وزارت خارجه آمریکا در گزارش خود درباره وضعیت حقوق بشر در سال ۲۰۲۰ تاکید کرد که نقض حقوق بشر بخشی از سیاست جمهوری اسلامی است و این حکومت علاوه بر نقض گسترده حقوق بشر در ایران، در نقض حقوق مردم عراق، سوریه، یمن و لبنان نیز نقش دارد.

در این گزارش که روز سه‌شنبه منتشر شد، آمده است: «مقامات جمهوری اسلامی نه تنها به طور مستقیم در نقض حقوق مردم ایران نقش داشته‌اند، بلکه با حمایت خود از رژیم بشار اسد، حزب‌الله لبنان، گروه‌های شبه‌نظامی در عراق و حوثی‌های یمن، به نقض حقوق بشر در این کشور‌ها دامن زده‌اند.»

این گزارش به «کشتن غیرقانونی و خود سرانه» افراد در ایران، از جمله اعدام افراد بدون دادگاه صالحه و به دلایلی که از نظر استانداردهای بین‌المللی قابل قبول نیست، اعدام نوجوانان، اقدام ماموران حکومتی در شکنجه و ناپدیدسازی افراد اشاره کرده است.

«احکام بسیار سنگین زندان» در ایران، وجود «صدها زندانی سیاسی»، عدم استقلال قوه قضاییه، عملکرد دادگاه‌های انقلاب، «دخالت غیرقانونی در حریم خصوصی» مردم، «محدودیت‌های شدید» بر آزادی بیان، مطبوعات و اینترنت، سرکوب روزنامه‌نگاران، سانسور، فیلترینگ سایت‌ها، محدود کردن آزادی تجمعات و تشکل‌ها، «محدودیت شدید آزادی مذهب»، محدود کردن مشارکت سیاسی از طریق نظارت استصوابی، «فساد گسترده در کلیه سطوح حکومتی»، نبود پاسخگویی و تحقیق و تفحص معنادار از خشونت علیه زنان، استفاده از کودکان در جنگ برای حمایت از رژیم بشار اسد، خشونت اقلیت‌های قومی و دگرباشان جنسی و وجود «بدترین اشکال کار کودک» از دیگر موارد نقض حقوق بشر در ایران است که در این گزارش به آن اشاره شده است.

این گزارش افزود: «دولت برای بررسی، پیگرد قانونی و مجازات مقاماتی که مسئول موارد نقض حقوق بشر هستند هیچ اقدامی نکرده و برخی از موارد نقض حقوق بشر به عنوان بخشی از سیاست حکومت رخ داده است.»

بر خلاف گزارش حقوق بشر سال ۲۰۱۹ دولت ترامپ که در آن تعداد کشته‌شدگان آبان  بر مبنای گزارش رویترز ، ۱۵۰۰ نفر ذکر شده بود در گزارش امسال، تمرکز روی آمار سازمان عفو بین‌الملل است که در‌ آن تعداد کشته‌شدگان، ۳۰۴ نفر عنوان شده است. با این حال در گزارش امسال هم یک بار به آمار ۱۵۰۰ جان‌باخته اشاره شده است. 

سازمان عفو‌ بین‌الملل البته پیشتر تاکید کرده بود که آمارش بر مبنای اسامی جان‌باختگانی است که قادر به شناسایی هویت آنها بوده است.

از جمله برخی مواردی که درخصوص نقض حقوق بشر در ایران در گزارش  وزارت خارجه آمریکا به آن‌ها اشاره شده است، عبارتند از:

سرکوب اعتراضات مردم به سرنگونی هواپیمای اوکراینی با موشک‌های سپاه پاسداران

این گزارش به مختل کردن اینترنت و سرکوب اعتراضات مردمی به سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراینی با موشک‌های سپاه پاسداران در دی ماه ۱۳۹۸ اشاره کرد و گفت ماموران امنیتی برای سرکوب اعتراضات به استفاده از گلوله‌های لاستیکی و گاز اشک‌آور و مجروح کردن تظاهرات‌کنندگان متوسل شدند.

بر اساس این گزارش، تظاهرات‌کنندگانی که مجروح شده بودند یا خود از ترس دستگیری به بیمارستان نرفتند و یا در بیمارستان‌ها پذیرش نشدند، چرا که ماموران امنیتی در آن زمان در بیمارستان‌ها «حضور گسترده‌ای» داشتند و در تلاش بودند افراد مصدوم را به بیمارستان‌های نظامی منتقل کنند.

تایید حکم اعدام پژوهشگر ایرانی-سوئدی

وزارت خارجه آمریکا با اشاره به اقدام دیوان عالی قوه قضاییه در تایید حکم اعدام احمدرضا جلالی، پژوهشگر ایرانی-سوئدی زندانی در ایران، گفت روند دادگاه جلالی با «موارد متعدد نقض رویه منصفانه دادرسی» همراه بوده، از جمله اینکه این پژوهشگر در زندان از دسترسی به وکیل و تماس با خارج از زندان محروم بوده و تحت فشار ناچار به اعتراف شده است.

ربودن و اعدام موسس آمد نیوز

 این گزارش همچنین به اقدام نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی در «ربودن» روح‌الله زم، موسس پیشین کانال تلگرامی آمدنیوز، در عراق و اعدام او در آذر ماه گذشته اشاره کرد و گفت: زم پس از دستگیری و پیش از آنکه تحقیق و تفحص یا رویه دادرسی او آغاز شده و وکیل مدافعی داشته باشد، در رسانه‌های دولتی به جرایمی که به او نسبت داده شده بود «اعتراف» کرد.

اعدام نوید افکاری با استناد به اعترافات اجباری

وزارت خارجه آمریکا در بخش دیگری از گزارش خود به اعدام نوید در شهریور ماه گذشته و دستگیری برادران او اشاره کرد و گفت احکام صادر شده علیه برادران افکاری در حالی صادر شد که آنها بارها تاکید کرده بودند تحت شکنجه ناچار به اعتراف شده‌اند و ماموران امنیتی همین اعترافات اجباری را که از صدا و سیمای جمهوری اسلامی پخش شد به عنوان «مدرک» مورد استفاده قرار دادند.

دستگیری اعضای خانواده پویا بختیاری

گزارش وزارت خارجه آمریکا همچنین با اشاره به دو بار دستگیری منوچهر بختیاری، پدر پویا بختیاری که از کشته‌شدگان اعتراضات آبان ۹۸ بود، خاطرنشان کرد ماموران امنیتی پیش از آن ۱۰ عضو دیگر این خانواده، از جمله یک کودک ۱۱ ساله و دو پدربزرگ سالخورده پویا، را نیز بازداشت کرده بودند.

سرکوب اعتراضات هفت تپه

وزارت خارجه آمریکا همچنین در گزارش خود به بررسی «سرکوب خشونت‌بار» اعتراضات کارگران نیشکر هفت تپه و صدور احکام زندان علیه دو فعال کارگری و سه روزنامه‌نگار در ارتباط با اعتراضات پرداخته است. طبق این گزارش، افراد دستگیر شده بدون دسترسی به وکیل مورد بازجویی قرار گرفته‌اند.

سرکوب جامعه بهائیان و محرومیت آنها از تحصیلات عالیه

وزارت خارجه آمریکا به نقل از جامعه بین‌المللی بهاییان گزارش داد در ماه فوریه ۲۰۲۰ یک دادگاه تحت کنترل حوثی‌ها در یمن گروهی از بهائیان در این کشور را «طبق دستور مقامات ایرانی» تحت پیگرد قرار داد و در ژوئیه همان سال، آنها را بدون درنظر گرفتن وضعیت شهروندی به ایران مسترد کرد.

بر اساس این گزارش، مقامات ایرانی همچنین تحصیلات عالیه را برای جامعه بهایی منع کرده‌اند و افرادی را که از طریق موسسه مجازی آموزش عالی بهائیان ادامه تحصیل می‌دهند، مورد آزار قرار می‌دهند.

وضع رو به وخامت حقوق بشر در جهان

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، همزمان با انتشار گزارش سالانه حقوق بشر وزارت خارجه ، در نشست خبری روز سه‌شنبه خود گفت که وضعیت نقض حقوق بشر در سراسر جهان رو به وخامت است و روندهای حقوق بشر در مسیر نادرستی حرکت می‌کنند.

بلینکن در نشست خبری خود درباره این گزارش گفت برخی از کشورهای دنیا از بحران شیوع ویروس کرونا به عنوان بها‌نه‌ای برای محدود کردن حقوق شهروندان و تحکیم قوانین استبدادی خود استفاده می‌کنند.

گزارش وزارت خارجه آمریکا همچنین در مورد وضعیت جهانی حقوق بشر در سال ۲۰۲۰ نسبت به موارد نقض حقوق بشر در چین، روسیه، میانمار، بلاروس و برخی کشورهایی که سیستم‌های حاکمیتی خودکامه دارند ابراز نگرانی کرده است.

این گزارش چین را «کشوری خودکامه» خواند و رفتار پکن با مسلمانان اویغور استان شین‌جیانگ این کشور را به عنوان «نسل‌کشی و جنایت علیه بشریت» توصیف کرد. طبق این گزارش، اویغورها در معرض تجاوز و شکنجه هستند، در اردوگاه‌های کار اجباری حبس می‌شوند و مجبور به عقیم‌سازی و سقط جنین هستند.  

گزارش وزارت خارجه آمریکا همچنین چین را به دلیل اعمال قانون امنیت ملی در هنگ‌کنگ به شدت مورد انتقاد قرار داد و خاطرنشان کرد درپی اعمال این قانون، بسیاری نهادها در هنگ‌کنگ تشکیل شده‌اند که در خشونت پلیس علیه معترضان دموکراسی‌خواه، دستگیری‌های خودسرانه و سرکوب رسانه‌ها و آزادی بیان و نقش دارند.

این گزارش همچنین به سرکوب مخالفان دولت در روسیه، از جمله مسموم کردن الکسی ناوالنی، مخالف سرشناس کرملین، و سرکوب تظاهرات مسالمت‌آمیز مخالفان اشاره کرد.

گزارش ۲۰۲۰ وزارت خارجه آمریکا به کودتای میانمار اشاره نکرده، اما «سرکوب و تبعیض شدید» علیه اقلیت مسلمان روهینگیا و اقدام نیروهای امنیتی این کشور در شکنجه و آزار جنسی این اقلیت را مورد توجه قرار داده است.

این گزارش افزود: با وجود آواره شدن هزاران نفر، فساد حاکم در پلیس و سیستم قضایی میانمار امکان همکاری‌ها را برای سازمان ملل کاهش داده است.

گزارش وزارت خارجه آمریکا با اشاره به گزارش‌های موجود در مورد اقدام عربستان سعودی یا ماموران آن در کشتن غیرقانونی افراد خاطر نشان کرد از آنجا که دولت سعودی مجازات حداکثری را علیه ناقضان حقوق بشر اعمال نمی‌کند، این امر برای خاطیان «فضای مصونیت» ایجاد کرده است.

این گزارش همچنین با اشاره به کشتار خودسرانه و شکنجه مخالفان دولت در ونزوئلا و سرکوب آزادی بیان و رسانه در این کشور گفت آزادی بیان در ونزوئلا به «جرم» تبدیل شده است.

آنتونی بلینکن گزارش سال ۲۰۱۹ وزارت خارجه دولت ترامپ در زمینه حقوق بشر را «غیر متعادل» خواند و گفت این گزارش موارد نقض حقوق بشر را به ترتیب اولویت، طبقه‌بندی کرده بود و این در حالی است که از نظر دولت بایدن حقوق بشر سلسله مراتب ندارد.