معامله جنجالی ترامپ با عربستان سعودی خشم نمایندگان کنگره آمریکا را برانگیخت
معامله تسلیحاتی اخیر دولت ترامپ که مجوز ساخت و تولید بخشهایی از پیشرفتهترین بمب ایالات متحده آمریکا را در اختیار عربستان سعودی قرار میدهد نمایندگان کنگره آمریکا را به واکنش علیه سوءاستفاده ريیسجمهوری آمریکا از حوزه اختیاراتش واداشت. به گزارش انبیسی نیوز، این توافق مناقشهبرانگیز دسترسی بیسابقه ریاض به یکی از حساسترین فناوریهای تسلیحاتی دنیا را فراهم میکند.
دو هفته پیش، امارات متحده عربی و اردن اعلام کردند این توافق صرفا بخشی از یک بسته تسلیحاتی هنگفت به ارزش ۸/۱ میلیارد دلار است که دولت ترامپ در اختیار عربستان سعودی قرار داده است. دولت ترامپ تشدید تهدید از سوی ایران در هفتههای اخیر را دلیل اصلی این اقدام «اضطراری» عنوان کرده است.
این در حالی است که اقدام خودسرانه ترامپ، که بدون جلب موافقت نمایندگان و با «دور زدن» کنگره صورت گرفته، خشم مقامهای آمریکایی و قانونگذاران مجلس سنا را به دنبال داشته است. خبر این همکاری مشترک با ریاض را نخستین بار نشریه نیویورک تایمز منتشر کرد.
در جلسهای که چهارشنبه شب، با حضور مقامهای دفاعی آمریکا و اعضای کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان برگزار شد، موضوع همکاری با عربستان سعودی در زمینه تولید تسلیحات پیشرفته و حساس به بحث گذاشته شد. دولت ایالات متحده آمریکا همواره در خصوص حفاظت از اطلاعات مرتبط با فناوری تسلیحات پیشرفته سختگیری به خرج داده و در پروژههای تولید مشترک، اطلاعات محدود و اندکی را با کشورهای همکار به اشتراک گذاشته است.
قانونگذاران مخالف با معامله تسلیحاتی اخیر عقیده دارند این همکاری مشترک در تضاد کامل با کارنامه حقوق بشر عربستان سعودی و همچنین جنگ نیابتی است که در یمن به راه انداخته است. مقامهای آمریکایی نگراناند بیاحتیاطی ترامپ در به اشتراک گذاشتن اطلاعات تسلیحاتی مرتبط با فناوری معروف به «بمب هوشمند»، به فرستادن سیگنالهای اشتباه به ریاض منجر شود.
سناتور باب مندز، نماینده نیوجرسی و عضو بلندپایه حزب دموکرات در کمیته روابط خارجی سنا، گفته است: «نگرانیهایی که در خصوص معامله اخیر مطرح شده دلیلی دیگری است بر اهمیت بازبینی تصمیمات دولت از سوی کنگره.» به عقیده مندز، دولت ترامپ با دور زدن قانون و کنگره نه تنها فرصتهای شغلی آمریکا را دو دستی تقدیم سعودیها میکند، بلکه به فناوری تسلیحاتی ایالات متحده آمریکا نیز چوب حراج میزند.
طرح تولید مشترک اسلحه با ریاض، نخستین بار بیش از یک سال پیش، تعجب قانونگذاران و مقامهای آمریکا را برانگیخت؛ زمانیکه دولت دونالد ترامپ برای بار نخست تلاش کرد معامله تسلیحاتی با عربستان سعودی و امارات متحده عربی را قطعی کند. یک عضو دموکرات کنگره در گفتوگو با انبیسی نیوز اذعان کرده است توافق یادشده فروش دهها هزار بمب هدایت دقیق به متحدان عرب رییسجمهوری آمریکا را شامل میشود.
سال گذشته، مندز مقابل دولت ترامپ ایستاد و فروش ۱۲۰ هزار بمب هوشمند به عربستان سعودی و امارات متحده عربی را به دلیل تعداد بیشمار غیرنظامیهای یمنی کشتهشده در حملات هوایی به رهبری ریاض، به تعویق انداخت. طبق اظهارات این سناتور آمریکایی، دولت ترامپ در آن زمان نتوانست او را متقاعد کند که فروش بمبهای بهاصطلاح «هوشمند» بیشتر، از بالا رفتن آمار تلفات غیرنظامیها جلوگیری خواهد کرد.
بازرسها و مشاورهای حقوق بشر سازمان ملل متحد، عربستان سعودی و متحدانش را به هدف قرار دادن غیرنظامیها و حملات هوایی کورکورانه به بیمارستانها و مدارس در یمن متهم کردهاند. از زمان شورش حوثیها در سال ۲۰۱۵، ریاض اقدام به مداخله نظامی در یمن کرد. مقاومت کنگره در برابر فروش تسلیحات به عربستان سعودی از وقتی شدت یافت که جمال خاشقجی، نویسنده و روزنامهنگار مشهور عرب و از منتقدهای سرسخت آل سعود، در کنسولگری عربستان سعودی در استانبول به قتل رسید.
دولت ترامپ ضمن توجیه و دفاع از معامله تسلیحاتی، آن را راهی میداند برای اطمینان دادن به متحدان عرب تا در برابر افزایش خطر حمله احتمالی ایران، توانایی دفاع از خود را دارند.
به گفته یکی از مقامهای دولتی آمریکا که نخواست نامش فاش شود، «اگر از توانایی حفاظت عربستان سعودی از این فناوری و همچنین تاثیر مثبت آن بر تاسیسات دفاعی آمریکا اطمینان کامل نداشتیم، امکان نداشت مجوز این معامله را صادر کنیم.»
کریس مورفی، سناتور حزب دموکرات و منتقد صریح سیاستهای حمایتگرانه ایالات متحده آمریکا از اقدامات عربستان سعودی در یمن، این توافق تولید مشترک را شدیدا محکوم کرده است. مورفی بر لزوم اقدام جدی از سوی کنگره تاکید کرده و گفته است: «باید به این نحوه معامله با سعودیها پایان بدهیم و مانند شریک ارشد در این رابطه عمل کنیم، به جای آنکه به تکتک خواستههای پادشاهی آل سعود گردن نهد.»
در جلسه چهارشنبه شب، پاتریک لیهی، سناتور ورمونت، نیز با انتقاد شدید از سیاستهای حکومت آل سعود، گفت: «پادشاهی مرموزی که در یمن مرتکب جنایتهای قساوتآمیز میشود، مخالفها و روزنامهنگارهای منتقد را به قتل میرساند و درباره آن به دنیا دروغ میگوید و با زنان بهمثابه مایملک شخصی رفتار میکند، صلاحیت آن را ندارد که بخشی از حساسترین فناوری نظامیمان را در اختیارش قرار دهیم.»
ویلیام هارتونگ، مدیر پروژه امنیتی و تسلیحاتی مرکز سیاست بینالمللی در واشنگتن، در اینباره گفته است تقریبا یقین کامل دارد که عربستان سعودی از این بمبهای هوشمند در جنگ با یمن استفاده خواهد کرد: «از این تسلیحات قرار است برای سلاخی و قتلعام غیرنظامیها استفاده شود.»
از سوی دیگر، این معامله در راستای منافع برنامه اقتصادی بلندمدت عربستان سعودی عنوان شده است. در چشمانداز این طرح اقتصادی، عربستان سعودی تا سال ۲۰۳۰، در تولید داخلی تسلیحات به خودکفایی قابلملاحظهای میرسد. هارتونگ خاطرنشان کرده است: «آنها تلاش دارند پایگاه تولید نظامی خودشان را تاسیس و راهاندازی کنند.»
بهعلاوه، ماهیت بلندمدت طرح تولید مشترک با عربستان سعودی انتقادهای شدید اعضای کنگره آمریکا را به دنبال داشته است، بهویژه که دولت ترامپ بارها و بارها بر «فوریت» تایید این بسته تسلیحاتی، به دلیل شرایط حاکم بر خاورمیانه، پافشاری کرده بود.
ماه گذشته، مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، در نامهای غیررسمی، در توضیح فوریت و تسریع روند فروش تسلیحات به متحدان عرب در منطقه گفته بود: «اقدامات خرابکارانه ایرانیها تهدیدی جدی برای ثبات خاورمیانه و امنیت آمریکا، در داخل و خارج کشور، به شمار میرود.» او همچنین اضافه کرده بود: «گزارشهای فعلی حاکی از آن است که ایران در تدارک فعالیتهای خرابکارانه بعدی در منطقه خاورمیانه است، از جمله حمله احتمالی به نیروهای نظامی ایالات متحده آمریکا و متحدانش در منطقه.»