گزارش اول روزنامه جهان صنعت به پدیده احتکار خانگی پرداخته که این روزها در ایران جریان دارد. مردم کالاهای مصرفی می‌خرند و برای روزی که احتمالا کشور دچار بحران و قحطی می‌شود، انبار می‌کنند و همین باعث شده قیمت اجناس بیشتر گران شود و برخی کالاها کمیاب و نایاب شود:

اگرچه دولتمردان در نشست‌های گوناگون از وفور کالاهای اساسی و ذخیره این اقلام برای دوران تحریم سخن می‌گویند، اما وضعیت اقتصادی نابسامان فعلی چنان جو روانی عجیبی را دربین مردم ایجاد کرده است که با اندک نقدینگی موجود در دست خود، به خرید کالاها و نیازهای اساسی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای و نمایندگی‌های اجناس و کالاها روی آورده‌اند‌‌. بی‌خبر از آنکه چنین اقداماتی در بازار، نه ‌تنها آن‌ها را با مشکل مواجه خواهد کرد، بلکه به آشفتگی و به‌هم‌ریختگی بیشتر بازار نیز دامن خواهد زد‌‌. البته چنین عکس‌العمل‌هایی ازسوی مردم، چندان غیرطبیعی هم به‌نظر نمی‌رسد؛ چراکه به‌تازگی حتی برخی از تاجران بزرگ و اسم و رسم‌دار بازار نیز از کمبود ۲۸ قلم کالای اساسی خبر داده‌اند. به گفته تجار، اگر نیازهای مردم تا دو ماه آینده و آغاز دور تازه تحریم‌ها در آبان‌ماه تامین نشود، با چیزی شبیه قحطی روبه‌رو خواهیم شد. آزمون و خطاهای دولت طی ماه‌های اخیر، به‌شدت مردم را در وضعیت بد معیشتی و اقتصادی قرار داده، به‌طوری‌که در حال حاضر، حتی خرید یک بسته پوشک هم به یکی‌از دغدغه‌های بزرگ مردم تبدیل شده است‌‌. همان‌طور که گشت و گذاری در بازار هم نشان می‌دهد که قفسه برخی فروشگاه‌ها از برخی برندهای پوشک بچه خالی شده و برخی دیگر از کالاها نیز در بازار با کمبود و افزایش قیمت روبه‌رو شده‌اند.

روزنامه آرمان مصاحبه مفصلی کرده است با مقصود فراستخواه، جامعه شناس و استاد دانشگاه، و پرسیده است که آیا ایران در آستانه فروپاشی اجتماعی است؟ پاسخ فراستخواه را بخوانیم:

«نمی‌توانم به‌صورت قاطع عنوان کنم که در آستانه فروپاشی اجتماعی قرار گرفته‌ایم یا می‌گیریم، اما معتقدم نشانه‌های نگران‌کننده‌ای می‌رسد. عدم مشارکت مردم در تصمیم‌گیری‌ها، فقدان همبستگی اجتماعی، قانون‌گریزی، آنومی و ضعف در نظم اخلاقی و ناکارکرد شدن نهادهای اجتماعی و فساد و ناامیدی و ابهام درباره آینده و اینکه حدود هشتاد درصد درست یا غلط معتقدند که پروژه‌های ملی به‌جایی نمی‌رسد، از مهم‌ترین نشانه‌های چنین موضوع خطرناکی است.

این درحالی است که مرجعیت‌های فکری و اجتماعی اصیل متن جامعه و حوزه عمومی را نیز ناکار کرده‌ایم. این‌ها را هنگامی که در کنار یکدیگر قرار می‌دهیم، متوجه می‌شویم که همه این داده‌ها گرسنه معنا هستند و نمی‌توان از معنابخشی انتقادی به این داده‌ها برآشفت و طفره رفت. گاهی احساس می‌شود که گویا هر نوع عملِ نقدِ مستقل، یک تهدید محسوب می‌شود. کار به جایی رسیده که گویی اگر کسی این داده‌ها را معنا کند، کسانی عصبانی می‌شوند. راه علاج از نظر من؛ البته اگر خیلی دیر نشده باشد، دو کلمه است: تغییر انگاره‌ها و رفتار‌های مسئولان، برای آمادگی برای اصلاحات اساسی‌تر ساختاری. یکی از راه‌های این دو کلمه، بازگشت جدی به جامعه مدنی وحوزه عمومی است. اگر این اتفاق رخ بدهد و دولت (به معنای حاکمیت) در نگاه خود نسبت‌به مسائل تغییر ایجاد کند، می‌توان نسبت‌به توافقی ملی جهت اصلاحات ساختاری و بهبود شرایط در آینده امیدوار بود. هرچند به‌نظر من دیر شده، اما از نظر اخلاقی، ما مسئولیت معنوی و ملی داریم تا آخرین لحظه به راه‌های بهبود وضعیت در آینده امیدوار باشیم؛ البته نه امید واهی و خالی، بلکه امید به‌همراه تولید آگاهی اجتماعی، تولید حس همبستگی و مشارکت عمومی و تولید اقدام‌های ملی.

نکته دیگر اینکه باید شرایط امکانی فراهم بیاید که مناقشات ملی برسر نحوه اداره کشور و حل مسائل کلی نظام، به‌نحو رضایت‌بخشی حل بشود، یعنی تعارض‌های نخبگان به‌طرزی موجه حل بشود و آشتی ملی قبل از برهم‌خوردن اوضاع صورت بگیرد. چون در شرایط کنونی با مناقشات حل و فصل نشده‌ای میان نخبگان درباره سیاست‌های کلی مواجه هستیم.