شرکت آی‌بی‌ام (IBM) اخیرا از توسعه‌دهندگان نرم‌افزار در آمریکا دعوت کرده است از فناوری‌اش استفاده کنند و راهکاری برای مبارزه با اتلاف مواد غذایی بیابند. برنده این هکاتون (گردهمایی و هم‌اندیشی توسعه‌دهندگان نرم‌افزار)، که در ماه اوت ۲۰۱۹ اعلام شد، پروژه‌ گروهی به نام فرِشیپ (FreShip) بود که راهکاری نوآورانه برای کاهش پسماند مواد غذایی ارائه داد.

هکاتون (Hackathon) رویدادی است که بین یک روز تا چند هفته‌ طول می‌کشد و در آن راهکارهایی سریع و موثر برای حل مشکلی خاص ارائه و بهترین راهکار برنده اعلام می‌شود. این واژه ترکیبی است از واژه‌های هک (Hack) و ماراتون (Marathon). شرکت‌‌کنندگان هکاتون‌ها معمولا در حوزه برنامه‌نویسی، طراحی، مدیریت با یکدیگر رقابت می‌کنند.

وزارت کشاورزی ایالات متحده آمریکا تخمین می‌زند حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد مواد غذایی هدر می‌رود. بررسی‌های این وزارتخانه در سال ۲۰۱۰ نشان می‌دهد در این سال، بیش از ۶۰ میلیارد تن مواد غذایی به ارزش ۱۶۱ میلیارد دلار از بین رفته است.

این حجم از اتلاف مواد غذایی آثار زیست‌محیطی خطرناکی در پی دارد.

بر اساس برآورد وزارت کشاورزی آمریکا، زمین، آب، نیروی انسانی، انرژی و سایر شاخص‌هایی که برای تولید، برداشت، آماده‌سازی، حمل‌و‌نقل، نگهداری و دورریز مواد غذایی‌ می‌شود، در صورت پیشگیری از اتلاف، می‌تواند برای جامعه مفید و بر محیط زیست و سلامت زمین اثرگذار باشد.

به گفته آژانس حفاظت از منابع طبیعی آمریکا، با وجود این‌که امنیت غذایی مساله مهمی در آمریکا و بسیاری از نقاط جهان است، بیشترین حجم زباله‌ای که به مراکز دفع زباله شهری منتقل می‌شود پسماندهای مواد غذایی است.

اما آی‌بی‌ام با همکاری انجل‌هک (AngelHack)، که مجموعه‌ای با هدف سازماندهی هکاتون در آمریکاست، چالش پسماندهای غذایی را به راه انداختند، با این فرضیه که توسعه‌دهندها و برنامه‌نویس‌ها می‌توانند با ارائه راهکاری شفاف برای ردگیری چرخه تامین و فروش، به کاهش پسماند مواد غذایی کمک کنند. در این رقابت، از توسعه‌دهندگان نرم‌افزار خواسته شده بود با استفاده از الگوی کدها و داده‌های آی‌بی‌ام، راهکارهای تازه‌ای برای کاهش چشمگیر پسماندها در سوپرمارکت‌ها و رستوران‌های زنجیره‌ای بیابند.

برنامه‌هایی که آی‌بی‌ام در اختیار شرکت‌کنندگان قرار داد سیستم تشخیص بصری ابر‌رایانه واتسون، بلاک‌چین اختصاصی و رابط برنامه‌نویسی چت‌بات‌ها را شامل می‌شد.

یک ماه پس از این‌که بیش از ۱۰۰ تیم در این چالش ثبت‌نام و شرکت کردند، گروهی به نام فرشیپ (FreShip) برنده این هکاتون اعلام شد.

راهکار پیشنهادی فرشیب این است که با ترکیب نرم‌افزار و سخت‌افزار، از طریق نظارت مستمر و یک بستر تجارت الکترونیک هوشمند می‌شود غذایی را که ممکن است به هدر رود در جایی دیگر فروخت و در نتیجه، از دورریز مواد غذایی جلوگیری کرد. در طرحی که فرشیپ ارائه داده است با استفاده از تراشه‌های آردویینو (Arduino) و نوعی از فناوری اینترنت (NB-IoT) که اجازه اتصال اینترنتی کانتینرهای حمل مواد غذایی را می‌دهد، می‌شود بر تازگی مواد غذایی در فرایند حمل‌و‌نقل نظارت کرد. در این روش، قراردادهای مناقصه هوشمند (یا Smart bidding contracts) نیز از طریق فناوری بلاک‌چین گنجانده شده است.

به گفته آی‌بی‌ام، فرشیپ با استفاده از قابلیت یادگیری ماشینی ابر‌رایانه واتسون، تصاویر مواد غذایی داخل کانتینرها را بررسی می‌کند تا میزان تازگی‌شان را بسنجد و گزینه مناسب برای پیشگیری از هدررفت آن‌ها را انتخاب کند. برای مثال، اگر سوپرمارکتی موز سفارش دهد و در روند حمل محموله درخواستی، تاخیری پیش بیاید، احتمالا موزها تا به سوپرمارکت برسند زیادی رسیده‌اند و نمی‌شود آن‌ها را فروخت. با روش پیشنهادی فرشیب، به‌جای دورریز موزها، می‌شود محموله را به کارخانه‌ای تحویل داد که بتواند از آن استفاده کند.

نتیجه‌اش کاهش ضرر مادی سوپرمارکت و همین‌طور کاهش پسماند مواد غذایی است.

جایزه فرشیپ در این مسابقه چند هزار دلار است، اما جایزه بزرگ‌تر شاید شهرت و اعتباری باشد که جایگاه اول به ارمغان می‌آورد. آی‌بی‌ام این گروه را به نشست و صرف شام با بزرگان صنایع غذایی دعوت کرده است و علاوه بر این، فناوری‌ یاد‌شده از طریق کانال‌های مختلف شرکت آی‌بی‌ام معرفی می‌شود.