علی‌اکبر صالحی، معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، در گفت‌وگویی با هفته‌نامه‌ی آلمانی اشپیگل که روز جمعه ۱۷ شهریورماه، در آخرین شماره‌ی آن منتشر شد،با تأکید بر این‌که حتی اگر آمریکا از برجام خارج شود، ایران «به‌احتمال زیاد» بر تعهدات خود در برجام پای‌بند می‌ماند، گفت که درصورت لغو برجام و منزوی‌کردن دوباره‌ی ایران، «طرف‌های مقابل در توافق هسته‌ای، بیش از ایران زیان خواهند دید». او همچنین با اشاره به ابراز آمادگی و تمایل مقامات جمهوری اسلامی ایران برای همکاری با عربستان سعودی، سه کشور عربستان، ترکیه و ایران را کشورهایی دانست که می‌توانند در کنار یکدیگر، امنیت و ثبات منطقه را تأمین کنند.

• بدون وجود آمریکا نیز به احتمال بسیار زیاد، ایران به تعهدات خود در برجام پای‌بند می‌ماند

صالحی در مورد توافق هسته‌ای ایران با قدرت‌های جهانی گفت: «ما به‌طور مداوم در حال ارزیابی میزان فواید این توافق و بهای ماندن در آن برای خودمان هستیم» و درصورتی که آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران خارج شود، درحالی‌که بقیه‌ی کشورها (بریتانیا، فرانسه، آلمان، چین و روسیه) همچنان به آن متعهد بمانند، «در این صورت، بدون وجود آمریکا نیز به احتمال بسیار زیاد، ایران به تعهدات خود در توافق پای‌بند می‌ماند».

رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، اما در مورد وضعیتی که «متحدان اروپایی آمریکا نیز درپی خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، از آن خارج شوند»، تأکید کرد که «در این صورت، شکی نیست که توافق از هم می‌پاشد و ایران نیز بازمی‌گردد و آنچه را که انجام می‌داد، دنبال می‌کند که از نظر فنی، در مرحله‌ای به‌مراتب بالاتر از پیش خواهد بود». او افزود که البته به‌عنوان شخصی که بخشی از مذاکرات برای توافق هسته‌ای را به‌عهده داشته است، «مایل نیست شاهد چنین رویدادی باشد».

• اگر آمریکا تعلیق تحریم‌های مرتبط با فعالیت‌های هسته‌ای ایران را تمدید نکند، این یعنی خروج آنها از برجام

علی‌اکبر صالحی در ادامه‌ی این گفت‌وگو، بازداشته‌شدن بانک‌ها و شرکت‌های بزرگ از همکاری با ایران ازسوی آمریکا را تلاش آمریکا برای «مسموم کردن فضای تجارت» خواند و افزود که آن کشور «فضای ارعاب ایجاد می‌کند؛ ولی در واقعیت، نمی‌توانند موفقیت چندانی به دست آورند».

معاون رئیس جمهوری اسلامی ایران، با اشاره به «لفاظی‌های فراوان مقامات آمریکایی»، گفت: «در صورتی که آمریکا این گفتار را به عمل تبدیل کند، در این صورت با وضعیت کاملاً متفاوتی روبرو خواهیم بود و درصورتی که آمریکا تحریم‌های مرتبط با فعالیت‌های هسته‌ای ایران را معلق نکند، این اقدام به‌معنی عدم پای‌بندی عمده ازسوی آنان خواهد بود».

به‌نظر می‌رسد که منظور صالحی از «لفاظی‌های مقامات آمریکایی»، علاوه‌بر سخنان همیشگی دونالد ترامپ، رئیس دولت ایالات متحده‌ی آمریکا، سخنان اخیر نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد مبنی‌بر «احتمال تأیید نشدن پای‌بندی ایران به برجام ازسوی دونالد ترامپ» و دیگر سخنان مشابه را نیز در بر داشته باشد.

• اگر برجام از هم بپاشد، حل‌وفصل مسأله‌ی هسته‌ای کره‌شمالی دیگر هیچ بختی نخواهد داشت

صالحی در مورد شرایط بعد از خروج احتمالی آمریکا و دیگر کشورها از برجام، با تأکید بر روبرو شدن ایران با دشواری اقتصادی، اضافه کرد که اما در آن صورت، «از نظر سیاسی، دستاورد خواهیم داشت. می‌توانیم به جوانان شما بگوییم که دیگر نباید به آنها (آمریکایی‌ها) اعتماد کنید. ما یک‌بار تلاش کردیم و از خود انعطاف به خرج دادیم تا به توافق هسته‌ای دست یابیم. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پایبندی کامل ما را به این پیمان تأیید کرد، ولی آمریکایی‌ها این توافق را زیرپا گذاشتند».

رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، «انزوایی که در گذشته به ایران تحمیل شد» را عامل «اتحاد جامعه به‌عنوان یک ملت»، «اجبار برای ایستادن روی پای خود» و «در صدر قرار گرفتن در زمینه‌ی دستاوردهای علمی» دانست و افزود که درصورت منزوی‌کردن دوباره‌ی ایران، «به‌نظر او، طرف‌های مقابل در توافق هسته‌ای، بیش از ایران زیان خواهند دید». او در توضیح این مسأله، آن را با مسأله‌ی کره‌شمالی مرتبط دانست و گفت: «درصورتی‌که توافق هسته‌ای از هم بپاشد، دیگر حل‌وفصل مسأله‌ی هسته‌ای کره‌شمالی هیچ بختی نخواهد داشت. پیونگ‌یانگ خواهد گفت آنها توافق هسته‌ای با تهران را زیرپا گذاشتند؛ چطور می‌توانیم به آنها اطمینان کنیم؟ چنین اقدامی همچنین می‌تواند باعث تضعیف انسجام در پیمان منع اشاعه‌ی تسلیحات اتمی شود. سونامی خشمی ازسوی تمام کشورهای علاقه‌مند به فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای به‌راه خواهد افتاد».

• این مشکل آمریکاست که آزمایش‌های موشکی جمهوری اسلامی ایران را تحریک‌آمیز می‌داند

صالحی در پاسخ به سؤالی در مورد افزایش تنش‌ها میان ایران و آمریکا، با توجه به زمان‌بندی آزمایش‌ موشک‌های بالستیک جمهوری اسلامی ایران، با اشاره به این‌که «در هیچ‌جای توافق هسته‌ای منعی درمورد حق ایران برای توسعه‌ی توان‌مندی موشکی ذکر نشده است»، تحریک‌آمیز دانستن آزمایش‌های موشکی ایران را تفسیر دل‌به‌خواه آمریکا عنوان کرد و  افزود: «درصورتی‌که آمریکا آن را مسأله بداند، این مشکل خود آنهاست».

او اضافه کرد که در ۳۸ سال گذشته، جمهوری اسلامی ایران، هر روز با اتهامات آمریکا و دیگر کشورها درباره‌ی مسائل مختلف روبرو بوده و یک‌روز گفته‌اند که «به‌اندازه‌ی کافی مردم‌سالار» نیست و روز بعد، موضوع «حقوق بشر» و غیره را مطرح کرده‌اند. خبرنگار اشپیگل، در ادامه از صالحی پرسید که «آیا هیچ بخشی از این اتهامات حقیقت ندارد؟» او در پاسخ هم‌چون بسیاری از مقامات ایرانی در زمان رویایی با این‌گونه سؤالات، بحث را به دیگر کشورهای منطقه، همچون عربستان سعودی هدایت کرد و گفت: «کشورهایی در منطقه هستند که اصلاً انتخاباتی ندارند و حقوق بنیادینی برای شهروندانشان وجود ندارد که برای مثال، زنان حتی حق رانندگی ندارند؛ ولی چون از نظر سیاسی در مدار غرب و به‌ویژه آمریکا قرار دارند، کسی کاری به آنها ندارد».

معاون رئیس جمهوری اسلامی ایران، آمریکا را در نوعی وضعیت سردرگمی دانست که بر عملکرد دولت آمریکا و متحدانش در منطقه هم تأثیر منفی داشته است و افزود: «حتی متحدان اروپایی آمریکا هم نمی‌دانند ترامپ چه راهبردی را دنبال می‌کند».

• ما همواره با عربستان ضمن اختلاف دیدگاه، روابط خوبی در زمینه‌های مختلف داشته‌ایم

صالحی در بخش دیگری از سخنان خود، با اشاره به اینکه چهار سال در عربستان سعودی زندگی کرده است و بسیاری از مقامات آن کشور را می‌شناسد، گفت: «ما همواره اختلاف دیدگاه داشته‌ایم؛ ولی از روابطی تقریباً خوب در زمینه‌های مختلف، ازجمله اقتصاد، تجارت و گردشگری برخوردار بودیم؛ گردشگران ایرانی به عربستان می‌روند و گردشگران عربستانی به ایران می‌آمدند. ایران هیچ نقشه‌ای برای سرزمین، ثروت یا چیزهای دیگر آنها ندارد. ما نفت و گاز کافی و سرزمین‌های گسترده‌ی خودمان را داریم». او علت اصلی رو به‌وخامت رفتن روابط دوجانبه میان ایران و عربستان را بعد از درگذشت ملک عبدالله و روی کار آمدن پادشاه جدید، «توهمی» ازسوی عربستان خواند، مبنی‌بر این‌که «ایران درحال محاصره‌ی آنان است». صالحی ورود عربستان به جنگ یمن را نیز براساس آن‌چه که «توهم» خواند، دانست و افزود که آنها با این کار، «خود را در چاهی عمیق یافته‌اند که نمی‌دانند چگونه از آن خارج شوند».

• سه کشور عربستان، ترکیه و ایران، می‌توانند در کنار یکدیگر، امنیت و ثبات منطقه را تأمین کنند

صالحی در پایان، با اشاره به ابراز آمادگی و تمایل مقامات جمهوری اسلامی ایران برای همکاری با عربستان سعودی، گفت: «با این حال، عربستان سعودی باید واقعیت‌های جاری را درک کند و معتقدم که آنها درنهایت، مسیر خود را تغییر می‌دهند و حتی به این واقعیت می‌رسند که ایران می‌تواند دوستی خوب و قابل اعتماد برایشان باشد».

معاون رئیس جمهوری اسلامی ایران، با اشاره به دوران تصدی مسؤولیت وزارت امور خارجه، هفت سال پیش ازسوی او، یادآوری کرد که در آن زمان، عربستان‌ سعودی و ترکیه را به‌عنوان اولویت مدنظر داشته است و افزود: «سه کشور عربستان سعودی، ترکیه و ایران، می‌توانند در کنار یکدیگر، امنیت و ثبات منطقه را تأمین کنند».

صالحی در پایان ضمن ابراز علاقه‌ی شدید شخصی به بازگشت روابط جمهوری اسلامی ایران با عربستان سعودی به‌شکل گذشته و حتی بهتر از آن، افزود: «اگر ما با عربستان سعودی روابطی خوب داشته باشیم، در سطوح مختلف اقتصادی و تجاری از این مسأله نفع می‌بریم؛ زیرا خلیج‌فارس شاهراه حیاتی ما محسوب می‌شود. چگونه می‌توانیم امنیت را در خلیج فارس برقرار کنیم؟ تنها درصورتی‌که این کشورها با توافقی دوجانبه با هم متحد شوند».