نتایج یک پژوهش؛ اسپرم میتواند ۲۰۰ سال در فضا زنده بماند
نتایج یک مطالعه جدید نشان میدهد که اسپرمهای «منجمد خشک» موش، که به ایستگاه بینالمللی فضایی فرستاده شده بود، در طول شش سال از نظر دیانای هیچ آسیبی ندیده است و «بچهموشهای سالم فضایی» از آنها به دنیا آمده است. این تحقیق در مجله علمی «ساینس ادونسز» ( Science Advances) به چاپ رسیده است.
دانشمندان میگویند این یافتهها، به فهم پاسخ این سوال که آیا پستانداران، از جمله انسان، میتوانند در فضا تولیدمثل کنند، کمک میکند.
بر اساس نتایج این تحقیق، اسپرم پستانداران میتواند در ایستگاه بینالمللی فضایی برای حدود ۲۰۰ سال زنده بماند.
محققان از پیش میدانستند که در معرض تشعشعات فضا قرار گرفتن، میتواند به دیانای موجود در سلول آسیب بزند؛ به جهش در آن منجر شود و سپس به فرزندان حاصله از آن، منتقل شود. نبودن فریزر در ایستگاه بینالمللی فضایی نیز، مانعی بر سر راه انجام تحقیقات طولانیمدت بر روی سلولهای زنده بود.
سایاکا واکایاما، از اعضای تیم پژوهش از دانشگاه یاماناشی ژاپن، میگوید که تا به امروز، حتی الگوی تحقیقاتی ناسا درباره احتمال ابتلا به سرطان، در صورت در معرض تشعشعات فضا قرار گرفتن، نیز بر دادههای بازماندگان حادثه بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی متکی بوده است و «نه بر تحقیقات واقعی در فضا».
برای فائق شدن به محدودیتهای پژوهشی، محققان نمونههای اسپرم ۱۲ موش را منجمد کردند و آنها را در کپسولهای کوچک و سبک مهرومومشده ؛ بدون نیاز به فریزر، با موشک به ایستگاه فضایی بینالمللی ارسال کردند.
بهگفته این پژوهشگران، بهدلیل وجود آمیزه پیچیدهای از تشعشعات گوناگون در فضا، آزمایشهای زمینی برای ارزیابی آسیب به دیانای، بهتنهایی نمیتواند منعکس کننده حقایق خارج از جو زمین باشد.
واکایاما افزود: «برخلاف زمین، در فضا، گونههای متفاوت بسیاری از تشعشعات، همانند ذرات یونی سنگین، پروتون و امواج الکترومغناطیسی ساطعشده از پرتو خورشید معلقاند.»
او تاکید کرد که بازتولید تمامی انواع تشعشعات فضایی بر روی زمین، آن هم در آن واحد، دشوار خواهد بود و «به عقیده من، بررسی آسیب دیانای در نمونههای زیستی، تنها میتواند در فضا اندازهگیری شود.»
دانشمندان پیشتر، بهصورت دورهای، تعداد کمی از این نمونهها را مورد آزمایش قرار دادند. برخی نمونهها پس از ۹ ماه به زمین بازگردانده شدند و دو نمونه دیگر، یکی برای ۲ سال و نه ماه و دیگری برای ۵ سال و ده ماه، در فضا نگهداری شدند.
محققان ابتدا، نمونهها را بهکمک ابزاری که میزان جذب تشعشع را اندازه میگیرد، بررسی کردند و در گام بعدی، آنها را برای بررسی آسیب به دیانای در هسته سلول مورد پژوهش قرار دادند. آنها دریافتند که دیانای اسپرمهای «منجمد خشک» آسیب ندیده است.
واکایاما گفت: «آژانس اکتشاف هوافضای ژاپن، تمام میزان تشعشعات فضایی جذبشده در ایستگاه فضایی بینالمللی را اندازه گرفت.» او افزود: میزان جذب «میلی گری»، از واحدهای اندازهگیری تشعشع، روزانه بیش از ۴۱/۰ نبود.
در مقایسه، میزان معمول تشعشعات جذبشده برای درمان برخی تودههای سرطانی، حدودا ۶۰ تا ۸۰ «میلیگری» است.
واکایاما گفت: نتایج تحقیقات اشعه ایکس بر روی زمین نیز نشان داده است که اسپرمهای منجمد خشک قادرند تا جذب ۳۰ «میلی گری» دوام بیاورند و همچنان بارور باقی بمانند.
هنگامی که به سلولهای تخمک تازه، سلولهای اسپرم «مرطوبشده»، تزریق و به بدن موش ماده منتقل شد، بچهموشهایی سالم به دنیا آمدند.
به گزارش این مقاله پژوهشی، «گرچه تفاوتهایی بین دیانای آسیبدیده از اشعه ایکس، با دیانای آسیبدیده از تشعشعات فضایی وجود دارد، میتوان حدودا پیشبینی کرد که اسپرمهای منجمد خشک در ایستگاه بینالمللی فضایی تا بیش از ۲۰۰ سال زنده بمانند.»
بر اساس یافتههای این دانشمندان، در طی شش سال گذشته، ۱۶۸ بچهموش از اسپرمهای نگهداریشده در فضا به دنیا آمدهاند که ظاهر طبیعی داشتهاند و مورد غیرمعمولی نیز در الگوی ژنتیکی آنها دیده نشده است.
دانشمندان بر این باورند که آزمایشهای دیگری از این نوع آزمایشها در فضا، میتواند ابعاد تازهای از تاثیر تشعشعات و تابآوری حیات در فضا به ما نشان دهد.