شما صفحه ای از سایت قدیمی ایران اینترنشنال را مشاهده می کنید که دیگر به روز نمی شود. برای مشاهده سایت جدید به iranintl.com مراجعه کنید.
روزنامه‌خوانی ۳۱ خرداد 

خروج از برجام کم است؛ از ان.پی.تی خارج شویم

 

در «هر ساعت ۱۰۰ نفر» در کشور به کرونا مبتلا می‌شوند، این تیتر نخست روزنامه آرمان ملی است. وحشتناک‌تر این‌که سخنگوی وزارت بهداشت اعلام کرده است در هر ۱۲ دقیقه، کرونا یک ایرانی را می‌کشد. وضعیت قرمز در حداقل شش استان کشور باعث شده است روزنامه دولتی ایران روی لوگوی خود ماسک بزند و هشدار دهد «ماسک بزنید تا سلامت بمانید». 

شورای حکام قطعنامه جدیدی علیه ایران صادر کرد؛ ابتکار تیتر زده «بازگشت قطعنامه‌های ضد ایرانی»، جوان به‌کنایه نوشته «پاداش برجام یک‌طرفه»، کیهان هم اسمش را گذاشته است «تازه‌ترین گلابی برجام». 

اصول‌گراها می‌گویند اروپایی‌ها تیر خلاص را به برجام زدند. حامیان برجام هم ناامیدند. از نگاه روزنامه جهان صنعت، صدور قطعنامه یعنی «بازگشت به روز صفر». به نوشته جهان صنعت، نه نامه‌نگاری و تهدید اروپایی‌ها جواب داد و نه درخواست از چین و روسیه برای مقاومت مقابل آمریکا.  

واکنش عملی ایران چه خواهد بود؟ فعلا نماینده جمهوری اسلامی در آژانس انرژی اتمی گفته خواسته‌های شورای حکام زیاده‌طلبی است و صدور قطعنامه مایه تاسف، چون صرفا از سر سیاسی‌کاری تصویب شده است. روزنامه تندرو وطن‌ امروز، که از مخالفان سرسخت برجام بود، معتقد است ایران باید رژیم بازرسی‌ها را متوقف کند و اجازه دسترسی بیشتر ندهد. اما برای آگاهی از واکنش احتمالی ایران، بهتر است کیهان و سرمقاله امروزش را در ادامه بخوانیم.  

دیروز جسد غلامرضا منصوری، قاضی متهم به فساد مالی که به رومانی گریخته بود، پیدا شد. مرگ مشکوک او تیتر برخی روزنامه‌ها مانند اعتماد و شرق را ساخت. اعتماد پرسیده است «پرید یا پرت شد؟» ولی جام‌جم، روزنامه صدا‌و‌سیما، خبر را این‌طور مخابره کرده است که «قاضی فراری خودکشی کرد» وطن امروز هم، بی‌اعتنا به چگونگی رخداد ماجرا، کوتاه تیتر زده است «سقوط آخر». 

قرار است از فردا، سالن‌های سینمایی کشور، پس از ۱۰۰ روز، بازگشایی شوند. روزنامه همشهری آداب سینما رفتن در عصر جدید و در جوار کرونا را آموزش داده است.  

بعد از ۱۲ سال، روزنامه اعتماد جرات کرده است در زمانه‌ای که عبدالکریم سروش را مخالف و منتقد سرسخت جمهوری اسلامی می‌دانند، در باب علم و لیبرالیسم با سروش گفت‌و‌گوی مکتوب کرده است. در پیش‌درآمد مصاحبه، علی میرفتاح، سردبیر اعتماد، از ترس این‌که به‌خاطر این مصاحبه روزنامه توقیف شود، نوشته است هدف از این گفت‌و‌گو بحث و تبادل‌نظر در حوزه علوم انسانی بوده، نه سیاست و اگر سراغ آقای فیلسوف رفته، به این خاطر بوده که سروش در سال‌های اخیر، نقاط ضعف لیبرالیسم را برجسته کرده است. سروش در این مصاحبه مکتوب، به اعتماد نوشته است نقدهایش به لیبرالیسم و مدرنیته به‌معنای موافقتش با مارکسیسم، غرب‌ستیزی و ارتجاع نیست.

 

از ان.پی.تی خارج می‌شویم

 

کیهان نوشته است در چنین شرایطی، کمترین واکنش این خواهد بود که دولت با اعلام توقف همه تعهدهای فراتر از ان‌.پی.تی، «رژیم ویژه بازرسی» را نخواهد پذیرفت. از نگاه نماینده علی خامنه‌ای در کیهان، اما این حداقل کار است؛ حتی توقف برجام هم کمترین پاسخ به قطعنامه اخیر خواهد بود و راهکار خروج از ان.پی.تی است. 

حسین شریعتمداری سرمقاله امروز را خودش نوشته و تاکید کرده الان خروج از برجام مضحک و کودکانه است چون اساسا برجامی وجود ندارد که ایران از آن خارج شود. 

به نوشته شریعتمداری، اکنون خروج از ان.پی.تی نیاز حیاتی کشور است و اگرچه خیلی دیر شده، از آن‌جا که برجام فاجعه و خسارت محض است، با خروج از ان.پی.تی، جلوی ضرر بیشتر را باید گرفت. 

شریعتمداری نوشته است آمریکا از یک‌سو برجام را حفظ کرد و از سوی دیگر، از تمامی تعهدهای برجامی‌اش خارج شده است. او در ادامه به روحانی کنایه زده که «بازی برد‌ـ‌برد» این است نه آنچه دولت شعارش را می‌داد.  

جالب این‌که روزنامه فرهیختگان، به مدیرمسئولی مشاور سیاست خارجی علی خامنه‌ای، هم دقیقا تیتر زده است «دوباره برد‌ـ‌برد» و از قول فواد ایزدی نوشته است «از ان.پی.تی به‌طور تدریجی خارج شویم». این نشان می‌دهد آبشخور بحث روزنامه‌های نماینده و مشاور رهبر جمهوری اسلامی یکی است.

 

اجماع جهانی علیه ایران و خطر لیبی شدن

 

فریدون مجلسی، تحلیلگر سیاسی و دیپلمات پیشین، در گفت‌و‌گو با جهان صنعت، تصویب قطعنامه جدید برای ایران در شورای حکام آژانس بین‌‌المللی را «خبر بد» توصیف کرده است. مجلسی در پاسخ به این پرسش که ایران از تن دادن به خواسته‌های شورای حکام یا راه‌حل نهایی کدام را انتخاب می‌کند، گفت: «من واقعا دیگر نمی‌توانم درک کنم که آیا منافع ملی ایران مطرح است یا منافع عرب‌ها و فلسطین. ظاهرا ایران آن منافع را ترجیح داده و خودش را برای ایثار آماده می‌کند.»

مجلسی معتقد است باید منتظر محاصره دریایی، هوایی و اقدام‌هایی مثل آنچه در لیبی صورت گرفت باشیم. 

به نوشته جهان صنعت، اروپا و آمریکا موفق شدند ایران را از روابط بین‌الملل حذف و استقلال ایران را مخدوش کنند، تا جایی‌که حتی واردات دارو از سوییس هم بدون اجازه خزانه‌داری آمریکا ممکن نیست؛ و در ادامه کنایه‌ زده است که صادرات نفتی ایران به صفر رسیده است، ولی فروش پنج کشتی نفتی به ونزوئلا را بزرگ‌ترین پیروزی تلقی می‌کنیم. 

به قطعنامه علیه ایران ۲۵ کشور رای مثبت دادند و فقط چین و روسیه مخالفت کردند. به باور فریدون مجلسی، قطعنامه دیروز شورای حکام اجماع جهانی علیه ایران بود و آمریکا در هدفی که داشت موفق شد.

 

تجارت با لبنان به‌جای جهان

 

روزنامه وطن امروز معتقد است حالا که دنیا ما را تحریم کرده است، با کشورهایی که مثل ما در باشگاه تحریمی‌ها عضوند تجارت کنیم و محور مقاومت اقتصادی را بسازیم. این روزنامه از «تعمیم مدل تجارت با ونزوئلا به کشورهای منطقه» نوشته و در بالا فهرست امتیازهای تجارت با لبنان را آورده است. 

از نگاه وطن امروز، ایران، چین، روسیه، لبنان، سوریه، ونزوئلا و کوبا می‌توانند محور مقاومت اقتصادی بسازند و تحریم‌های آمریکا را نادیده بگیرند، از طریق روش‌هایی مانند تهاتر کالا، تهاتر ارزی یا بهره‌گیری از ارز مستقل. وطن امروز در عین حال اذعان کرده است که تاکنون، هیچ‌کدام از این کشورها توانایی استفاده از این سازوکارهای مالی را نداشتند. 

در ادامه این گزارش، وطن امروز از امتیاز‌های تجارت با لبنان نوشته است که لبنان ۱۳ میلیارد دلار کالا وارد و ۲ میلیارد و ۸۵۰ میلیون دلار صادر می‌کند، حجم اقتصادش کوچک است و عملا توان صنعتی نداشته و ندارد. به گمان وطن امروز، لبنان می‌تواند در معامله‌ تهاتری، در ازای گاز و برق ایران فلزات گرانبها بدهد. جالب این‌که از نگاه وطن امروز، اقتصاد کوچک و ضعیف لبنان می‌تواند به‌جای امارات متحده عربی، بازوی تجاری ایران در منطقه شود. ایده لبنان به‌جای جهان فقط ذهنیت یک روزنامه نیست بلکه همین دیروز، مصطفی میرسلیم، نماینده مجلس، هم توییت کرد که مشارکت در بازسازی اقتصادی لبنان برد‌ـ‌برد است و باید به‌جای تعصب ورزیدن بر برجام، تبادل پایاپای با کشورهای همسو را در اولویت قرار دهیم. 

 

ٰپرید یا پرت شد؟ مقصر کیست؟

 

یوسف مولایی، حقوقدان، در سرمقاله اعتماد پرسیده است مرگ منصوری قصور ایران بوده یا رومانی؟ این حقوقدان نوشته است اگرچه عملکرد دستگاه قضایی به‌دلیل تعلل در دستگیری، ممانعت نکردن از فرار منصوری و دیپلماسی ضعیف در بازگرداندن متهم به کشور قابل‌انتقاد است، از آن‌جا که قاضی منصوری تحت تعقیب اینترپل قرار گرفت و باید به جمهوری اسلامی تحویل داده می‌شد، دولت رومانی مسئولیت داشت، با توجه به حساسیت موضوع و موارد اتهامی، او را تحت مراقبت ویژه قرار دهد. 

البته مولایی این را هم یادآور شده است که ایران قرارداد استرداد مجرم با اغلب کشورها، از جمله رومانی، ندارد و فقط در چارچوب کنوانسیون وین و در قالب مناسبات دیپلماتیک، می‌توانست چنین درخواستی را مطرح کند و بعد در دادگاه داخلی رومانی، تصمیم رد یا قبول استرداد اخذ می‌شد. 

با این همه، مولایی نوشته است معلوم نیست سفارتخانه یا دستگاه قضایی تا چه میزان حساسیت موضوع را به طرف رومانیایی منتقل کرده‌اند. اگر ایران این موضوع را گفته باشد، رومانی غفلت کرده است، و‌گرنه مسئولیت متوجه ایران است. 

 

حذف ایران از بازار گردشگری جهانی 

 

ترکیه، به‌عنوان پرترددترین مرز مسافری ایران، اعلام کرده است که از ۱۱ مرداد‌ماه، مرز هوایی با ایران را باز می‌کند اما سوال این‌جاست دیگر چه کسی می‌تواند با ارز بالای ۱۹ هزار تومان به سفرهای خارجی برود، غیر از قشر مرفه جامعه؟

قبل از شیوع کرونا، دولت با افزایش عوارض خروج از کشور، استارت کاهش سفرهای خارجی را زده بود و آفتاب یزد از یک کارشناس گردشگری پرسیده آیا دولت از کاهش سفرهای ایرانیان به خارج از کشور راضی است؟ 

رحیم یعقوب‌زادی گفته است چون درآمد ارزی کشور کاهش یافته است، برخی مسئولان فکر می‌کنند به این شیوه می‌توانند از برون‌رفت ارز جلوگیری کنند، در حالی‌که این موضوع در بلندمدت آسیب‌های جبران‌ناپذیری برای کشور به همراه دارد. بزرگ‌ترین آسیب این است که در حوزه گردشگری هم، مثل صنعت خودروسازی، بازار انحصاری و غیر‌رقابتی به وجود می‌آید، به این معنا که ایرانی‌ها توانایی خروج از کشور را ندارند، در داخل کشور هم رضایتمندی دیده نمی‌شود که مردم بخواهند مسافرت کنند و این یعنی بازار انحصاری، که در نتیجه‌اش کیفیت گردشگری در کشور بدتر خواهد شد. 

به گفته این کارشناس گردشگری، پایین بودن ارزش پول ملی قاعدتا باید خارجی‌ها را به کشور سرازیر کند، اما تحریم‌ها عملا اجازه نمی‌دهد توریستی به کشور وارد شود؛ ضمن این‌که بی‌ثباتی قیمت ارز سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری را هم مختل می‌کند.

 

درآمد میلیاردی از جریمه افغان‌ها 

 

در سال ۱۳۹۸، صدور روادید نیروی کار خارجی حدود ۶۱ درصد کاهش پیدا کرده است. مدیر اتباع وزارت کار در گفت‌وگو با شرق، علت این کاهش را «شناسایی دقیق وزارت کار از اتباع بیگانه غیرمجاز» می‌داند و گفته است از همین محل و جریمه‌های حاصل از آن دولت توانست درآمد میلیاردی داشته باشد. 

به گفته محسن ابراهیمی، در سال گذشته، مجموع درآمد دولت از صدور کارت موقت و جریمه کارفرمایان متخلف ۴۰ هزار و ۹۳۵ میلیون تومان بوده، در حالی‌که در سال ۱۳۹۷، فقط نصف این مبلغ بوده است. 

آن دسته از اتباع افغانستان که به ایران مهاجرت کرده‌اند، چه گذرنامه گرفته باشند چه نگرفته باشند، باید پروانه کار دریافت کنند، وگرنه کارگر غیر‌مجاز محسوب می‌شوند و اگر کارفرمایی نیروی کار غیرمجاز استفاده کند، باید روزانه ۳۰۹ هزار تومان جریمه بدهد. 

اما میثم هاشم‌خانی، کارشناس اقتصادی، معتقد است دریافت خیلی از مجوزها بوروکراسی پیچیده‌ای دارد و نیازمند هزینه‌های قانونی و غیرقانونی است و با توجه به نرخ ارز، دیگر مهاجرت برای افغان‌ها نمی‌صرفد. 

به گفته هاشم‌خانی، بنا بر آمارها، تعداد مجوزهایی که وزارت کار صادر می‌کند ناچیز است و در سال ۱۳۹۸، کلا ۴۰۰۰ مجوز کوتاه‌مدت (سه ماهه) صادر کرده است، آن هم برای یک کار مشخص مثل جوشکاری. 

هاشم‌خانی در ادامه افزوده است عموم افغان‌هایی که الان در ایران به سر می‌برند متولد یا بزرگ‌شده ایران‌اند، وگرنه با توجه به نرخ دلار، کار در ایران برای افغان‌ها صرفه اقتصادی ندارد.

 

مهاجر افغان ترسناک نیست

 

از میان روزنامه‌های استانی، نگاهی داشته باشیم به دو روزنامه از خطه‌ خراسان؛ یکی روزنامه خراسان جنوبی که با تیتر «سکوت مرگبار» نگران آمار مرگ‌و‌میر در اثر کرونا در بیرجند است و دیگری روزنامه شهرآرا، روزنامه شهرداری مشهد، که صفحه اولش را اختصاص داده به گفت‌‌وگو با محمد‌کاظم کاظمی، شاعر و ادیب، که از مهاجران افغان‌ اهل مشهد و سال‌هاست در ایران زندگی می‌کند. 

خودسوزی شهاب مایل هروی، فرزند استاد نجیب مایل هروی، نسخه‌شناس و پژوهشگر ادبیات فارسی، توجه برخی رسانه‌ها را به وضعیت افغان‌ها در ایران جلب کرده است. 

کاظمی زمان جنگ افغانستان در دهه ۱۳۶۰، مثل بسیاری از افغان‌ها به ایران مهاجرت کرده و از ۳۵ سال پیش، در مشهد ساکن است. کاظمی البته تنها فرد خارجی است که در ایران مسئولیت رسمی گرفته است و در سال ۱۳۹۵، دبیر علمی یازدهمین جشنواره شعر فجر شد. او سعی دارد با نگاه مثبت، میزبانی ایران را قضاوت کند، با این همه یادآوری کرده است قرار بود انتخاب نمادینش در جشنواره فجر کلیشه‌ها را بشکند اما در عمل اتفاقی نیفتاد، چون نه مردم و نه رسانه‌ها ذهنیت خوبی درباره افغان‌ها ندارند. 

کاظمی درباره استاد مایل هروی هم گفته او با این‌که نیم‌قرن در ایران در حوزه ادبیات فارسی خدمت کرده است، از لحاظ اقامت و معیشت وضعیت خوبی ندارد و در تنگنا بوده است. ضمن این‌که هر سال مجبور بوده است برای تمدید اقامتش دوندگی کند، وضعیتی که همه افغان‌ها، حتی نخبگانشان، در ایران با آن مواجه‌اند.

 

روزنامه‌نگار
تازه چه خبر؟
گزارش‌های رسانه‌ای از مرگ شاهین ناصری، از شاهدان شکنجه نوید افکاری، در زندان تهران بزرگ خبر می‌دهند. منابع نزدیک به خانواده شاهین ناصری در گفت‌وگو با...More
طالبان اسامی شماری از افراد از جمله دو نفر از فرماندهان نظامی طالبان را که به سمت‌های مهم دولتی منصوب کرده است، اعلام کرد. به گفته ذبیح‌الله مجاهد،...More
حسن زرقانی دادستان مشهد از بازداشت شش متهم پرونده کودک‌ربایی در این شهر خبر داد و اعلام کرد که متهم اصلی پرونده هنوز دستگیر نشده وفراری است. زرقانی...More
پارلمان اروپا در قطعنامه‌ای اعلام کرد گروه شبه‌نظامی حزب‌الله لبنان که بارها وفاداری ایدئولوژیک قوی خود به جمهوری اسلامی را نشان داده، دولت لبنان را...More
ارتش سودان در بیانیه‌ای که از تلویزیون دولتی این کشور پخش شد، اعلام کرد تلاش برای کودتا را خنثی کرده و اوضاع تحت کنترل است. یک عضو شورای حکومتی سودان...More