دیپلماسی نامهنگاری؛ واکنش ظریف به سیاست خارجی جدید آمریکا در قبال ایران
محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران در مقالهای انتقادی-تحلیلی باعنوان «سیاست خارجی آمریکا در بحران» که بیشتر به نامهای سرگشاده خطاب به مقامات آمریکا شبیه است،به خروج آن کشور از برجام و نیز شروط ۱۲گانه مایک پمپئو، وزیرخارجه آمریکا درقبال ایران واکنش نشان داد و مواردی را برشمرد که آنها «مطالبات دولت و ملت ایران از دولت آمریکا» خواند.
در این مقاله که پنجشنبه ۳۱ خردادماه، در اختیار رسانهها قرار گرفته، آمده است که برجام، پس از توافقنامه مشارکت تجاری در حوزه اقیانوس آرام و معاهده آبوهوایی پاریس، سومین توافق بینالمللی است که دولت امریکا در دوران ترامپ از آن خارج شده و این اقدام، «لطمه بزرگی به چندجانبهگرایی و دورنمای حل اختلافات از طرق دیپلماتیک زده است».
ظریف در این مقاله، سخنان مایک پمپئو، وزیرخارجه آمریکا در تاریخ ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۷ را «بیاساس، توهینآمیز و مداخلهگرانه» خواند که به گفته او، موجب انزوای آمریکا شده و تنها «معدودی از اقمار آمریکا در منطقه» از آن حمایت کردهاند.
او ابراز تأسف کرده است که آنچه تصمیمات «دفعتی و بیمنطق» رییس جمهوری آمریکا و تیم او خوانده، به وجه بارز روند تصمیمگیری در واشنگتن طی ۱۷ ماه گذشته تبدیل شده و بهعنوان مثال به این اشاره کرده است که پمپئو یکبار در جلسه استماع کنگره - درحالیکه هنوز رییس سازمان سیا بود- در پاسخ به پرسش نمایندگان گفت: «ایران برجام را نقض نکرده است»، اما پس از تصمیم ترامپ به خروج از برجام، برخلاف گفته پیشین خود، اظهارداشت که «ایران برجام را نقض کرده است».
وزیر امور خارجه ایران، اضافه کرده است که « اغراق نیست اگر گفته شود که ابعادی از سیاست خارجی آمریکا، طی این مدت، به حراج گذاشته شده است».
محمدجواد ظریف، در این مقاله با اشاره به اینکه دولت آمریکا برجام و مصوبه شورای امنیت سازمانملل را زیر پا گذاشته، تأکید کرده است که این کشور دیگر نمیتواند توقع مذاکره مجدد داشته باشد.
وزیر امورخارجه ایران، همچنین فهرستی از مطالبات ایران از آمریکا ارائه کرده است که ازجمله براساس آنها، دولت آمریکا باید «تحریمهای ظالمانه و گسترده مستقیم و فرامرزی» ۴ دهه اخیر علیه ایران را باطل و صدها لایحه و فرمان اجرایی که در «جهت مانعتراشی در مسیر طبیعی توسعه در ایران طراحی شده»، را فورا متوقف نماید.
او تضمین حق حاکمیت ملی ایران و پایان بخشیدن به استفاده از زور علیه ایران را از پیش شرطهای اولیه ایران عنوان کرده و با اشاره به آنچه «خسارتهای مستقیم و غیرمستقیم ایران، ناشیاز بدعهدی آمریکا درقبال برجام» خوانده، خواستار جبران آنها شده است.
در این نامه، ظریف همچنین خواستار خروج آمریکا از منطقه، پایان فروش اسلحه به کشورهای عربی و همچنین پایان حمایت اطلاعاتی و نظامی از اسراییل شده است.
در این مقاله آمده است، چنانچه دولت ایالات متحده آمریکا این شجاعت را داشته باشد که بهخاطر امنیت و رفاه مردم خود و سایر ملل جهان، این سیاستها را بهصورت رسمی و در عمل کنار بگذارد، «انزوای بینالمللی آمریکا خاتمه خواهد یافت».
ظریف در بخش پایانی مقاله، تأکید کرده که «سیاست خارجی ایران در منطقه، درجهت سلطهگری نیست» و همانطور که پیش از این هم اعلام کرده بود، بار دیگر آورده است که ایران بهترین راه برای «حل بحرانهای منطقهای» و دستیابی به منطقه قویتر را تشکیل «مجمع گفتوگوی منطقهای در خلیج فارس» میداند.