‏نخستین مناظره‌ی نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری، عصر امروز، جمعه هشتم اردی‌بهشت‌ماه، آغاز شد.

اولین مناظره‌ی ۶ نامزدی انتخابات دوازدهمین دوره‌ی ریاست جمهوری با موضوع مباحث اجتماعی و فرهنگی، با انجام قرعه‌کشی برای نوبت صحبت کردن کاندیداها، رسماً آغاز شد.

چه برنامه‌ای برای کنترل حاشیه نشینی دارید؟

ابتدا مصطفی آقامیرسلیم به عنوان اولین نفر پشت تریبون قرار گرفت و به تشریح برنامه‌های خود در ارتباط با مشکل حاشیه‌نشینی پرداخت.

نامزد دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در اولین مناظره زنده تلویزیونی، گفت: «حاشیه نشینی مشکلات فراوان فرهنگی و امنیتی به‌وجود آورده است».

مصطفی میرسلیم در ادامه‌ی بحث خود درباره‌ی حاشیه‌نشینی گفت ضرورت دارد که به طور جدی  به این معضل بپردازیم و برای بازگشت افرادی که امکان بازگشت به روستا دارند، آماده سازی شود.

میرسلیم راهکارهای خود را برای حل مشکل حاشیه‌نشینی بدین شرح اعلام کرد:

• مدیریت صحیح بر منابع آبی 

• فراهم کردن امکانات اولیه‌ی رفاهی در روستاها

• پرهیز از بی عدالتی 

پس از صحبت‌های مصطفی آقامیرسلیم، دیگر کاندیداهای حاضر در مناظره نسبت‌به صحبت‌ها و مواضع میرسلیم، مواردی را به شرح زیر اعلام کردند : 

• هاشمی طبا:

  اولویت اول کشور حفظ زیستگاه است/ سرزمین ایران دچار بحران شدید زیست محیطی است.

   

• قالیباف:

  امروز حدود ۱۱ میلیون نفر حاشیه‌نشین داریم/  حاشیه نشینی در اثر بحران‌های اقتصادی ایجاد شده است.

   

• روحانی:

  معمولاً حاشیه‌نشینی مربوط به شهرهای بزرگ و کلانشهرهاست / یک عامل مهم آن، مسأله‌ی بیکاری و عدم درآمد کافی است.

• رئیسی:

  درباره‌ی حاشیه‌نشینی مسأله‌ی اولیه آمار است / اولین گام، بهسازی خانه و مسکن حاشیه‌نشینان است.

• جهانگیری:

  حاشیه‌نشینی یکی از مهم‌ترین آسیب‌های اجتماعی است که در مقطع فعلی در تمام شهرها وجود دارد.

«چه برنامه و راهکاری برای رشد عدالت و کاهش فاصله طبقاتی دارید؟»

از میان شش نامزد دور دوازدهم انتخابات ریاست جمهوری، ابراهیم رییسی به قید قرعه دومین کاندیدایی بود که پشت تریبون قرار گرفت تا به سؤال بعدی پاسخ دهد:  

رئیسی عدالت اجتماعی و رفع فاصله‌ی طبقاتی را یکی از اهداف مهم جمهوری اسلامی ایران دانست و گفت: «ضریب جینی نشان می‌دهد در سال‌های هدفمندی یارانه‌ها این فاصله طبق  اعلام مرکز آمار کمتر شده است، اما در سال‌های اخیر بیشتر شده، یعنی از ۳۶ درصد به  ۴۳ درصد رسیده است.»

او در ادامه توجه به طبقات پایین را اولویت دانست و اعلام کرد که برای برون رفت از مشکلات، باید افزایش یارانه‌ها را برای طبقات پایین، دو یا سه برابر در نظر داشته باشیم و همچنین به توانمندسازی تحت پوشش سازمان‌های حمایتی توجه داشته باشیم و برنامه‌ای داشته باشیم که حداقل یک میلیون نفر از پوشش این سازمان‌ها توانمند شده و خارج شوند.

رئیسی در ضمن تأکید کرد که باید نسبت به حوزه‌ی مالیات هم برنامه داشته باشیم و نسبت‌به مالیات گرفتن از حقوقبگیران با درآمد زیر ۳ میلیون تومان تجدیدنظر کنیم و در عین حال از افرادی که فرار مالیاتی دارند و مشهور به یقه‌سفیدها هستند نیز جلوگیری کنیم.

رئیسی ۴ دقیقه وقت داشت که به این سؤال پاسخ بدهد و برنامه‌های خود را در حوزه‌ی رشد عدالت و کاهش فاصله‌ی طبقاتی تشریح کند. در پایان سخنان او، پنج نامزد دیگر، هر کدام در ۲ دقیقه به تحلیل نقطه‌نظرات رئیسی در این حوزه پرداختند.

• میرسلیم: 

چند سؤال مطرح کرد:  آیا اقداماتی که در طول برنامه پنجم  توسعه انجام گرفته است، در جهت کاهش مشکلات اجتماعی بوده و به جای مطلوبی رسیده است یا خیر؟ چگونگی روند تبعیض در جامعه را چطور می‌بینید؟ چه کار می‌شود کرد که با چاره‌جویی تبعیض برداشته شود و بر عدالت اجتماعی بیافزاییم؟ شما فکر می‌کنید که نوع سبک زندگی ما در حال حاضر به شکل مطلوبی است که بتواند برآورنده‌ی نیاز ما به عدالت اجتماعی باشد؟ اگر نه، چگونه می‌شود این سبک زندگی را در همین جهت تغییر داد؟

• حسن روحانی: 

کم کردن فاصله‌ی اقشار مختلف جامعه اهمیت فراوانی دارد و امروز باید تلاش کنیم تعادلی بین شرق و غرب کشور به‌وجود آید / غرب کشور شرایط بهتری دارد، اما شرق کشور به‌علت کم‌آبی دچار وضعیت نامناسب‌تری است که دولت یازدهم در این راستا توجه ویژه ای به شرق کشور داشته است / گفته شده‌ است که باید یارانه‌ی اقشار کم‌درآمد، افزایش پیدا کند که لازم است در این راستا بگویم مستمری اعضای کمیته‌ی امداد نسبت به ابتدای دولت یازدهم سه برابر افزایش پیدا کرده، برای همه‌ی خانواده‌هایی که دو معلول داشتند، خانه ساخته شده و ساخت خانه برای دارندگان یک معلول در خانواده نیز در حال انجام است / رانت‌ها باید از بین رفته و با فساد اجتماعی مبارزه شود.

• محمدباقر قالیباف 

عدالت اجتماعی از اهداف مهم و اصلی نظام و انقلاب ما بوده است/ بحران مشکلات اقتصادی وجود دارد و با این بحران‌ها نمی شود عدالت اجتماعی تحقق یابد / وقتی روز اول در تهران شروع به کار کردیم، یکی از اهدافمان کم کردن فاصله‌ی شمال به جنوب بود که با برنامه‌هایی این اتفاق افتاد / امروز شکاف طبقاتی در جامعه بیشتر شده، فرصت های اجتماعی نابرابر است و بهره‌ای که برخی می برند عده‌ی خیلی زیادی از مردم از آن محرومند.

• جهانگیری:

عدالت اجتماعی در حوزه‌های مختلفی معنا پیدا می‌کند؛ عدالت آموزشی یعنی در هر فضایی در سراسر کشور بتوانند از آموزش بهره ببرند. عدالت سیاسی یعنی اینکه همه بدون برخورد با مشکلی بتوانند در سیاست حضور داشته باشند؛ عدالت قضایی یعنی اینکه همه بتوانند در دستگاه قضایی مشکلاتشان را برطرف کنند؛ عدالت منطقه‌ای و جغرافیایی نیز یکی از مهمترین موضوعات عدالت است. همه‌ی مردم حاشیه‌نشین و مرزنشین باید احساس کنند که عدالت بر آنها حاکم است / عدالت توزیعی هم به این برمی‌گردد که برخی از افراد از طریق تماس با برخی مسؤولین به سرمایه‌های بزرگی دسترسی پیدا می‌کنند و اینکه فردی موفق می‌شود هشت میلیارد دلار از اموال ملت ایران را به جیب بزند، درنهایت موجب ناامیدی مردم می‌شود / در ارتباط با یارانه‌ها و این چیزی که در مورد ضریب جینی گفته می‌شود و می گویند قدرت خرید برخی دهک‌ها در سال‌های گذشته کاهش یافته است و اینکه می گویند ما به سه دهک افزایش بودجه خواهیم داد، این در نهایت موجب ضعیف شدن این دهک‌ها در آینده خواهد شد.

رئیسی در پاسخ به اظهارات سایر کاندیداها درباره‌ی موضوعاتی که او در زمینه‌ی عدالت اجتماعی مطرح کردند،  به این اشاره کرد که برنامه‌ی پنجم اجرا شده، اما جوانان تحصیل‌کرده بیکار هستند و واحدهای تولیدی و کارخانه‌ها تعطیل شده
است. ما شاهد مشکلات اقتصادی هستیم که بر کسی پوشیده نیست و زندگی محرومان در برخی از روستاهای کشور که خودم به آن‌ها سرکشی کرده‌ام با ۴۵ هزار تومان یارانه و مقداری کمک از بهزیستی و کمیته امداد می گذرد. آیا با این میزان در آمد می توان زندگی کرد؟ حتماً باید این شرایط تغییر کند و تا ما در وضعیت افراد تغییری ایجاد نکنیم فاصله طبقاتی همچنان زیاد خواهد بود. ما همچنین باید نسبت به رانت‌ها که به قول وزیر رفاه ۵۰ درصد از مردم نیز از آن استفاده نکرده‌اند و ۵۰ درصد دیگر وام گرفته‌اند، اما از آن میان تنها پنج درصدی که وام‌های کلان گرفته‌اند هم رسیدگی کنیم. چرا باید عده ای پول های کلان در دستشان باشد و کارگاه های تولیدی در کشور مشکل نقدینگی داشته باشند؟ او دو راه‌کار برای این موضوع مطرح کرد:

• به سرمایه‌گذاران و افراد خاصی امکانات بدهیم و فقرا را هم به حساب نیاوریم تا محرومان از قبل سرمایه داران به نان و نوایی برسند.
• از سرمایه‌گذاری‌ها حمایت کنیم و در عین حال فقرا را هم در نظر داشته باشیم و حق آن‌ها را به آنان پرداخت کنیم.

بنابراین برنامه‌ریزی‌های ما باید به شکلی باشد که فاصله‌ی طبقاتی کمتر و کمتر شود و این اتفاق باید در عمل و در میدان بیفتد تا جلوی بسیاری از رانت‌خواری‌ها را بگیرد. دولت باید با دادن تسهیلات به محرومان کارها را پی‌گیری کند. 

چه برنامه‌ای برای حل مشکل مسکن، خصوصاً برای زوج‌های جوان دارید؟

مصطفی هاشمی‌طبا به قید قرعه سومین کاندیدایی بود که پشت تریبون قرار گرفت تا به این سؤال پاسخ دهد.

هاشمی‌طبا ‍‍ گفت حرکت در کشور باید برای حل علت‌هایی باشد که باعث بروز مشکلات برای اقشار مختلف جامعه است و بدون اینکه درآمد ملی را افزایش دهیم، امکان حل این مشکلات وجود ندارد. او مسأله‌ی کار و اشتغال را مهم‌تر از مسکن دانست و گفت افراد و به خصوص جوانان، با اشتغال می‌توانند سایر مسائل و مشکلات را نیز حل کنند و با حجم وامی که در بانک‌ها مصوب شده، حداقل در اطراف شهرهای بزرگ، امکان خریداری خانه وجود دارد و این خانه‌ها با قیمت حدوداً متری ۱/۵ میلیون تومان وجود دارد.

در پایان سخنان هاشمی‌طبا، پنج کاندیدای حاضر هر کدام در ۲ دقیقه به تحلیل دیدگاه‌های هاشمی‌طبا  پرداختند.

• حسن روحانی: 

 دولت گذشته سرمایه‌گذاری‌ای به‌عنوان مسکن مهر در این بخش انجام داده بود و با تمام مشکلاتی که این طرح داشت، دولت یازدهم خود را موظف دید تا این طرح را تکمیل کند و به زودی این طرح به اتمام می‌رسد / ما باید به مردم کمک کنیم تا خودشان مسکن خودشان را انتخاب کنند و از همین رو، وام لازم در اختیار مسکن اولی‌ها قرار می‌گیرد /  باید به بافت‌های فرسوده هم توجه کنیم که می‌تواند به خانه‌های نو برای چندین خانوار تبدیل می‌شود.

• محمد باقر قالیباف: 

در حوزه‌ی مسائل اجتماعی برمی گردیم به این قضیه که تنها چهار درصد افراد در جامعه‌ی ما از همه چیز برخوردارند و ۹۶ درصد برخوردار نیستند که در مسکن نیز همین صادق است / ما بیش از سه میلیون مسکن در کشور داریم که خالی و متعلق به همان 4 درصد است که یک ویلا در شمال و یک ویلا در شمال شهر و ... دارند / برنامه‌ای بوده است که دولت بافت‌های فرسوده را احیا کند؛ اما بعد از هشت سال، پیشرفت آن تنها هشت درصد است و در شهر تهران نیز شهرداری اقدام به احیای بافت‌های فرسوده در حد توان خود کرده است / نباید بگذاریم که دوباره وام‌های کلان به افراد خاص داده شود. وام‌های کلان که در این مدت پرداخت شده است، باید مشخص شود که به چه کسانی پرداخت شده است. آن هم در حالی که بسیاری از زوجین هنوز به دنبال گرفتن وام ازداوج خود هستند.

• اسحاق جهانگیری: 

یکی از مهم‌ترین نیازهای جامعه‌ی ما و اقتصاد کشور ما موضوع مسکن است، اما با صدور پروانه‌های بی‌حساب‌وکتاب در شهرها، امروز با  بیش از ۲۵۰ هزار میلیارد ارزش خانه‌های مسکونی خالی در شهرها مواجه هستیم که ما با بررسی‌هایی که در این زمینه انجام دادیم، ایجاد مسکن اجتماعی را جزو اولویت‌هایمان قرار دادیم که نیازمند پوشش سازمان‌های حمایتی اجتماعی است / در مورد مسکن روستایی هم سالانه باید ۲۰۰ هزار مسکن روستایی  بهسازی شود که طی این مدت آن مسکن‌هایی که موفق شده‌اند بهسازی کنند در سوانحی مانند سیل و زلزله خوشبختانه کمتر دچار آسیب شده‌اند / علاوه‌بر بانک مسکن به بقیه‌ی بانک‌ها هم اجازه دادیم که به موضوع وام مسکن ورود پیدا کنند و همچنین با تشکیل گروه های توسعهگری که ایجاد کرده‌‌ایم، به دنبال بهسازی و بازیابی بافت‌های فرسوده نیز هستیم.

• ابراهیم رئیسی:

 در ضرورت توانمندسازی مردم برای ایجاد مسکن شکی نیست/  یازده میلیون جوان آماده‌ی ازدواج داریم که نمی‌شود دولت آن‌ها را نادیده بگیرد و در این زمینه کم‌کاری کند / مسکن مهر با وجود تمام مشکلات ایجاد شده و تا به‌حال ۶ درصد آن پیش رفته است گه باید زودتر آن را تکمیل و به دست مردم داد /  بحث‌ها در مورد بافت فرسوده هم درست است، اما اولویت در نظر گرفتن زوج های جوان است / با ایجاد یک میلیون مسکن در هر سال باز هم در ایجاد مسکن عقب هستیم.

• مصطفی میرسلیم: 

سرمایه‌گذارانی هستند که پول خود را برای مسکن‌های تجملی صرف می‌کنند که این موضوع باید حل شود و این سرمایه‌گذاری‌ها در جای مناسب انجام گیرد /  دولت باید زمین را به صورت رایگان به‌خصوص به جوانان ارائه کند.

هاشمی‌طبا در جمع‌بندی گفت که در همه‌ی دغدغه‌های کشور و در همه‌ی حوزه‌ها فلش به سمت دولت می رود، اما باید پذیرفت دولت از یک محدوده‌ای بیشتر نمی‌تواند فرا برود؛ اما همه‌ی ما با دستاویز قرار دادن کلماتی خود را جزو اپوزیسیون نظام قرار داده‌ایم .باید بپذیریم مسأله‌ی اول حفظ کشور است. 

مشکل ازدواج جوانان را ناشی از چه علتی می‌دانید و برنامه شما برای قشر جوان چیست؟

 حسن روحانی به قید قرعه، چهارمین نامزد بود که پشت تریبون قرار گرفت تا به این سؤال پاسخ دهد.

روحانی گفت که امروز مشکلاتی در زمینه‌ی ازدواج جوانان وجود دارد و اولین مشکل، عدم وجود اشتغال است. به طورکلی برای حل این مشکل و مشکلات شبیه به آن، باید در جامعه امید به آینده ایجاد شود. اولین اقدامی که در جامعه باید انجام شود تا مشکلات اجتماعی ما من‌جمله مشکلات اشتغال و ازدواج جوانان حل شود، ایجاد امید نسبت‌به آینده است. تا زمانی که جامعه نسبت‌به آینده‌ی خود نگران باشد و هر روز یک تهدید و حصر جدیدی را شاهد باشیم، نشاطی باقی نمی‌ماند و وقتی هر روز یک محدودیت غیر از آنچه که قانون گفته برای جوانان به‌وجود بیاید، مسلماً در آینده‌ی زندگی آن‌ها تأثیر می‌گذارد. ما در طول ده سال ۸۳ تا سال ۹۳ شاهد جمعیت شش میلیون و ۶۰۰ هزار نفری بودیم که آماده‌ی ورود به بازار کار بوده‌اند، اما از میان آنان تنها ۶۰۰ هزار نفر شغل پیدا کردند و این در حالی بود که در آن دوران، درآمد ارزی خوبی داشتیم و می‌توانستیم همه‌ی کسانی را که در دهه‌ی شصت متولد شده بودند، به ازدواج و اشتغال برسانیم، اما آنان را رها کردیم و دیدیم که با چه مشکلاتی مواجه شدیم. امروز امید در جامعه افزایش پیدا کرده و مردم نسبت‌به آینده و زندگی خود امیدوار هستند. یکی از موارد مهم در زمینه‌ی اشتغال که اساس آن است، بهبود شرایط کسب و کار است که در سال‌های اخیر این وضعیت بهتر شده و رتبه‌ی ما در سطح جهانی از ۱۵۲ کشور به ۱۲۰ کشور ارتقا یافته است و همچنین اعتمادی در جامعه به وجود آمده تا سرمایه‌گذاری‌هایی انجام شود. در جامعه‌ی امروز ما مردم به فضای مجازی دست پیدا کرده‌اند که اگر دولت یازدهم نبود، این دسترسی‌ها ایجاد نمی‌شد یا محدود می‌شد و امروز از طریق همین وضعیت است که دوستان ما از این فضا برای تبلیغات انتخاباتی خود استفاده می‌کنند.

پس از این سخنان روحانی، پنج نامزد دیگر در به نقد صحبت‌های او پرداختند. 

• محمدباقر قالیباف: 

مشکل جدی امروز ما در ازدواج، اشتغال است / شما در آغاز دوره‌ی ریاست‌جمهوری خود به مردم قول ۴۴ میلیون شغل را دادید.

با گفتن این جمله از سوی قالیباف، روحانی واکنش نشان داد و گفت: «یک سایت گمنامی حرفی می‌زند و سایت معروفی نقل می‌کند و روزنامه‌ی دیگری آن را منتشر می‌کند. من هیچ‌وقت در هیچ دوره‌ای قول ۴ میلیون شغل نداده‌ام. این دروغ محض است.»

قالیباف در ادامه گفت که ما از سایت خود شما این را دیدیم و شما که حرف از آزادی می‌زنید، بگذارید ما حرفمان را بزنیم / حتماً امید و نشاط مهم است و حقوق شهروندی و پیشرفت مهم و لازمه‌ی زندگی است، اما امروز افسردگی در جامعه با توجه به آمار خود دولت چقدر شده است؟/ نشاط را مردم با زندگی خوش می‌خواهند / شما می‌گویید که کسب و کار در جامعه رونق پیدا کرده، اما مردم عزیز، واقعاً شما این‌طور می‌بینید و در ذهن شما این‌گونه است که آمار بیکاری کمتر شده یا افزایش پیدا کرده است؟ البته آقای روحانی امروز اجازه‌ی صحبت نمی‌دهد ... / سرمایه در داخل و خارج وجود دارد و مسأله سرمایه نیست، بلکه سوء مدیریت و عدم تحمل است.

• اسحاق جهانگیری:

یکی از مهم‌ترین نیازهای جوانان کشور مسأله‌ی ازدواج در کنار اشتغال و  تحصیل است که دولت باید بستر همه‌ی اینها را برای جوانان فراهم کند / احترام جوانان باید حفظ شود و همچنین به بهانه‌های واهی به آنان بی‌احترامی نشود / یکی از مهم‌ترین کارهایی که برای ازدواج جوانان انجام گرفته است، افزایش وام ازدواج از سه میلیون تومان به ده میلیون تومان است / در اشتغال، بهترین گزینه، توسعه‌ی صنعت گردشگری است که مشاغل بسیاری را ایجاد می‌کند/  او خطاب به قالیباف گفت:‌ چه کسانی باعث حمله به سفارت عربستان شدند و چه کسانی باعث شدند این حوزه دچار رکود شود تا مردم از بسیاری  از مشاغل این حوزه محروم شوند؟ ما نمی توانیم به سفارت حمله کنیم و منافع مردم را در خطر بیاندازیم. کسانی که با سفارت حمله کردند امروز در ستادهای کدام کاندیدا کار می‌کنند؟ چه کسانی به آن‌ها پول دادند و از آن‌ها حمایت کردند؟

• ابراهیم رئیسی:

وقتی جوانی دختر مورد علاقه‌اش را می‌بیند، باید بتواند با او ازدواج کند/ وقتی ۵۰۰۰ هزار نفر پشت درها برای دریافت وام منتظر هستند، نشاط و امید  ایجاد نمی‌شود / باید برای جوانان تسهیلات بانکی را قابل دسترس‌تر و سهل‌تر کنیم ازدواج، مسکن و اشتغال به هم وابسته هستند /  قانون برنامه، توسعه‌ی افزایش آمار مسکن را به دولت تکلیف کرده است / اگر می‌خواهیم دختران و پسرانمان نشاط داشته باشند، باید شرایط ازدواج را برای آنها سهل کنیم / مشکل ازدواج جوانان مسائل متعددی را می‌آفریند که از جمله مشکلات اجتماعی، اخلاقی، جنسی و برخی از مشکلاتی که در اینجا قابل ذکر نیستند / امروز نیاز به تشکیل خانواده در جامعه سست شده است و حتی ازدواج‌ها نیز منجر به این شده است که به‌سرعت به طلاق بیانجامد. چطور می‌شود افزایش طلاق‌ها را در طول این سال‌ها توجیه کرد / خانواده برای ما اصالت زیادی دارد و سنگ بنای جامعه است و امروزه باید برای این مشکلات برنامه مدونی ارائه دهیم.

• هاشمی طبا:

ادعاهایی که می‌گوید دولت می‌تواند کاری بکند یا نکند، امروز به درد نمی‌خورد / فکر نمی کنم دخالت در امر ازدواج توسط دولت الان انجام شدنی باشد / سبک زندگی و مسائل فرهنگی در کشور ما در اولویت است / جای کارشناسانی که به‌طور دقیق مسائل فرهنگی را دنبال می‌کنند، خالی است / بحث مسائل فرهنگی در این میان و در موضوع جوانان یکی از مهم‌ترین موضوعات است.

 حسن روحانی در جمع بندی پایانی صحبت‌های خود در رابطه با این سوال، گفت:  

ما اینجا برای رأی جمع کردن  نیامده‌ایم و هدف مناظره این است که برنامه‌های آینده‌مان را توضیح دهیم و مردم می‌خواهند از میان نامزدها یک نفر را انتخاب کنند که ما باید در این راستا به مردم کمک کنیم. اینکه از حرف، کلامی و یا سایتی درست و نادرست برای لطمه زدن به رقیب استفاده کنیم، کار صحیحی نیست و کسانی که در این راه آمده‌اند، هدفشان خدمت به مردم و کشورشان است. نسبت‌هایی که به هم می‌دهیم، باید صحیح باشد و نادرست نباشد. من اگر خواستم آقای قالیباف به صحبت‌های خود ادامه ندهد، چون نخواستم گناه اضافه شود و این اشتباه ادامه پیدا نکند.

در راستای ازدواج جوانان، نمی‌توانیم عدد و رقم دهیم و بگوییم یک میلیون شغل یا مسکن ایجاد می‌کنم، مگر اینکه برنامه‌ای داشته باشیم. مردم نیز باید بدانند درآمد اصلی دولت از نفت و مالیات است. مالیات را می‌توان وسعت داد که دولت در این راستا توجه را بیشتر کرده و حتی در مرزها سامانه‌ای طراحی کرده که هر کالایی وارد می‌شود، تا پایان مراحل، دریافت مالیات از آن مشخص است. ما می‌خواهیم روز به روز اتکای به نفت در دولت کم شود. این دولت به جای ۳۵ درصد اتکای به نفت امروزه اتکای به نفت را به زیر ۳۰ درصد آورده است. پس اتکای به نفت در این دولت کاهش یافته است. ما طبق برنامه حدود ۴۰ میلیارد دلار را به صندوق ریخته‌ایم که در دولت بعد نیز برنامه داریم این مبلغ ۶۰ میلیارد دلار برسد.

روحانی با اشاره به وعده‌ی ایجاد ۴ میلیونی شغل از سوی یکی از کاندیداها ادامه داد: این وعده‌ها باید یک حساب و کتابی داشته باشد. اینکه می‌گوییم ما ۴ میلیون شغل ایجاد می‌کنیم، ما باید بدانیم منابع این از کجا تأمین خواهد شد وگرنه ما می‌گوییم چرا چهار میلیون، اصلا ده میلیون شغل ایجاد می‌کنیم؟  ۲۰۰ میلیارد دلار در نفت و گاز سرمایه‌گذاری داریم. البته این نسبت به نیاز ما خیلی کم است. ما به رشد هشت درصدی نیاز داریم که به سرمایه‌گذاری خارجی هم محتاج است. ما باید امکانات دولت را نیز مدنظر قرار دهیم و با توجه به آن عمل کنیم. مهم‌ترین مسأله‌ی فعلی امید دادن به جوانان از طریق ایجاد فضای نشاط و شادی در جامعه است که در این سال‌ها این فضای امید بیشتر شده  و بیشتر هم خواهد شد.

برنامه‌ی شما برای کاهش بوروکراسی و افزایش کارامدی دستگاه‌های اجرایی چیست؟

اسحاق جهانگیری به قید قرعه پنجمین نامزدی بود که پشت تریبون قرار گرفت تا به این سؤال پاسخ دهد.

جهانگیری گفت متأسفم که باید بگویم ما پایش‌هایی را در سطح ملی و استانی انجام داده‌ایم که در آن بیشترین عدم رضایت‌مندی مردم به ترتیب از شهرداری و دستگاه قضایی بوده است. اساس سرمایه‌ی اجتماعی، مشارکت مردم است و پیش‌نیاز هر توسعه‌ای، سرمایه‌ی اجتماعی است که اگر کاهش پیدا کند، منجر به آسیب‌های اجتماعی می‌شود؛ بنابراین آنچه اهمیت دارد این است که نگاه دولت نسبت به مسائل اجتماعی چگونه باشد. در این دولت، نگاه، فهم و رویکرد نسبت به مسائل اجتماعی از حالت امنیتی، خشن و قضایی به نگاه علمی و اخلاقی تغییر پیدا کرد. ما نباید با فریب و دروغ با مردم سخن بگوییم و باید بدانیم که باطل سحر و دروغ، شفافیت است. شفافیت باید خیلی جدی وجود داشته باشد و مردم به حقوق خود آگاهی داشته باشند و یکی از اقدامات در زمینه‌ی آی‌تی و آی‌سی‌تی که در حال اجراست، این است که سامانه‌های الکترونیکی شکل داده شوند و مهم‌ترین هدف از استقرار دولت الکترونیک این است که رضایت‌مندی ارباب‌رجوع تأمین شده و در خدمات‌رسانی‌ها تسهیل داده شود تا نظارت نیز بر تمامی دستگاه‌ها وجود داشته باشد و دیگر مجوزهای غیرضروری در هیچ دستگاهی داده نشود.

پس از سخنان چهار دقیقه‌ای جهانگیری، پنج کاندیدای حاضر هر کدام در ۲ دقیقه به تحلیل نقطه‌نظرات جهانگیری  پرداختند.

ابراهیم رییسی: 

نظام اداری با حقوق مردم سرو کار دارد/ به‌عنوان کسی که ده سال در سازمان بازرسی کل کشور مدیریت داشتم، یادم است که در آن زمان تمام آسیب‌های اداری کشور را به استحضار مدیران و کارشناسان ارشد کشور رساندیم. هنوز هم می‌بینیم که همان آسیب‌ها در کشور وجود دارد و از آن رنج می بریم / پانزده درصد از کار دولت الکترونیک پیش رفته است و اگر آمار من اشتباه است، خواهش می‌کنم که آقای جهانگیری آن را تصحیح کند. اگر دولت الکترونیک کامل شود به روند شفاف سازی در کشور کمک می‌کند / سیستم اداری کشور ما جز با شفافیت و نقدپذیری درست نمی شود. اگر مناقصه‌ها و مزایده‌ها شفاف شود و اطلاعات اداری در  اختیار مردم و اصحاب رسانه قرار گیرد، بیشترین کمک را به شفاف سازی می‌کند.

حسن روحانی: 

یکی از مسائل بسیار مهم، مسأله‌ی واگذار کردن امور غیرحاکمیتی به مردم است / ما باید در اداره‌ی کشور به مردم اعتماد کنیم و بخش خصوصی ما در این حوزه فعال شود و سرمایه‌ی اجتماعی بین مردم و دولت برقرار شود و دولت به مردم و مردم به دولت اعتماد داشته باشند / برخی از رسانه‌ها باعث تضعیف این سرمایه‌ی اجتماعی در جامعه شده‌اند /  مسأله‌ی دیگر شفاف شدن اطلاعات در شبکه‌ی ملی اطلاعات است که در این دولت به وجود آمده است و تابه‌حال دو مرحله‌ی آن افتتاح شده و شروع به کار کرده و وزارت‌خانه و دستگاههای خصوصی می‌توانند به این سیستم دسترسی داشته باشند و هر وزارت‌خانه نیز موظف است اطلاعات و برنامه‌های خود را در این سیستم قرار دهد.

محمدباقر  قالیباف:

 خطاب به جهانگیری: شما در حرف‌هایتان به بداخلاقی اشاره کردید؛ ای کاش خودتان این موضوع را رعایت می‌کردید / این موضوع پدیده‌ای واقعاً عجیب است که شما به‌عنوان معاون اول دولت نامزد انتخابات شده‌اید که البته حق شهروندی شماست، اما می‌گویید با آقای روحانی رقیب هستید. در هر حال مردم خودشان قضاوت می‌کنند که چنین است یا نه. اما اگر هم آمده‌اید گزارش دهید، صادقانه بگویید که برای ارائه‌ی گزارش آمده‌اید یا حداقل گزارشتان را درست ارائه دهید / صدور پروانه‌ی ساخت در جنوب، شمال، شرق و غرب تهران مجانی است / باز هم خطاب به جهانگیری: من متأسفم که شما به‌عنوان یک مدیر سیاسی دستاویز مسائل سیاسی شده‌اید / چطور شما از وام‌هایی که به ۴ درصد از افراد خاص داده شده است دفاع می‌کنید، اما مردم خوب می‌دانند که وقتی می‌خواهند وام بگیرند، چقدر با مشکلات فراوان در این راه مواجه می‌شوند.

 جهانگیری در پاسخ به صحبت‌های قالیباف گفت: در زمینه‌ی مسائل اجتماعی، مجدداً تاکید می‌کنم که با برخوردهای گازانبری مشکل فرهنگ و آسیب‌های اجتماعی حل نمی‌شود؛ بدتر از آن این که با کتک زدن دستفروشان و  تشکیل گروه ضربت برای جمع‌آوری دستفروشان نمی‌شود  معضل آنان را حل کرد. متأسفانه یک فرهنگی به شهرستان‌ها القاء می‌شود که گروه ضربت وظیفه‌اش این است که به دست‌فروش‌ها سیلی بزند.  من آن روزی که آن سیلی را دیدم، انگار به صورت خودم سیلی زده‌اند. باید با مسائل اجتماعی و نیازهای مردم برخوردهای علمی شود. آقای قالیباف گفتند چرا کاندیدا شدم؛ تعجبم از این است که چه جایگاهی برای خود قائلید که چنین صحبتی می‌کنید؟ حتماً سابقه‌ی کاری من از شما بیشتر است . بنده از دهستان آغاز کردم، استاندار بودم، وزیر بودم و معاون اول هستم. حالا تصمیم گرفتم کاندیدای ریاست جمهوری باشم و تصمیم گرفتم خودم را در معرض انتخاب قرار دهم.

قالیباف در پاسخ گفت «از اینجا ناراحت هستیم که کسی که خانواده شهید  و مدیر است ...» پیش از اتمام جمله‌اش، جهانگیری گفت که من به جای خودش اگر لازم شد، می‌گویم که من چقدر ارزشی هستم و دیگرانی که ادعای ارزشی بودن می‌کنند، چه کرده‌اند. در دوره‌ی انتخابات هشتم که بعدش آقای خاتمی انتخاب شدند، هم وزیر دفاعش کاندیدا بود ، هم معاونش کاندیدا شد. فکر نمی‌کنم این کار غیرطبیعی باشد. شما یک جریان اصلاح‌طلب را از همه‌‌ی حقوقش محروم کرده‌اید، حالا می‌گویید در مناظره‌ها کاندیدا نداشته باشد. من به‌عنوان کاندیدای جریان اصلاح‌طلب آمده‌ام تا از تمام فرصت‌ها استفاده کنم. می‌خواهم  بگویم دولت یازدهم در چه شرایطی تشکیل شد. تمام کسانی که مسؤول ایجاد آن شرایط بودند، امروز با شخص دیگری به صحنه می‌آیند. دولت نهم و دهم چه کرد با سرمایه‌های انسانی کشور؟  وقتی دولت را تحویل گرفتیم، شرایط سیاسی کشور بسیار بد بود. آن جریان با آقای هاشمی رفسنجانی چه کرد؟‌با آقای ناطق نوری چه کرد؟‌ همه‌ی جریان‌های سیاسی را خانه‌نشین کردند. همه را رو در روی هم قرار دادند . فضای اقتصادی را به هم ریختند. هفتصد میلیارد درآمد کشور را گرفتند ، خرج کردند و حالا ببینید چه چیزی برای کشور به جای گذاشتند. همان رئیس‌جمهور سابق مثل برخی از دوستان می‌آمد و می‌گفت من دو ساله بیکاری را ریشه‌کن می‌کنم و بعد، انگار حرف مرد یکی است؛ دوباره می‌آمد و می‌گفت دو سال دیگر بیکاری را ریشه‌کن می‌کنم. ریشه‌کن کردن بیکاری راهکار دارد و برنامه می‌خواهد. ما در این دولت نه میلیون به ظرفیت پتروشیمی اضافه کردیم. شغل مگرهمین جوری ایجاد می‌شود؟‌ ایجاد شغل روش دارد. توجه به سیاست‌های کلی نظام و اقتصاد مقاومتی از روش‌های ایجاد اشتغال است. ما باید در این چارچوب صحبت کنیم. نظام اداری باید شفافیت داشته باشد. ما باید دولت الکترونیک ایجاد کنیم.  هم من، هم رئیس‌جمهور و هم وزرا اگر مشکلی در کشور ایجاد شود، حتی اگر خودمان مسؤولش نباشیم، عذرخواهی می‌کنیم.

چه راهکار و برنامه‌ریزی برای مقابله با چالش‌های زیست‌محیطی دارید؟

محمدباقر قالیباف به قید قرعه، ششمین کاندیدایی بود که پشت تریبون قرار گرفت تا به این سؤال پاسخ دهد.

 قالیباف گفت که بحث مربوط به بحران محیط‌زیست از مشکلات جدی امروز کشور است و حتی این مشکل بر مشکلات جدی اقتصادی تأثیرات زیادی گذاشته است. او با اشاره به مشکل ریزگردها در کشور گفت در روندی که تاکنون پیش رفته، از سه یا چهار استان دچار ریزگرد، اکنون به ۲۰ استان رسیده‌ایم و بحث را این می‌دانند که موضوع به آن سوی مرزها برمی‌گردد، اما سهم اصلی بی‌توجهی مربوط به داخل است و تاکنون شاهد آن در اهواز بودیم که اکنون به جای ریزگرد به آن ریزمرگ گفته می‌شود و یکی از دلایل آن این است که درختکاری را رها کردیم و می‌بینیم که مشکلات این‌چنینی پیش آمده است. از حقوق شهروندی حرف می‌زنیم؛ اولین حق مردم هواست، اما با بی‌تدبیری هوا را از آنها گرفته‌ایم و بعد از آنها عذرخواهی هم می‌کنیم. ما در این رابطه در اوایل کار این دولت طرح دادیم و با آقای جهانگیری هم جلسه گذاشتیم، اما فقط خودمان آن را اجرا کردیم و دیدیم که ماشین‌های ۳۰ سال از کار گذشته که بیرون شهر بوده، برای کار به داخل شهر آورده شدند. مشکلات محیط‌زیستی نصف مشکلات اجتماعی و اقتصادی است، اما این دولت می‌آید و می‌گوید نمی‌شود؛ پول نداریم و یا نمی‌توانیم.

پس از آن، دیگر نامزدها، نظرات خود را نسبت‌به دیدگاه قالیباف بیان کردند.

اسحاق جهانگیری:

در تهران علی‌رغم اینکه با مشکلات عدیده‌ای در زمینه‌ی زیست‌محیطی مواجه بوده‌ایم، کارهای بسیاری انجام داده‌ایم /  در زمینه‌ی مسأله‌ی دریاچه‌ی ارومیه کار بسیار مهمی انجام گرفت / در زمینه‌ی استاندارد خودروها و بنزین حاصل از پتروشیمی‌ها ، این بنزین به دلیل بالا بودن بنزن به طور کامل از چرخه سوخت کشور حذف شد /  برای خودروها همچنین کیفیت استاندارد بسیار بالایی وضع شد / در زمینه‌ی ریزگردها نیز که ۷۰ درصد آن منشأ خارجی دارد که در مرز عراق، عربستان و اردن است، ما در گفت‌وگوهای بین‌المللی پی‌گیر حل این مسأله هستیم / در بحث کارون و هورالعظیم در این چهار سال کارهای مهمی شده است / آقای قالیباف چطور بعد از ۱۲ سال نتوانسته است مسأله‌ی تفکیک زباله‌های شهری را حل کند؟ ایشان فقط شهردار سازه است که می‌بینید در منطقه‌ی ۲۲ تهران چقدر برج‌های عظیمی در دوره‌ی ایشان رشد کرده است که نفس تهران را گرفته یا پل صدر که با پول آن بسیاری از مسائل زیست‌محیطی تهران می‌توانست از طریق تعویض ناوگان اتوبوس شهری تهران حل شود / شما شهردار تهران هستید، نه بیشتر از آن، که حتی در حوزه‌ی ارگان‌های زیرنظر شهرداری نیز موفق عمل نکرده‌اید، اما یک‌جوری حرف می‌زنید که انگار مسؤول کل عالمید. ما در دانشگاه‌های معتبر داخلی درس خوانده‌ایم. ما که در صنعتی شریف و علوم و تحقیقات درس خوانده‌ایم، آیا ما مدیریت ۶۰ سال پیش را داریم؟ آقای قالیباف، با روحیه‌ی نظامی نمی‌شود کلان‌شهری مثل تهران را اداره کرد، بلکه باید رویکرد علمی داشته باشیم.

ابراهیم رئیسی: 

ما در مسأله‌ی محیط‌زیست باید متوجه باشیم هر کجا که می‌‌خواهیم کارخانه بزنیم، باید ابتدا ببینیم مشکلات محیط زیستی آن منطقه حل شده است یا نه / من از روزی که به آستان قدس رفتم، دستور دادم که اجازه ندهیم هیچ کدام از درخت‌های مناطق جنگلی خراسان قطع شود / درباره‌ی مسأله‌ی ریزگردها در خوزستان این پرسش مطرح است که آیا امکان پیش‌بینی و پیشگیری وجود نداشت؟  آیا برخورد مناسبی با آن انجام شد؟ / من بحثم به دولت‌ها باز نمی‌گردد. من می‌گویم که ما با تهدید وضعیت محیط زیستی خودمان مواجه هستیم و نباید اجازه دهیم عزیزی که در خوزستان زندگی می‌کند زندگی برایش سخت شود / می‌شود از طریق بهسازی و تأمین حفاظت از محیط زیست، شغل‌های بسیاری را ایجاد کرد/ من نمی‌گویم مشکل ما در کشور کمبود آب یا کافی نبودن نزولات آسمانی نیست، اما مدیریت آب است که مسأله‌ی ماست، نه کمبود آب. پس اگر ما مدیریت دقیقی بکنیم، خواهیم دید که آیا مشکل کمبود آب کاهش می‌یابد یا خیر؟

مصطفی میرسلیم:

میرسلیم با طرح پرسش‌هایی از قالیباف در زمینه‌ی مدیریت  شهری، گفت: آیا فکر می‌کنید شرایط شهر تهران اجازه‌ی این تراکم جمعیتی را می‌دهد؟ چنین تراکم جمعیتی چه مشکلاتی برای محیط زیست ممکن است به وجود بیاورد؟/ ما مشکل دیگری هم داریم که آن استفاده‌ی بی رویه از آب‌های سطحی و زیرزمینی در شهر است که به آن اشاره‌ای نشد. آیا فکر می‌کنید که برای ایجاد اشتغال در مناطق جنگلی، اهالی همان مناطق به این موضوع راضی هستند یا خیر؟ / اولویت‌ها باید در داخل کشور رعایت شود و اولین و مهم‌ترین کار در کشور مسأله‌ی احیای محیط زیست، حفظ ایران همراه با مسأله‌ی کشاورزی است که اینها به یکدیگر پیوند دارند / سؤال من از آقای قالیباف این است که در اجرای برنامه‌ی ششم توسعه، اصراری بر موازی عمل کردن همه‌ی موارد این برنامه دارند یا واقعاً حیات ایران و زیستگاه آن را در اولویت قرار می‌دهند و مهم‌ترین برنامه‌ی خود تلقی خواهند کرد.

حسن روحانی:

خوشحالم که موضوع محیط زیست مطرح شد / آقای  قالیباف گفت که هوا را نباید از مردم بگیریم، اما سؤال این است که در تهران چه کسی هوا را از مردم گرفته است؟ شما که از چهار درصد و ۹۶ درصد حرف می‌زنید، بگویید که چه کسی مجوز ساخت برج‌های بزرگ را به این چهار درصد داده است؟ /  من معتقد به این چهار درصد و ۹۶ درصد نیستم؛ اما چه کسی اجازه‌ی ساخت برج ۳۳ طبقه را به کسی که ۳/۸ درصد پول مردم را خورده، داده است؟ مجوز برج‌های بیست طبقه در کوچه‌های ده متری را طبق کدام قانون می‌دهید؟ / شما درخت‌های بیست و سی ساله را قطع می‌کنید و درخت یک‌ساله به‌جای آن می‌کارید؛ من پرونده‌های شکایت متعددی در این رابطه دارم. / مهم‌ترین کار دولت در این رابطه مسأله‌ی آبیاری کشاورزی بوده که ۳۰ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی شامل آبیاری قطره‌ای شده‌اند. / لازم است گفته شود که این اقدامات را چطور انجام دادیم و چطور انجام می‌دهیم.

در ادامه، قالیباف خطاب به روحانی گفت: اینکه می‌گویم شما دولت ۴ درصدی هستید، به همین دلیل است. امروز  افتخار شهرداری تهران این است که از زباله برق تولید می‌کند. این دوستان شما بودند که زباله را از روی زمین جمع می‌کردند و نمی‌دانستند که مکانیزه شده است. شما امروز پول حمل‌ونقل را نه تنها به تهران، بلکه به هیچ شهری نداده‌اید. ببینید زمان شما مترو کجا بود و امروز چقدر است. محیط زیست برای ما مهم بوده است. ما در این دولت، ۲۰ هزار هکتار جنگل‌کاری کرده‌ایم و امروز به ۳۹ هزار هکتار رسیده است. اگر بحث بلندمرتبه‌سازی را مطرح می‌کنید که باز به همان قانون ۴ درصدی باز می‌گردد. وزارت راه شما قانون تصویب می‌کند و مردم از ما طلب می‌کنند. ما فقط قانون را اجرا می‌کنیم. امروز دشت تهران با جمعیت زیادی روبه‌رو است که آن هم به‌خاطر مهاجرت و مشکلات اقتصادی است. شما گفتید ۱۰۰ روزه تحول اقتصادی ایجاد می‌کنید. بعد گفتید کسانی که این حرف را زدند عقل ندارند. من می‌گویم اضافه بر آن، صداقت هم ندارید. از شفافیت حرف می‌زنید، اما به هر پرونده‌ای که مهر محرمانه بزنید، دیگر مردم از آن خبر نخواهند داشت. از پتروشیمی صحبت کردید، آقای جهانگیری، دوستان شما بدون آنکه به زیردستی‌هایشان محصولات را بدهند به خارج صادر می‌کنند. این ۴ درصد، همان دلالان زالوصفت هستند. فردی که الان در زندان است و الان از آن نام می‌برید را شما به عنوان فعال اقتصادی تقدیر کردید. چه کسی به او لوح تقدیر داد؟ کار دولت گذشته به من چه ربطی دارد که البته کارهای خوبی انجام داده است. مهمترین کارش این بود که به روستاها سفر می‌کرد. شما سفرتان هم ۴ درصدی است. به مرکز استانی سفر می‌کنید و در یکی دو جلسه حاضر می‌شوید و باز می‌گردید.

قالیباف خطاب به جهانگیری نیز گفت: شما آمده‌اید کمک حال روحانی باشید تا در اعداد و ارقام و آمارها یاری‌اش کنید. اشکالی ندارد وقت مردم هم گرفته می‌شود. امروز همه می‌دانند که مشکلات از ضعف مدیریتی شما است.

بخش دوم مناظره کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری

پیش از پایان بخش اول، روحانی خطاب به مجری برنامه گفت: آیا در آئین‌نامه‌یشما ذکر شده است که اگر کسی به کسی تهمت زد و دروغ گفت وقت دفاع را به شخص مقابل بدهید؟ چراکه چند مورد دروغ گفته شد اگر فرصت هست من می‌توانم به آنها جواب بدهم. مجری برنامه در این باره گفت:  این در حوزه اختیارات ستاد نظارت بر تبلیغات انتخابات است و اگر اعلام کردند، این وقت را می‌دهیم.

در بخش دوم، هر یک از ۶ کاندیدای ریاست‌جمهوری (اسحاق جهانگیری، ابراهیم رئیسی، حسن روحانی، محمدباقر قالیباف، مصطفی میرسلیم و مصطفی هاشمی‌طبا) به سؤالات مجری برنامه درباره‌ی مسائل اجتماعی پاسخ دادند.

 روحانی: مسئله اشتغال بانوان اهمیت فراوان دارد

حسن روحانی در بخش دوم مناظره‌ انتخاباتی کاندیداهای ریاست جمهوری در پاسخ به پرسش مجری مناظره مبنی بر اینکه مهمترین برنامه دولت‌ شما در ایجاد تعادل میان اشتغال بانوان و صیانت از نقش آنان در خانواده چیست؟ اظهار کرد: مسئله اشتغال بانوان اهمیت فراوان دارد و در این دولت یک اقدام مهمی انجام شده که اشتغالی که برای جوانان ایجاد کرده ایم هفتصد هزار موردش به بانوان اختصاص یافته است و حتی بانوان توانسته اند در آزمون های ورودی به مشاغل ۵۳ درصد موفقیت به دست آورند.

وی با بیان اینکه امروز بیش از ۵۰ درصد از دانشجویان کشور را دختران تشکیل می‌دهند اظهار کرد: بانوان برای برخی از مشاغل استعداد زیادی دارند و حتی در برخی زمینه ها استعدادشان از آقایان هم بیشتر است بنابراین مسئله اشتغال برای ما مهم و حیاتی است و ما سعی می‌کنیم در این مورد کارهای جدی انجام دهیم.

روحانی با بیان اینکه باید از خانواده ها صیانت کرد اظهار کرد: باید به این موضوع توجه داشته باشیم که به صیانت از خانواده ها بپردازیم و خانواده ها در جامعه انسجام و حیات داشته باشند . یکی از مشکلات ما این است که انسجام و حیات خانواده ها در جامعه ما تا حدی از بین رفته است و همین موضوع اثرات بعدی را هم به دنبال خواهد داشت  که باید جلوی آن را بگیریم.

 میرسلیم:  یکی از مسائل بغرنج در کشور ما عدم توجه به ترابری عمومی است

میرسلیم در پاسخ به سوالی مبنی بر میزان سهم و نقش دولت در حل مساله ترافیک در دولت ایشان پاسخ داد: یکی از مسائل بغرنج در کشور ما عدم توجه به ترابری عمومی است که موجب هدر رفتن سرمایه‌های مردم، وقت و سوخت شده است.

وی با بیان اینکه در اصالت دادن به ترابری عمومی ضعف داشته‌ایم، گفت: اصالت دادن به ترابری عمومی یعنی اینکه استفاده از خودروی شخصی و ترابری شخصی باید تحت شعاع امکانات عمومی قرار گیرد. صنایع ما باید خط استفاده خود را از خودروهای شخصی به سمت ترابری عمومی ببرند.

این کاندیدای ریاست‌جمهوری افزود: در حال حاضر در تهران و برخی دیگر از شهرها از ترابری عمومی مانند مترو استفاده می‌شود که البته کافی نیست چراکه فقط ۲۰ تا ۳۰ درصد ترابری ما عمومی است. دولت با اختصاص دادن تسهیلات به کمک به حوزه ترابری عمومی موظف است. مخصوصا در تهران که اغلب وزارتخانه‌ها در این شهر هستند و باید از ترابری عمومی استفاده بیشتری بکنند.

  جهانگیری: مردم وضعیت را نه سیاه می بینند و نه سفید

اسحاق جهانگیری به عنوان نامزد سوم در پاسخ به این پرسش که برای حفظ و تقویت موقعیت اجتماعی نخبگان و پیوند پایدار آن‌ها با مراکز صنعتی چه برنامه ای دارید اظهار کرد: ملت ایران هم هویت ملی و هم هویت دینی دارد و به ایرانی بودن خود افتخار می‌کند. این موضوعات در تمام پایش هایی که انجام شده دیده می‌شود. آن‌ها وضعیت را نه سیاه می بینند و نه سفید.

وی افزود: در ارتباط با سوالی که شما طرح کردید باید گفت که امروز کشور ما از دانش بسیار بالایی برخوردار است و  یکی از وظایف  معاون رئیس‌جمهور به همراه بنیاد ملی نخبگان این است که از آن‌ها در تمام امور استفاده  و  آن‌ها را سازماندهی کند.

این کاندیدای ریاست جمهوری خاطر نشان کرد: ما برای حل مهمترین مشکلات از نخبگان استفاده می‌کنیم. در گزارشی که مجموعه‌ای  بین‌المللی داده رتبه ایران در حوزه علم بسیار خوب است. ما این رتبه را با نخبگانمان به دست می آوریم . به طور کلی با نخبگانمان به دستاوردهای علمی بالایی رسیده ایم.

وی گفت: حتما باید ارتباط بین دانشگاه و صنعت برقرار شود. خوشبختانه راهکار های علمی را برای ارتباط میان مراکز دانشگاهی با مراکز عملیاتی برقرار کرده ایم.

 رییسی: ورزش امری مهم برای آحاد جامعه است

ابراهیم رئیسی در این بخش در پاسخ به سوالی در خصوص برنامه‌های خود در حوزه تقویت فرهنگ ایرانی و آسیب‌های موجود در عرصه ورزش، گفت:  ورزش امری مهم برای آحاد جامعه است و در این حوزه می توان به ورزش قهرمانی، ورزش همگانی و ورزش تربیتی و آموزشی اشاره کنیم.

وی ادامه داد: ورزش همگانی توسط خود مردم و با حمایت دولت دنبال می‌شود. ورزش قهرمانی نیز در حوزه مدال آوری بسیار اهمیت دارد و در حال حاضر منبع اقتصادی بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین همچون برزیل از ورزش قهرمانی است که باید اولویت جدی دولت تلقی شود.

این نامزد انتخاباتی خاطر نشان کرد: دولت باید در این حوزه سرمایه گذاری کند و جوانان نیز حامیان این عرصه هستند. وظیفه دولت است که در سرمایه گذاری ورزش قهرمانی جامعه را با نشاط نگه دارد و در عرصه اقتصاد ورزش کارآمد باشد.

 قالیباف: موضوع جوانان مهمترین موضوع ماست

محمد باقر قالیباف در پاسخ به پرسش مجری مناظره مبنی بر اینکه مهمترین طرح  و برنامه دولتش در جهت افزایش نرخ رشد جمعیت کشور چیست، اظهار کرد: من پیش از اینکه بخواهم به این پرسش پاسخ دهم که آقای روحانی در قسمت اول مناظره مطرح کردند و گفتند نقل و قول‌هایی که من از ایشان می‌آورم از سایت‌های بی نام و نشان است اما من به مردم عزیزمان عرض می‌کنم که ما با پدیده‌ای مواجه هستیم که به دوربین نگاه می‌کند و حرفی می‌زند اما می‌گوید آن حرف را من نگفته‌ام.

وی با در دست گرفتن تصویری پرینت شده از سایت پایگاه اطلاع‌رسانی دولت خطاب به روحانی اظهار کرد: شما گفتید که من یک میلیون شغل ایجاد می‌کنم و در طول 100 روز شاهد تحول اقتصادی خواهیم بود. من متنی را از سایت خودتان نشان می‌دهم که در آن سخنان شما مطرح شده است. من حتی از مسئولان صداوسیما اجازه خواستم که تصویر و صوت شما که در همین تلویزیون گفته بودید پخش شود که اجازه ندادند.

کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری ادامه داد: واقعا کار خوبی نیست که شما بفرمایید من چنین حرف‌هایی را نزده‌ام.

قالیباف همچنین در پاسخ به پرسش مجری مناظره درباره افزایش نرخ رشد جمعیت اظهار کرد: موضوع جوانان مهمترین موضوع ماست و بزرگترین فرصت ما برای اینکه نیروهای جوان را به کار بگیریم به دلیل همان 4 درصدی‌ها، همان رانتخوارها و غیره از دست رفت و ما از ظرفیت جوانان استفاده نکردیم و در سال 1400 نیز بخشی از جامعه ما پیر خواهند بود بنابراین باید نرخ رشد جمعیت را به حد مطلوبی برسانیم.

 هاشمی‌طبا: کسی که در خارج چند میلیارد دلار می‌گیرد با حقوق کم نمی‌آید در این کشور کار کند

مصطفی هاشمی طبا به عنوان ششمین کاندیدا دروقت دو دقیقه‌ای خود در ارتباط با اقداماتش برای بازگرداندن ایرانیان نخبه از خارج به کشور اظهار کرد: طبیعتا فضای کسب و کار و فضای جامعه باعث می‌شود که افراد گرایش به بازگشت و سرمایه گذاری داشته باشند. باید با شناسایی این افراد و ایجاد تسهیلات، همچنین ایجاد مقررات و جلوگیری از سرگردانی آن‌ها فضا را برای بازگشتشان مهیا کنیم.

وی ادامه داد: باید به آن‌ها به عنوان مجموعه ای که اجازه حضور در کشور و استخدام بدون قید و شرط را دارند، نگاه کرد. من آماری دارم که بسیاری از کارشناسان نفتی ما در یک ایالت آمریکایی مایل اند تا به کشور بازگردند، اما با مراحل پیچیده ای که وجود دارد در این کار تردید می‌کنند. حتی برخی از آن‌ها چند ماهی هست که در ایران حضور دارند و امکان فعالیت ندارند.

این کاندیدای ریاست جمهوری خاطر نشان کرد: باید در نظر گرفت که کسی که در خارج از این کشور ماهی چند میلیارد دلار می گیرد با حقوقی کم نمی‌آید در این کشور کار کند.

 روحانی: یک آدم مفسد محکوم به اعدام ادعایی کرده، آیا این ادعا قابل قبول است؟

در ادامه‌ی این بخش از مناظره به هر کاندیدا فرصت داده شد چنانچه  از 3 دقیقه زمان در نظر گرفته شده با آنها زمانی  باقی مانده به ارایه جمع‌بندی خود بپردازند، که حجت‌الاسلام  حسن روحانی در فرصت یک دقیقه و هشت ثانیه باقی مانده برای جمع بندی صحبت‌های خود ، گفت:‌ ارائه برنامه صد روزه در دنیا مرسوم است و همه یک برنامه صد روزه و یک برنامه 4 ساله برای دولت خود دارند. من نیز با پایان صد روز از کار دولت فعالیت‌های انجام شده را اعلام کردم که یکی ازآن‌ها توافق هسته‌ای و توافق موقت ژنو بود.

وی ادامه داد: در عین حال من در جایی گفتم که اگر گردشگرها را جذب کنیم و ده میلیون گردشگر به کشور بیایند می توانیم 4 میلیون شغل ایجاد کنیم.

روحانی با تاکید بر اینکه اتهامات وارده دروغ است، افزود: من در مراسمی که نقشی در آن نداشتم و برنامه صادر کننده های برتر بود دعوت شده بودم.

محمدباقر قالیباف در واکنش به این صحبت حرف حسن روحانی آمد و گفت: رئیس قوه قضاییه اعتراف کردند که به شما کمک شده است.

روحانی ادامه داد: ایشان اتهام می‌زنند اما ستاد من هم تکذیب کرده و همه شاهد بودند، یک آدم مفسد محکوم به اعدام ادعایی کرده، آیا این ادعا قابل قبول است؟ من در اینجا به مردم می گویم که هر سه مطلب مطرح شده دروغ محض است.

رییسی: دولت‌ها در پایان دوره فعالیت‌شان مقداری اپوزیسیون می‌شوند

سید ابراهیم رئیسی نیز درجمع‌بندی پایانی سخنان خود، گفت: یکی از مظلومیت‌های جمهوری اسلامی این است که دولت‌ها در پایان دوره فعالیت‌شان مقداری اپوزیسیون می‌شوند. به نظر من بحث را از اصلاح‌طلبی و اصولگرایی دور کنیم و به این بپردازیم که مردم باید مسکن داشته باشند یا نه؟

وی خطاب به حسن روحانی گفت: آقای روحانی دولت اگر بخواهد دولت باشد باید براساس قانون عمل کند. در قانون برنامه توسعه آمده است که باید یک میلیون شغل ایجاد شود و کسی که مسوولیت دولت را برعهده می‌گیرد باید بتواند این میزان شغل را محقق کند چراکه این یک وظیفه قانونی است و ما هم برای تحقق یک میلیون شغل در کشور برنامه داریم.

این کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری با بیان اینکه باید به وضعیت بیکاران و بی‌مسکن‌ها توجه جدی شود، اظهار کرد: نشاط جامعه ایجاب می‌کند که به وضعیت بیکاران و بی‌مسکن‌ها توجه شود و این اراده جدی می‌خواهد که این موضوع به نتیجه درستی برسد و من نیز در زمینه کمیته امداد و افزایش چندبرابری امکاناتش کار خوبی می‌دانم اما کاش این کار در ابتدای دولت انجام می‌شد نه در چهار ماه آخر عمرش.

مصطفی هاشمی‌طباء  نیز در جمع‌بندی صحبت‌های خود در مناظره امروز گفت: همه دوستان دغدغه کار و خدمت دارند اما خیلی از این وظایفی که تعریف شد بیشتر از حد و حدود امکانات دولت است و بسیاری از خدمات دولت‌ها در این بین فراموش می‌شود. دولت‌ها به هر حال باید اولویت کاری در برنامه‌های خود داشته باشند و بتواند به دور از حاشیه‌ها سیاست‌گذاری دقیقی داشته باشد.

وی با تاکید بر ایده‌های خود برای حل مسائل کشور گفت: معتقدم حفظ زیستگاه ایران در درجه اول اهمیت قرار دارد. این مساله همراه با ارتقاء کشاورزی و رسیدگی به معلولین، درماندگان و بی‌سرپرستان توسط دولت عملی می‌شود.

این کاندیدای ریاست‌جمهوری در پایان تاکید کرد: مساله توریسم و گردشگری مساله بسیار مهمی است که می‌تواند بسیار نیز اشتغالزا باشد. تاکید می‌کنم که هر اشتغالی با ارزش نیست بلکه باید آن شغل تولید ارزش افزوده داشته باشد و تولید نیز باید قابلیت صادرات به خارج از کشور را داشته باشد.

میرسلیم: زندگی دور از اسراف و تجمل‌گرایی را در جامعه نهادینه می‌کنم

میرسلیم طی سخنان پایانی خود در نخستین مناظره کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری با اشاره به اولویت‌هایش در صورت به دست گرفتن دولت آینده اظهار کرد: من با کمک شما ایرانیان شاداب، متدین، جمع‌گرا و قانون‌گرا به فضل خدا خواهم توانست پیشرفت و توسعه کشور را میسر سازم و به کانون خانواده‌ها اصالت بخشم و زندگی دور از اسراف و تجمل‌گرایی را در جامعه نهادینه کنم.

وی افزود: ارتقاء سرمایه اجتماعی و بها دادن به مردم و تسریع و تسهیل مشارکت و اعتماد به مردم به دولت با رفع فقر و بیکاری و بالا بردن زیربنای تولید ملی بر پایه اقتصاد مقاومتی از دیگر برنامه‌هایم برای به دست گرفتن دولت است.

کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری ادامه داد: چاره‌جویی از معضل اعتیاد و رسیدگی به معتادان و برخورد با سوداگران مرگ و همچنین اصلاح فساد اداری گسترده با رفع معضل حاشیه‌نشینی که نوعی آوارگی به شمار می‌آید و از طریق توزیع مناسب جمعیت به نتیجه می‌رسد  را هم در برنامه‌هایم دارم.

میرسلیم در پایان اظهار کرد: بهره‌گیری عالمانه و مدبرانه از محیط زیست و بازسازی آن نیز بر مبنای شناخت آسیب‌ها و با به‌کارگیری تجربه موفق 40 ساله خودم که در خدمت شما مردم بوده‌ام نیز در دولت خویش پیگیری خواهم کرد.