هزاران کلمبیایی در اعتراض به حکومتی که احساس می‌کنند مدت‌هاست نیازهای آن‌ها را نادیده گرفته، فساد را گسترش داده و در عین بی‌تفاوتی سعی در افزایش مالیات در دوران همه‌گیری کرونا داشته است، به خیابان‌ها آمده‌اند.

به گزارش واشنگتن پست، با وجود محدودیت‌ها و مقررات کرونا، معترضان در بیش از نیمی از شهر‌های کلمبیا در تجمع‌های اعتراضی کمابیش مسالمت‌آمیز علیه دولت ایوان دوکه، رییس‌جمهوری این کشور، شرکت کرده‌اند. با این حال، بر اساس آمار دولتی، خشونت در برخی تظاهرات‌ها به کشته شدن ۲۶ نفر، از جمله یک افسر پلیس، و زخمی‌ شدن بیش از ۸۰۰ نفر منجر شده است.

سازمان‌های حقوق بشری ضمن محکوم کردن رفتار پلیس، آمار بالاتری از شمار کشته‌شدگان در تظاهرات ارائه داده‌اند. هم‌زمان جامعه جهانی خواستار گفت‌و‌گو و مذاکره [بین دو طرف] شده است.

اما چرا مردم به خیابان‌ها آمده‌اند؟

این اعتراض‌ها از ۲۸ آوریل به‌دلیل طرح پیشنهادی افزایش مالیات بر خدمات عمومی، سوخت، دستمزد و حقوق بازنشستگی آغاز شد، اما به مطالبه‌ای عمومی برای پرداخت بدهی‌های طولانی‌مدت دولت به آسیب‌پذیرترین افراد جامعه، مانند بومیان و لاتینی‌های آفریقایی‌نژاد، تبدیل شده است.

با این‌که دولت پیشنهاد اصلاح مالیاتی را پس گرفته است، اما اعتراض‌ها ادامه و گسترش پیدا کرده است و موارد خشونت پلیس و کشته و ناپدید شدن معترضان گزارش می‌شود.

به گفته فعالان، اعتراض‌های فعلی ادامه اعتراض‌هایی است که در نوامبر سال ۲۰۱۹ شروع شد و در اعتراض به مشکلاتی مانند افزایش زودهنگام مالیات، قتل رهبران اجتماعی، فساد دولتی و نابرابری شکل گرفته است.

نارضایتی‌های سال ۲۰۱۹ در دوران همه‌گیری کرونا شدت بیشتری گرفت، به این دلیل که مردم شاهد از دست رفتن درآمد و راه امرار معاش و مرگ دوستان و بستگانشان بودند در حالی‌که دولت از پاسخگویی و رسیدگی به مشکلات مردم ناتوان بود. حالا خشم مردم سرریز شده است و دوباره به خیابان‌ها آمده‌اند.

به گفته مقام‌ها، معترضان در مواردی با بستن معابر، باعث ایجاد کمبود مواد غذایی و اختلال در تحویل واکسن و عبور‌و‌مرور آمبولانس‌ها شده‌اند.

دیه‌گو مولانو، وزیر دفاع کلمبیا، می‌گوید نیروهای امنیتی تلاش کرده‌اند از کسانی که به‌طور مسالمت‌آمیز تظاهرات می‌کنند و همچنین از کسانی که در خانه مانده‌اند محافظت کنند.

بنا بر توافقی که دوکه در ۱ ماه مه امضا کرد، ارتش اجازه دارد تا «برقراری کامل نظم عمومی» دخالت و با پلیس همکاری کند. این توافق به شهرداران اجازه می‌دهد از ارتش بخواهند در مناطق شهری حضور داشته باشد، اقدامی که سوال ناظران حقوق بشر را برانگیخته است.

به گفته دیده‌بان حقوق بشر، براساس «استانداردهای بین‌المللی [حقوق بشری]، استفاده از نیروهای نظامی برای کنترل آشفتگی‌های داخلی، باید در کمترین حد ممکن باشد. سربازان برای درگیری مسلحانه آموزش دیده‌اند، نه برای تامین امنیت شهروندان».

دوکه رهبران اتحادیه‌ها را به گفت‌و‌گو دعوت کرده است. اما ناامیدی مردم از دولت او به پیش طرح اصلاح مالیاتی بر‌می‌گردد و مشخص نیست که گفت‌و‌گوها تا کجا می‌تواند پیش برود.

چرا برخی اعتراض‌ها خشونت‌آمیز شده‌اند؟

دولت ادعا می‌کند که گروه‌های شورشی در تجمع‌های اعتراضی نفوذ کرده‌اند و باند‌های قاچاق مواد‌مخدر نیز از تظاهرات‌ها حمایت مالی می‌کنند. دوکه حتی از این اقدام‌ها با عنوان «تروریسم با شدت کم» نام برده است.

اما رهبران اعتراض‌ها می‌گویند که نیروهای امنیتی به‌شدت خشن بوده‌اند و دولت دارد به معترضان انگ می‌زند.

کانون تظاهرات و خشونت‌ها شهر کالی در جنوب غربی کلمبیا بوده است، جایی که جنبش دهقانان، بومیان و لاتینی‌های آفریقایی‌نژاد به هم نزدیک شده‌اند. رزمبرت آریزا، جامعه‌شناس در دانشگاه ملی کلمبیا، می‌گوید: «نارضایتی اجتماعی، خشم و شورش تاریخی در کالی انباشته شده است.»

به گفته آریزا، کالی شهری است که فرهنگ سیاسی غنی دارد و این ممکن است با خشونتی که در تجمع‌های اعتراضی این شهر دیده شده متناقض به نظر بیاید اما این فقط واکنش مردم است به خشونتی که دیده‌اند.

به گفته مقام‌ها، دست‌کم ۵۰۰ نفر در جریان اعتراض‌ها دستگیر شده‌اند.

وضعیت حقوق بشر چگونه است؟

ناظران بین‌المللی از دولت دوکه خواسته‌اند به حقوق بشر احترام بگذارد و حق تجمع معترضان را به رسمیت بشناسد.

مارتا هرتادو، سخنگوی کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل، می‌گوید این سازمان «به‌شدت نگران» است زیرا اطلاعاتی از کالی دریافت کرده است که نشان می‌دهد «پلیس به سمت معترضان به طرح اصلاح مالیات آتش گشوده و چندین نفر را کشته و زخمی کرده است».

نهاد کلمبیایی ناظر بر رعایت حقوق بشر در این کشور روز پنجشنبه ۶ مه (۲۳ اردیبهشت) گزارش داد دست‌کم ۲۶ نفر، از جمله یک پلیس، در اعتراض‌ها کشته شدند. این نهاد شمار مرگ‌و‌میرهایی را که پلیس در آن نقش داشته است مشخص نکرد اما پیش‌تر، به نقش پلیس در بیش از ده مورد از مرگ‌ها اشاره کرده بود.

در همین حال، دفتر شهردار بوگوتا، پایتخت کلمبیا، اعلام کرده است معترضان «سعی‌ داشته‌اند ۱۰ افسر پلیس را زنده‌زنده بسوزانند».