شورای امنیت بازوی اجرایی سازمان ملل متحد است که وظیفه حفظ و برقراری صلح و امنیت بین‌المللی را بر عهده داشته و در این راستا حق اتخاذ تدابیر الزام آور علیه کشور و یا کشورهای متخلـف را دارد. این نهاد بین‌المللی متشکل از ۵ عضو دائم (روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه و ایالات متحده‌) و ۱۰ عضو غیردائم است که هر دو سال یکبار با برگزاری انتخابات در مجمع عمومی سازمان ملل برای یک دوره دو ساله انتخاب میشوند. نکته مهم در برگزاری جلسات شورای امنیت موضوع ریاست جلسات شورا است. مطابق آیین نامه داخلی شورای امنیت، ریاست شورا توسط اعضای شورا و به ترتیب الفبای انگلیسی اسامی آنها برگزیده می‌شود. عضو منتخب بایستی به مدت یک ماه در جایگاه ریاست شورای امنیت اداره جلسات شورا را بر عهده بگیرد.

اهمیت مسند ریاست در شورای امنیت در این است که عضو منتخب وظیفه ریاست کلیه جلسات شورا را تحت نظارت کلی شورای امنیت و به عنوان نماینده سازمان ملل متحد به جای می آورد. بنابراین، در شرایطی که موضوع خاصی در جلسه شورا مستقیما مربوط به کشوری باشد که در عین حال ریاست شورا را نیز بر عهده دارد و لذا به همین دلیل رئیس شورا قادر به اجرای مناسب مسئولیت ریاست نباشد، بایستی اعضای دیگر شورا را در جریان امر قرار بدهد. در این صورت، برای رسیدگی به موضوع مربوطه ریاست شورا بر اساس ترتیب الفبایی به یکی دیگر از اعضای شورای امنیت محول خواهد شد.

مطابق برنامه امسال، ایالات متحده ریاست شورای امنیت را در جریان اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک را بر عهده میگیرد. در جریان اجلاس فوق و مطابق سنت رایج، رئیس جمهور ایالات متحده می‌تواند تصمیم بگیرد که ریاست یکی از نشست‌های شورای امنیت را نیز بر حسب موضوعی خاص عهده‌دار شود.

در همین ارتباط، موضوع ریاست دوره ای شورای امنیت برای یک دوره یک ماهه در ماه سپتامبر 2018 توسط ایالات متحده و احتمال ریاست جلسه شورا در خصوص ایران توسط دونالد ترامپ که قرار است در بیست و ششم همین ماه برگزار گردد، از اهمیت برخوردار است. در صورت تحقق این امر، این اولین بار نخواهد بود که ریاست شورای امنیت را یک رئیس جمهور آمریکایی بر عهده میگیرد. آخرین باری یکی از روسای جمهور ایالات متحده ریاست شورای امنیت بر عهده گرفت، ریاست شورا در سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۴ توسط باراک اوباما بود که در نتیجه آنها قطعنامه‌هایی در خصوص تحقیق و تفحص در مورد کشورهای جویای سلاح‌های هسته‌ای (۲۰۰۹) و مبارزه با تامین مالی تروریسم (۲۰۱۴) به تصویب رسیدند.

اما با نگاهی کلی به جریان امور و رویدادهای اخیر در خصوص تنش‌های بالا گرفته بین ایران و ایالات متحده بر سر خروج یک طرفه آمریکا از توافق هسته‌ای برجام، در حال حاضر حتی احتمال ریاست جلسه شورا توسط دونالد ترامپ موجبات نگرانی سیاستمداران ایرانی و طرفین اروپایی معاهده را برانگیخته است. در عین حال، اخبار ضد و نقیضی در خصوص احتمال در دستور کار قرار گرفتن مسایل مربوط به سوریه و سیاستهای منطقه‌ای ایران در خاورمیانه نیز به گوش می‌رسد.  

اما دلایل متعددی را می‌توان برای نامشخص بودن موضوعات جلسه و تغییرات مداوم در دستور کار جلسه شورا مطرح نمود. قبل از هر چیز، احتمال استفاده ترامپ از تریبون شورای امنیت خواه ناخواه دولت‌های غربی حامی برجام را یکبار دیگر متوجه این امر خواهد نمود که برجام در چارچوب قطعنامه شورای امنیت به تصویب رسیده و اکنون این واشنگتن است که با خروج یک طرفه از توافق مذکور مقررات حقوق بین‌الملل را نقض کرده است. دلیل دیگر اختلاف کاملا محسوس بین دونالد ترامپ و نیکی هیلی نماینده جمهوریخواه ایالات متحده در سازمان ملل بر سر مسایل مربوط به سیاست خارجی ایالات متحده است. به عبارتی، مطرح کردن مسایلی از جمله نقض حقوق بین‌الملل توسط ایران در خاورمیانه بر مبنای سیاست مداخله در امور داخلی کشورهای منطقه در نشست هفته آینده شورای امنیت یک دستاورد سیاسی مهم برای نیکی هیلی تلقی خواهد شد، کما اینکه او موضوع ایران را برگ برنده خود جهت پیروزی در دور بعدی انتخابات ریاست جمهوری در سال ۲۰۲۰ می‌بیند.

نکته دیگر، حضور مقامات ایرانی در جلسه مذکور شورای امنیت در مقر سازمان ملل است. اگر چه حسن روحانی پیشتر شرکت در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل و جلسه شورای امنیت در خصوص ایران اعلام آمادگی کرده است، اما ظاهرا فشارهای داخلی بر روحانی جهت اجتناب از حضور در نیویورک به عنوان رئیس دولت ایران و خودداری از روبرو شدن با مواضع دونالد ترامپ درباره ایران،  تصمیم‌گیری نهایی در خصوص اعضای هیئت ایرانی (نمایندگی ایران توسط روحانی در مقام رئیس کشور و یا محمد جواد ظریف در مقام وزیر امور خارجه) در نیویورک را به تاخیر انداخته و تا حدودی تبدیل به یک مسئله بحث‌برانگیز شده است.

اما آنچه که مشخص است، عدم حضور احتمالی حسن روحانی در مهمترین رویداد بین‌المللی سال جاری تا حدودی یک اقدام کاملا معنی‌دار سیاسی در واکنش به نزاع ایالات متحده علیه ایران در قالب تحریم‌های اقتصادی و سایر مواضع موضع آمریکاست.

به عبارت دیگر، دعوت از ایران برای تغییر و حرکت در راستای تبدیل شدن به یک حکومت عادی و نیز برگزاری جلساتی تحت عنوان «حمایت از صدای ایرانیان» با حضور مایک پمپئو وزیر خارجه ایالات متحده و مهمتر از آن متهم کردن حکومت ایران به فساد و نقض حقوق بشر از جمله مسایلی هستند که موجب دلسردی مقامات دولت ایران و اجتناب از اتخاذ هرگونه رویکرد مسالمت‌آمیز و مواجهه با سیاست‌های خصمانه ایالات متحده شده است.

سیاستهایی که منجر به تضعیف توان سیاسی ایران در انجام روابط دیپلماتیک و در نتیجه منزوی شدن بیش از پیش ایران به لحاظ سیاسی در جامعه بین‌الملل شده و موجب خشنودی و خرسندی متحدان منطقه‌ای ایالات متحده به‌ویژه اسرائیل و عربستان بوده است.