عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران، گفت که برجام در آی‌سی‌یو است و برای نجات آن باید سخت تلاش کنیم.

عراقچی، روز سه‌شنبه نهم مهر با بیان این‌که «باید بگویم که برجام در حال حاضر وضعیت خوبی ندارد و در آی سی یو به سر می برد»، گفت: «باید سخت تلاش کنیم تا آن را نجات دهیم و در مقابل یک‌جانبه گرایی آمریکا از آن محافظت کنیم.»

معاون سیاسی وزیر امور خارجه در سال‌روز فروپاشی دیوار برلین طی سخنانی در مراسم روز ملی آلمان که در سفارت آلمان در تهران برگزار شد، گفت:«ما و کشورهای اروپایی در کنار چین و روسیه در جریان مذاکرات تلاش کردیم به توافقی متوازن برسیم ولی اکنون با یک‌جانبه گرایی آمریکا این توازن از بین رفته است.»

او گفت: «همکاری ایران و کشورهای۱+۴ باید منجر به شکستن دیوار تحریم‌ها و یک‌جانبه گرایی شود که همچین سلاحی علیه کشورهای مستقل به کار گرفته می‌شود.»

سخنان عراقچی درباره وضعیت وخیم برجام پس از آن بیان شده است که هفته گذشته فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، بعد از برگزاری جلسه روز چهارشنبه، سوم مهر ماه، وزرای خارجه کشورهای باقی مانده در برجام، در سخنانی مشابه، گفت: «نجات برجام دشوارتر شده است.»

موگرینی همان روز با انتقاد از اقدامات جمهوری اسلامی ایران که تحت عنوان «کاهش تعهدات برجامی» به اجرا گذاشته شده است، گفت: «اجرای کامل برجام از سوی همه طرفین بسیار با اهمیت است.» او  ابراز امیدواری  کرد که «عقلانیت بر رفتارها حاکم شود» و گفت: «تدابیر تهران قابل بازگشتند اما از ایران می خواهیم با تجدیدنظر در این تصمیم خود، برجام را کامل اجرا کند.»

موگرینی البته تاکید کرد که «برجام مورد تایید قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل است و همچنان یکی از عناصر اصلی ساختار عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای در جهان است.»

علاوه بر این روزنامه گاردین نیز جمعه پنجم مهر ماه در گزارشی نوشت که اتحادیه اروپا به‌طور خصوصی به ایران هشدار داد که اگر تهران گام‌های بیشتری در نقض برجام بردارد، مجبور خواهد شد خروج از برجام را در ماه نوامبر آغاز کند.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش فوق العاده جمعه پنجم مهر ماه خود به شورای حاکم اعلام کرد ایران با غنی‌سازی اورانیوم با سانتریفیوژهای پیشرفته‌ و برنامه‌ریزی برای نصب تعداد بیشتری از این سانتریفیوژها نسبت به آنچه پیش‌تر تعیین کرده بود، توافق هسته‌‌ای برجام را نقض کرده است.

در این گزارش اعلام شد : «در تاریخ ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۹، آژانس تایید کرد همه آبشارها (رشته سانتریفیوژها) که قبلا در خطوط ۲ و ۳ تحقیق و توسعه نصب شده بودند، در حال انباشت و یا برای آماده‌سازی برای انباشت اورانیوم غنی‌شده بوده‌اند.»

جمهوری اسلامی ایران از اردیبهشت سال‌جاری که همزمان بود با اولین سالگرد خروج آمریکا از برجام، تاکنون در سه مرحله که با عنوان «کاهش تعهدات برجامی» نام‌گذاری کرده از بخش‌های عمده‌ محدودیت‌هایی تعیین شده در برجام عبور کرده است.

برجام اگرچه در ابتدا با مخالفت‌هایی در داخل ایران و از سوی بخشی از نیروهای پرنفوذ در جمهوری اسلامی مواجه شد، اما در ماه‌های گذشته طیفی از مخالفان آن نیز خواهان عدم خروج ایران از آن شده اند.

در تازه‌ترین مورد، حسین نقوی حسینی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس روز سه‌شنبه نهم مهر ماه، گفت: «جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گاه نباید علم خارج شدن از برجام را در دست بگیرد و بهترین کار همین کاهش گام به گام تعهدات است.»