این روزها، تردید و بحث بالا گرفته است که برای تسکین علائم کووید‌ـ‌۱۹ ایبوپروفن بخوریم یا نه، به‌خصوص که سازمان بهداشت جهانی هم در این مورد تغییر موضع داده است.

سازمان بهداشت جهانی ابتدا به مردم توصیه کرد از مصرف ایبوپروفن برای تسکین علائم کرونا بپرهیزند، اما در ۱۹ مارس (۲۹ اسفند‌ماه) اعلام کرد پرهیز از ایبوپروفن لازم نیست.

سردرگمی زمانی شروع شد که وزیر بهداشت فرانسه در توییتر نوشت مصرف داروهای ضد‌التهاب مانند ایبوپروفن و کورتیزون می‌تواند عفونت کووید‌ـ‌۱۹ را تشدید کند. او توصیه کرد برای تسکین تب ناشی از این بیماری، بهتر است استامینوفن (پاراستامول) مصرف شود.

در حال حاضر، سازمان خدمات سلامت ملی بریتانیا (NHS) توصیه می‌کند برای تسکین علائم کووید‌ـ‌۱۹، فقط استامینوفن مصرف شود، با این‌که خود تایید می‌کند شواهد مستدلی وجود ندارد که ثابت کند ایبوپروفن علائم را تشدید می‌کند.

ایبوپروفن از داروهای ضد‌التهاب غیر‌استروییدی است. این گروه از داروها معمولا در سه مورد کاربرد دارند: التهاب، درد و تب را تسکین می‌دهند. برای عارضه‌های التهابی مانند آرتروز هم به کار می‌روند. اما استامینوفن نیز به کاهش درد و تب کمک می‌کند.

علاوه بر سرفه مداوم و تنگی‌نفس، تب یکی از علائم ابتلا به کووید‌ـ‌۱۹ است. تب واکنش دفاعی بدن است و زمانی بروز می‌کند که سیستم ایمنی زنجیره‌ای از مولکول‌ تولید می‌کند تا به مغز پیام بفرستد برای مبارزه با عفونت، حرارت بیشتری در درون بدن ایجاد و آن را حفظ کند.

در حالی که تب بخشی از سیستم دفاعی بدن هنگام بروز عفونت است، افزایش دمای بدن می‌تواند مرگبار باشد و باید درمان شود. تب اغلب با لرز، سردرد، حالت تهوع و درد معده همراه است و از این رو، تحملش آسان نیست. ضدالتهاب‌هایی مانند ایبوپروفن یا استامینوفن با کاهش تعداد مولکول‌های تب‌زا، دمای بدن را پایین می‌آورند.

اما پزشکانی که در سال ۲۰۱۳، این دو دارو را با هم مقایسه کردند برای عفونت‌های معمولی سینه استامینوفن را پیشنهاد کردند زیرا متوجه شدند که پس از مصرف ایبوپروفن، حال تعداد کمی از افراد وخیم‌تر شد. 

علت نگرانی چیست؟

برخی دلایل نگرانی در مورد مصرف ایبوپروفن و تشدید علائم کووید‌ـ‌۱۹ از نتایج پژوهش‌های پیشین ناشی می‌شود که نشان داده‌اند پس از مصرف داروهای ضد‌التهاب مانند ایبوپروفن، علائم در افرادی که عفونت سینه جدی دارند وخیم‌تر و مدت بیماری طولانی‌تر می‌شود.

اما دشوار می‌شود گفت که مصرف ایبوپروفن باعث این مساله می‌شود یا به‌ این دلیل است که داروهای ضدالتهاب درد را تسکین می‌دهند و ممکن است میزان وخامت بیماری را پنهان کنند، فرد آن را جدی نگیرد و درمان را به تاخیر بیندازد.

یا شاید به اثر ضد‌التهابی ایبوپروفن مرتبط است. یک فرضیه این است که داروهای ضدالتهاب می‌توانند در پاسخ دفاعی بدن تداخل ایجاد کنند، هرچند این مساله درباره ایبوپروفن اثبات نشده است.

گفته می‌شود اثر منفی ایبوپروفن در موارد ابتلا به کووید‌ـ‌۱۹ برمی‌گردد به اثری که روی آنزیم مبدل آنژیوتانسین ۲ (ACE2) دارد‌، البته هنوز اثبات نشده است. این مساله در افرادی که برای بیماری‌های قلبی از داروهای بازدارنده آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) یا مسدود‌کننده گیرنده آنژیوتانسین (ARB) استفاده می‌کنند نگرانی بیشتری ایجاد کرده است. 

از آن‌جا که ویروس عامل کووید‌ـ‌۱۹ نوع جدیدی از ویروس‌های خانواده کروناست، با این‌که پژوهش‌ها در این زمینه سرعت گرفته، شرط احتیاط این است که در صورت امکان، از مصرف ایبوپروفن پرهیز کرد‌ــ به‌خصوص کسانی که بیماری‌های دیگری نیز دارند. 

در حالی که پژوهش‌ها برای شواهد مستدل در مورد تاثیر ایبوپروفن بر علائم کووید‌ـ‌۱۹ ادامه دارد، کسانی که فکر می‌کنند ممکن است به این ویروس مبتلا شده باشند برای کاهش تب می‌توانند از استامینوفن استفاده کنند، مگر این‌که پزشک نظر دیگری داشته باشد.

طبیعی است کسانی که به‌دلیل عارضه‌ای خاص داروهای ضدالتهاب برایشان تجویز شده است باید با پزشک مشورت کنند و سرخود مصرف دارو را قطع نکنند.

اما توجه به این نکته لازم است که به‌هر‌حال ایبوپروفن و داروهای ضد‌التهاب می‌توانند زخم معده و مشکل گوارشی ایجاد کنند و شاید برای افرادی که آسم، بیماری قلبی و مشکلات کبد و کلیه دارند و همین‌طور افراد بالای ۶۵ سال و کسانی که بیش از میزان عادی نوشیدنی‌های الکلی مصرف می‌کنند، مناسب نباشند. این داروها برای افراد مبتلا به فشار خون بالا و زنانی که قصد بارداری دارند یا باردارند نباید تجویز شود.

شاید بهتر باشد برای کاهش درد و تب، از استامینوفن استفاده شود. هرچند یک ساعت طول می‌کشد تا این دارو اثر کند، برای زنان باردار و شیرده‌ بی‌خطر است و فرقی نمی‌کند با غذا یا بی‌غذا مصرف شود. البته افرادی که مشکلات کبد و کلیه دارند باید مراقب باشند و ابتدا، با پزشک مشورت کنند.

میزان مجاز مصرف استامینوفن برای بزرگسالان، یک یا دو قرص ۵۰۰ میلی‌گرمی در هر شش ساعت است. در صورت مصرف شربت استامینوفن برای کودکان، میزان آن بستگی به سن کودک دارد، اما باز هم روزانه چهار نوبت بیشتر استفاده نشود و بین هر نوبت شش ساعت فاصله باشد.