روزنامهها در قرنطینه
روزنامهها عاقبت پس از ۱۵ روز تعطیلی نوروزی برگشتند ولی بنا بر تصمیم ستاد ملی مقابله با کرونا، اجازه چاپ کاغذی نیافتند و در دکه مطبوعات پیدایشان نخواهیم کرد. بهجز روزنامه شرق که به نظر میرسد بهاعتراض منتشر نشده است، تقریبا همه روزنامهها در نسخه آنلاین و با صفحات کمتر و بدون آگهی بهروز شدند. صفحات نخست برخی روزنامهها مثل جوان تغییرهایی کرده است ولی باقی روزنامهها با همان فرمت قبلی روی سایتهایی مثل «پیشخوان» و «جار» قابل دانلودند.
علی میرفتاح، سردبیر اعتماد اما بهتلخی نوشته «روزنامه اصل و اساسش كاغذ است، بايد به دكه بروی تیترها را ببینی، حتی خم شوی و زير آجرها را بخوانی، بعد هم يکی برداری و همان كنار پيادهرو، دستت را صليب كنی و شروع کنی به خواندن»... اما در زمانه کرونایی و در این عسرت، باید به اندکها قانع بود و امید بست که دوباره چرخ چاپخانهها بچرخد و چراغ مطبوعات خاموش نشود.
سال ۱۳۹۹ آغازی بهتآور داشت که در سده ۱۳۰۰، که حالا در پلکان آخر آن ایستادهایم، بیسابقه بود. نوروز امسال دیدوبازدید و سفر نداشت. ایرانیها سال نو را از دور به هم تبریک گفتند و اکنون دیگر، دوری سلامتی میآورد. روزنامههای آغازین روز کاری بهار هم در پی این نوروز ساکت و بیرمق، دل و دماغی ندارند. از کرونا میگویند و اقتصاد ازهمپاشیده ایران و تحریمهایی که میماند و سایه جنگی دوباره و احتمالی که شاید از عراق بیاید و دامن ایران را بگیرد.
روزنامه جوان، وابسته به سپاه پاسداران، در طرحی در صفحه نخست، مجسمه آزادی را غرقشده ترسیم کرده و کرونا را به کوسهای تشبیه کرده که در پی دونالد ترامپ است و با این تیتر که «کرونا غرور جهان را شکست»، حکومت آمریکا را به غرور و تعصب کاذب در مصون دانستن کشور از کرونا متهم کرده است و نوشته «دولت ترامپ فقیرترین مردم این کشور را به قتلگاه کرونا برده است».
روزنامه سپاه پاسداران اما به ایران که میرسد، مینویسد مدیریت کرونا در ایران با همراهی مردم در حال انجام است و علاوه بر گروههای جهادی، بسیج هم در حال ضدعفونی معابر، تولید ماسک و لباس مخصوص و تهیه ارزاق برای مقابله با کروناست. جالب اینکه در اغلب گزارشها، روزنامه جوان لفظ «بحران کرونا» را فقط برای آمریکا و اروپا استفاده میکند.
روزنامه تندرو وطن امروز نیز آمار شیوع کرونا در آمریکا را در صفحه نخست کار کرده و تیتر زده است «اول آمریکا».
این نوع جهتگیریها واکنش تحلیلگران سیاسی را به دنبال داشت. صادق زیباکلام از برخورد سیاسی و رویکرد جریانهای نزدیک به رهبری، که مدام آمار تلفات آمریکا و بریتانیا را منتشر میکنند، انتقاد کرده است و در سرمقاله آرمان ملی این مرگخواهی برای دیگران را غیراخلاقی توصیف میکند.
یادداشتنویس کیهان گفته است بحران کرونا در آمریکا و گزارش تلفات موهوم بودن نظریه لیبرال دموکراسی بهعنوان برترین مدل حکمرانی را نشان داد.
اما شیرزاد عبداللهی در آرمان ملی، دقیقا خلاف این نظر را دارد و معتقد است ویروس کرونا بار دیگر مزیت نظامهای دموکراتیک بر نظامهای تمامیتخواه و شبهتمامیتخواه اثبات کرد.
افزایش نگرانیها از رها شدن ۱۱ هزار معتاد در تهران بهدنبال تعطیلی مراکز نگهداری معتادان موضوع گزارش برخی روزنامههاست. طبق مشاهدات خبرنگار آرمان ملی، در بسیاری از معابر و کوچههای مناطق ۱۱ و ۱۲ تهران، تجمع تعداد زیادی از معتادان را میبینیم که بدون سرپناه در خیابانها سرگرداناند. جوان آنها را بمبهای کرونایی نامیده است.
برویم سراغ اولین مرور مطبوعات ایران در سال ۱۳۹۹.