کانادا: تحقیقات ایران در مورد سرنگونی هواپیمای اوکراینی مستقل و شفاف نیست
دولت کانادا در گزارش جدید خود درباره سرنگونی هواپیمای اوکراینی با موشکهای سپاه پاسداران اعلام کرد که حکومت ایران تحقیق درباره منهدم کردن هواپیمای مسافربری غیرنظامی را به درستی انجام نمیدهد و بسیاری از سوالات بیپاسخ مانده است.
رالف گودیل، وزیر سابق ایمنی عمومی کانادا، که به عنوان مسئول ویژه دولت کانادا در پرونده سرنگونی هواپیمای اوکراینی منصوب شده، در گزارش ۷۹ صفحهای خود که روز سهشنبه منتشر شد گفت: «بسیاری از جزییات کلیدی این اتفاق هولناک» هنوز مشخص نشده است.
او گفت: «ایران مسئول این وضعیت است و تحقیقات (ایمنی و کیفری) خود را واقعا بهصورت مستقل، عینی و شفاف انجام نداده و به پرسشهای مهم پاسخی داده نشده است.»
گودیل در گزارش خود گفت جمهوری اسلامی باید توضیح میداد که چگونه خطر حضور هواپیماهای غیرنظامی را در حریم هوایی خود ارزیابی کرده و به اوپراتورهای پدافند هوایی چه دستوری داده بود.
او افزود: جمهوری اسلامی باید توضیح میداد که چرا در آن زمان حریم هوایی را باز گذاشته بود و اینکه سپاه پاسداران دقیقا چرا تصمیم گرفت آن هواپیما را منهدم کند.
گودیل تاکید کرد: کانادا به همراه سایر کشورهایی که شهروندان خود را در این حادثه از دست دادهاند جمهوری اسلامی را تحت فشار قرار دادهاند تا علاوه بر پرداخت خسارتها «توضیحات کامل و شفافی در مورد آنچه دقیقا اتفاق افتاد» ارائه کرده و رسما عذرخواهی کند.
این گزارش افزود: «در این پرونده تا جایی که مشخص شده نشانههای بیکفایتی، بی احتیاطی و بیاحترامی تعمدی به جان انسانها دیده میشود.»
گودیل گفت: با توجه به اینکه روابط کانادا و ایران به دلیل حمایت جمهوری اسلامی از «تروریسم دولتی» قطع شده، همین امر کار رسیدگی به پرونده را برای اوتاوا «سخت و پیچیده» کرده است.
این گزارش با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی در روزهای اول سرنگونی هواپیما از اطلاعرسانی خودداری میکرد گفت: حکومت ایران تنها زمانی که «با شواهد غیرقابل انکار مواجه شد، با تاخیر مسئولیت خود در این فاجعه خونین را پذیرفت.»
این گزارش افزود: «ایران شش نفر را در ارتباط با سرنگونی این هواپیما متهم کرده، اما هیچ جزییات بیشتری ارائه نشده، از جمله اینکه این افراد چه کسانی هستند، مسئولیت و سمت آنها چیست، چه مدارکی علیه آنها وجود دارد، دفاعیات آنها چه بوده و رویه قضایی دقیق در تعیین مقصر چگونه است.»
گودیل در گزارش خود با اشاره به اظهارات خانوادههای قربانیان مبنی بر اینکه مورد تهدید قرار گرفتهاند و جمهوری اسلامی را مسئول این تهدیدها میدانند، از پلیس کانادا و نهادهای امنیت ملی خواست درباره هر مورد تهدید و آزار تحقیق و تفحص انجام داده و مقصران را مورد تعقیب قانونی قرار دهند.
جاستین ترودو، نخستوزیر کانادا، در یک رشته توییت با تاکید بر اینکه خانوادههای قربانیان هواپیمای اوکراینی «استحقاق شفافیت، پاسخگویی و عدالت» دارند گفت کانادا به تلاشهای خود ادامه خواهد داد تا بازماندگان به خواستههای خود برسند.
ترودو با اشاره به اینکه دولت گزارش جدید رالف گودیل و پیشنهادهای مطرح شده در آن را میپذیرد، برعزم کانادا بر رسیدگی فوری به مفاد این گزارش و همکاری با شرکای بینالمللی خود برای انجام یک تحقیق «کامل و معتبر» تاکید کرد.
فرانسیس فیلیپ شامپین، وزیر خارجه کانادا، نیز در گفتوگویی با شبکه سیبیسی این کشور در مورد صحت تحقیقات ایران ابراز تردید کرد و گفت: «من هر چه را که آنها بگویند زیر سئوال میبرم و به ظاهرسازیها اهمیت نمیدهم. من سئوال دارم زیرا آنها در موارد بسیار زیادی پاسخگو نبودهاند.»
شامپین در این مصاحبه گفت باور ندارد که سرنگونی هواپیما در اثر «خطای انسانی» رخ داده باشد، اما در مورد علت احتمالی این اتفاق ابراز نظر نکرد.
او گفت: «ما دیدیم که موشکها به هواپیما شلیک شدند و همین برای من تمام انواع پرسشها را ایجاد میکند.»
پرواز پیاس۷۵۲ شرکت هواپیمایی اوکراین اینترنشنال بامداد چهارشنبه ۱۸ دی ۹۸ دقایقی پس از برخاستن از فرودگاه بینالمللی تهران، هدف موشکهای سپاه پاسداران قرار گرفت و همه ۱۷۶ سرنشین آن بر اثر اصابت این موشکها کشته شدند.
ماه گذشته، ایکائو، سازمان بینالمللی هوانوردی غیرنظامی سازمان ملل، به ایران تاکید کرد که تحقیقات خود را سرعت ببخشد.
هفته گذشته نیز، یوگنی ینین، معاون وزارت خارجه اوکراین، گفت جمهوری اسلامی پیشنهادش مبنی بر پرداخت غرامت به خانواده کشتهشدگان پرواز مسافربری این کشور را پس گرفته است.
معاون دادستان کل اوکراین ماه گذشته اعلام کرده بود این کشور هنوز مدارکی را که جمهوری اسلامی ایران قول داده بود درباره پرونده انهدام هواپیمای اوکراین به این کشور تحویل دهد، دریافت نکرده است.