت‌های محدودی روی اکتشاف نفت داشت که به کشف منابع نفتی منجر شد اما چون مقرون به صرفه برای بهره‌برداری نبود، از بهره‌برداری اجتناب شد بنابراین فعالیت ایران برای بهره‌برداری از ذخایر نفت و گاز در دریای خزر فعلا منتفی است.

او همچنین با اشاره به  آلودگی ناشی از منابع نفتی در دریای خزر گفت: یکی از پروتکل‌های کنوانسیون تهران مربوط به پیشگیری، کنترل و مقابله با آلودگی‌های ناشی از  اکتشاف، حفاری، بهره‌برداری و انتقال نفت است.  

او در ادامه تشریح کرد: این پروتکل یک برنامه اقدام منطقه‌ای برای جلوگیری از آلودگی نفتی در سطح منطقه است که باعث می‌شود کشورها با یکدیگر برای اجرای مفاد پروتکل همکاری داشته باشند.

کرانه‌های شرقی دریای خزر به ویژه سواحل بندر ترکمن (از خلیج حسنقلی تا میانکاله) مهم‌ترین محل صید ماهیان خاویاری می‌باشد که به تنهایی نیمی از خاویار ایران در آنجا به دست می‌آید.

خاویار، تخم ماهیان خاویاری و از گرانترین غذاهای جهان است. دریای خزر به عنوان بزرگ‌ترین منبع ماهیان خاویاری در جهان بیش از ۹۰ درصد خاویار جهان را تأمین می‌کند.
فیل‌ماهی، تاس‌ماهی روسی یا چالباش، تاس‌ماهی ایرانی یا قره‌برون، ماهی شیب و ماهی ازون‌برون یا سوروگا، گونه‌های اصلی ماهیان خاویاری دریای خزر هستند.