اهمیت قدس برای جهان عرب، به‌ویژه فلسطینی‌ها را در سخنان یاسر عرفات، رهبر فقید فلسطینی‌ها می‌توان یافت. او، قدس‌شرقی را «پایتخت ابدی» فلسطینی‌ها می‌خواند. بعدها جانشینش محمود عباس نیز همین عبارت را تکرار کرد.

عرفات پیش از درگذشتش، در مصاحبه‌ با کریستین امانپور، روزنامه‌نگار ایرانی- بریتانیایی شبکه سی‌ان‌ان آمریکا، پس از بازگشت از گفت‌وگوهای تاریخی کمپ‌دیوید در سال ٢٠٠٠ میلادی میان رهبران فلسطینی و اسراییل که با میانجی‌گری بیل کلینتون، رییس جمهوری پیشین آمریکا صورت گرفت، در پاسخ به این پرسش که آیا پیشنهاد اداره مشترک (فلسطینی- اسراییلی) برای قدس (شرقی) را می‌پذیرد، با عصبانیت گفته بود:« شما می‌پذیرد لندن به‌طور مشترک اداره شود؟» او با این پاسخ می‌خواست تأکید کند که قدس تنها فلسطینی است. عرفات در جریان مذاکرات کمپ‌دیوید در پاسخ به درخواست‌ بیل کلینتون برای دادن امتیازهای بیشتر درمورد قدس، گفته بود که سرنوشت این شهر تنها دست او نیست و جهان عرب و اسلام نیز او را درصورت دادن هر امتیازی، نخواهند بخشید. او بعدها به یکی از مشاورانش گفته بود که «اگر درمورد قدس امتیاز بدهم، عرب‌ها و مسلمانان مرا می‌کُشند».

در گفت‌وگوهای کمپ‌دیوید که نزدیک بود به صلح دائمی میان فلسطینی‌ها و اسراییل بینجامد و نزاع ده‌ها ساله پایان یابد، قدس محور اختلاف‌ها بود. عرفات پذیرفته بود از شهرک‌های یهودی‌نشین در کرانه باختری رود اردن بگذرد، اما درمورد این شهر که آن را پایتخت ابدی فلسطین می‌داند، هیچ امتیازی ندهد. شلومو بن‌عامی، وزیر خارجه پیشین اسراییل که در گفت‌وگوهای کمپ‌دیوید حاضر بود، در خاطراتش می‌گوید که «قدس برای عرفات همه چیز بود؛ او در جریان گفت‌وگوها، همواره می‌پرسید: مسأله قدس‌شرقی چه خواهد شد؟»

صائب عریقات، دیپلمات ارشد فلسطینی و رییس هیأت مذاکره‌کننده فلسطینی‌ها با اسراییل می‌گوید که عرفات همیشه به آمریکایی‌ها تأکید می‌کرد که بدون تعیین سرنوشت قدس، دیگر توافق‌ها باطل است.   

پس از عرفات، محمود عباس (ابومازن)، رییس کنونی تشکیلات خودگردان فلسطین، که از کاریزمای کمتری در مقایسه با سلف خود برخودار است، همواره همین تأکید را داشته است.  حمله بی‌سابقه ابومازن به دونالد ترامپ، رییس جمهوری آمریکا، پس از به‌رسمیت شناختن قدس به‌عنوان پایتخت اسراییل، نشانه همین اهمیت این شهر نزد فلسطینی‌هاست. عباس راهبرد آمریکا برای صلح میان فلسطینی‌ها و اسراییل را که ترامپ آن را «معامله قرن» خوانده، به‌عنوان «سیلی قرن» توصیف کرده بود؛ چرا که رییس جمهوری آمریکا در آخرین مواضعش، بیت‌المقدس را اسراییلی دانست.   

در بیت‌المقدس منطقه‌ای قدیمی وجود دارد که مقد‌س‌ترین مکان‌ها برای سه دین «آسمانی» اسلام، مسحیت و یهود را در خود جای داده است. مسجدالاقصی یکی از مقدس‌ترین اماکن مسلمانان است و با کمی فاصله از آن، دیوار ندبه، مقدس‌ترین مکان یهودیان قرار دارد که این‌دو، ازجمله مهم‌ترین این مکان‌هایند. در زبان عبری به این شهر یروشلاییم یا اورشلیم می‌گویند و در عربی، قدس یا بیت‌المقدس.

پس از جنگ ۱۹۶۷، اسراییل قدس‌شرقی را به خاک خود ملحق کرد و رسماً اداره آن را به‌عهده گرفت؛ هرچند سازمان ملل، آن را اشغال‌شده ازسوی اسراییل می‌داند. در جریان مذاکرات کمپ‌‌دیوید با میانجی‌گری بیل کلینتون، ایهود باراک، نخست‌وزیر پیشین اسرایيل تا آن‌جا پیش رفت که از قدس‌شرقی گذشت، با این شرط که اداره امنیتی منطقه قدیمی، ازجمله مسجدالاقصی با نیروهای اسراییلی بماند و فلسطینی‌ها، کنترل اداری آن را برعهده داشته باشند. پس از آن بود که عرفات با مشاوران خود نشست و عبارت مشهورش را به آن‌ها گفت: «اگر از مقدسات عربی اسلامی عقب‌نشینی کنم، مرا خواهند کُشت».

در آن گفت‌وگوها، پیشنهاد کلینتون درباره جزئیات قدس‌شرقی به‌ویژه منطقه قدیمی شهر، این بود که مسجدالاقصی به‌دست فلسطینی‌ها اداره شود و چند متر آن طرف‌تر یعنی دیوار ندبه را اسراییل مدیریت کند. اما یاسر عرفات نپذیرفت و با این عبارت، خط‌مشی آینده را نیز روشن کرد. او گفت: «هیچ کسی آن (پیشنهاد کلینتون) را نخواهد پذیرفت». از آن‌سو، ایهود باراک نیز این طرح رییس جمهوری پیشین آمریکا را رد کرد. البته کلینتون بعدها گفت که باراک وقتی فهمید عرفات به پیشنهاد پاسخ رد داده، از ترس افراطی‌های اسراییلی، این طرح را نپذیرفته است.

جمال هلال، مترجم عرفات، در خاطراتش می‌گوید که خیلی تلاش کرده بود به رهبر فلسطینی‌ها بفهماند که پیشنهاد کلینتون بهترین وضع ممکن است، اما دلایل نگرانی عرفات در بیرون از اتاق مذاکرات بود.

و این چنین، بهترین فرصت تاریخی برای تحقق صلح خاورمیانه، به‌دلیل«ارزش‌های آسمانی» شکست خورد تا نزاع فلسطینی‌ها و اسراییل ادامه یابد.  

در حقیقت، عرفات از «تندروها»ی عربی-اسلامی می‌ترسید و به همان ترتیب، ایهود باراک نیز از دست‌راستی‌های یهودی. آریل شارون یکی از سیاست‌مداران افراطی اسراییل که ایهود باراک را درحال واگذاری بخش مهمی قدس‌شرقی ازجمله منطقه قدیمی می‌دید، مخالفان دولت، نمایندگان افراطی پارلمان و نیز رسانه‌های دست‌راستی را علیه او بسیج کرد و تهدید نمود که به مسجدالاقصی خواهد رفت تا نشان دهد همه قدس‌شرقی ازجمله سومین مکان مقدس مسلمان‌ها یعنی مسجدالاقصی، در اختیار اسراییل خواهد ماند.

پس از ورود شارون به حرم مسجد‌الاقصی در سپتامبر  ۲۰۰۰، بزرگ‌ترین انتفاضه فلسطینی‌ها شکل گرفت. در ده هفته نخست انتفاضه، ۲۶۸ فلسطینی جانشان را از دست دادند. در همین مدت زمان، ٣٠ اسراییلی نیز کشته شدند. این انتفاضه ماه‌ها طول کشید و خونریزی در دو طرف ادامه یافت. تنها دلیل آن خونریزی بزرگ، پا گذاشتن یک سیاستمدار اسراییلی، در مسجدالاقصی بود. خود شارون در این باره می‌گوید که هیچ‌گاه تصور اینکه دیدار او، چنین اتفاقی را به‌دنبال داشته باشد، نداشته است.

عرفات در نوامبر سال ۲۰۰۴ درگذشت و در حدود ده سال بعد، آریل شارون؛ اما این دو، مواضع و «ارزش‌های» موروثی مرتبط با قدس/ اورشلیم را برای سیاستمداران و نسل‌های بعد از خود به ارث گذاشتند تا «ارزش‌های آسمانی» در فلسطین و اسرایيل تکان‌نخورده باقی ماند.