آغاز جنگ سرد جدید با آمریکا
آیتالله خامنهای رهبر جمهوری اسلامی طی سخنانی در حضور خانوادههای قربانیان سپاه در سوریه، حملات تندی را علیه امریکا مطرح کرد و جنگ سرد جدیدی را علیه این کشور کلید زد. وی که برای نخستین بار بعد از روی کار آمدن ترامپ مستقیما دولت جدید را مخاطب قرار داده بود و نشان داد که تحلیلها و محاسباتشان از دولت ترامپ بکلی تغییر کرده است.
رهبر ایران قبل از روی کار آمدن ترامپ به طور تلویحی از او حمایت کرده بود و گفته بود که محبوبیت ترامپ بهخاطر بیان حقایق فساد درون سیستم آمریکاست. بعد از روی کارآمدن ترامپ نیز وی همین موضع را گرفت و اصولا مواضع نیروهای نظامی و امنیتی که هر روزعلیه آمریکا و اوباما شعار میدادند به طور کامل تغییر کرد. رهبر ایران از چند جنبه معتقد بود که آمدن ترامپ به نفع جمهوری اسلامی خواهد بود. نخست اینکه نحوه رفتار پیشبینی ناپذیرش سیستم سیاسی را دچار اختلال میکند و وی توانایی ایجاد اجماع در درون سیستم سیاسی آمریکا علیه ایران را نخواهد داشت. دوم در گیریهایی که از همان آغاز با نهادهای اطلاعاتی آمریکا داشت باعث خواهد شد سیستم اطلاعاتی او را مورد حمایت قرار ندهد.
علاوه براین دیدگاهاش در مورد ناتو و محیط زیست باعث خواهد شد با اروپا دارای شکاف شود و نتواند آنها را پشت سر خود بیاورد .
از طرف دیگر با لفاظیهایی که ترامپ علیه مسلمانان مطرح کرده بود در افکارعمومی مسلمانان شخصیت نامحبوبی خواهد بودو همچنین با تهدیدهایی که علیه جهان عرب وعربستان انجام داده بود که آنها باید هزینههای دفاع خودشان را بپردازند و آمریکا نباید مجانی از آنها دفاع کند . ترامپ حتی در مناظرات، هیلاری کلینتون را متهم کرد که از رژیمی که حقوق زنان را بهرسمیت نمیشناسد پول دریافت کرده است .
مجموع این محاسبات رهبری و نهادهای نظامی سپاه را امیدوار کرده بود که بهخاطر غیرایدئولوزیک بودن ترامپ و تاجر مسلکیش امکان معامله با وی وجود دارد . در عین حال نقدهای ترامپ به نظام آمریکا باعث خوشحالی اصولگرایان و رهبر بود که ترامپ حرفهایی در مورد ماهیت نظام امریکا میزند که ما در گذشته میزدیم و حرفهای او اثبات سخنان ما بود .
بهخاطر این هم بعد از روی کار آمدن ترامپ بحث دشمن در سخنان رهبر کمرنگ شد و حتی در پیام عید و سخنرانی عید در مشهد که همیشه حمله به امریکا جزو سرفصلهایش بود ، رهبر ایران امسال هیچ سخنی برای اولین باردرتاربخ جمهوری اسلامی از آمریکا و رییس جمهور جدیدش نزد .
اما با سخنرنی اخیرکه تندترین عبارتها را برای این دولت بهکار برد و آنها را چاقوکشهای تازه کار نامید که هیچ غلطی برای تعبیررویای تغییر نظام نمیتوانند بکنند که بهزودی توی دهنشان خواهد خورد تا حساب و کتاب دستشان بیاید. عبارتهایی که رهبر ایران بهکار برد هم برای اولین بار این دولت را مخاطب قرار داد و هم متن عبارتها تند و بی سابقه است که درمورد دولت اوباما بهکار نبرده بود.
مضاف براینکه این سخنرانی چند ساعت قبل از پرتاب موشک ایران به سوریه انجام شده است و این نشان میدهد که رهبر جمهوری اسلامی با درک این مساله که محاسباتش چندان درست نبوده است و تحولاتی که رخ داده به طور کلی بازی جنگ سرد با دولت ترامپ را به عنوان سیاست پیش رو با آمریکا برگزیده است .
اما چه تحولاتی این محاسبات را تغییر داد؟
در تحول نخست رهبر ایران فکر نمی کرد با توجه به شعارهایی که ترامپ علیه اسلام و مسلمانان داده و در نطقهای انتخاباتی نیز چند بار به عربستان حمله کرده این کشور مقصد نخستین سفر خارجی وی باشد و دو کشور به این سرعت به هم نزدیک شوند. در این سفرعربستان با شکوهترین پذیرایی را از او کرد و سران پنجاه کشور اسلامی و عرب را نیز جمع کرد تا ترامپ در برابر آنها به سحنرانی بپردازد و در فضای تند کنفرانس که علیه ایران بود.
ترامپ نیز مواضع بسیار تندی علیه ایران و سیاستهای منطقهایش اتخاذ کرد وهشدارهای شدیدی به ایران داد و قرار داد نظامی سنگینی با عربستان امضا کرد که همه اینها از دید رهبری دهن کجی به ایران بود .
تحول دوم تصویب طرح تحریمهای ایران در سنای آمریکا بود. تصویب تحریمهای جدید میتواند مانع جدیدی در راه سرمابه گذاری خارجی در ایران و نیز فعالیتهای بانکی و مالی خارجی ایران شود که این به معنی محروم کردن ایران از مزایایی است که ایران بهخاطر آنها با برجام موافقت کرد . دولت ترامپ برخلاف سلف خود نه تنها با این تحریمها مخالفت نکرد بلکه آنها را اکیدا مورد تایید قرار داده است.
تحول سوم اعلام سیاست تغییر نظام توسط تیلرسون وزیر خارجه آمریکا در سنای آمریکا بود که در دهسال گذشته از سوی مقامات امریکایی مطرح نشده بود .
تحول چهارم نیز احتمالاتی بود که سیستم ایران فکر میکرد با توجه به کارتهای قدرت ایران در منطقه و ادعای ترامپ برای مبارزه با داعش، و بی توجهیاش به مساله حقوق بشر و اهل معامله بودنش امکان توافق جدیدی با دولت ترامپ درمورد ترتیبات امنیت منطقهای و مبارزه با داعش وجود دارد . اما ترامپ معامله با گروه عربستان و کشورهای نزدیک به آن را بر هر معاملهای در منطقه ترجیح داد و لذا در معادلات جدید ترکیه، ایران وحتی قطر به حاشیه رفتند. در مورد ایران ترامپ قصد اعمال سیاست مقابله با نفوذ ایران را در یمن سوریه و عراق را گرفته است و وزیر دفاعش نیز مصمم به اعمال این سیاست است .
همه این تحولات منجربه تغییر محاسبات رهبر ایران شد و همچنان که علی باقری فرمانده ستاد مشنرک نیروهای نظامی ایران روز گذشته برآن تاکید کرد جنگ سرد جدیدی میان دو کشورآغاز شده است و در صورتیکه حوادث غیرقابل پیشبینی رخ دهد و دو کشور آغاز به اقدام به اعمال سیاست خصمانه علیه یکدیگر کنند ، روابط دو کشور میتواند بهسرعت وارد مرحله جدیدی از منازعات میان دو کشور شوند.