پس از خروج دونالد ترامپ از توافق‌نامه‌ هسته‌ای با ایران، بازگرداندن تحریم‌ها و اجرای تحریم‌های گسترده‌تر از ۱۳آبان، یک‌بار دیگر لبخند بر لب‌ مقام‌های اسرائیل آورد. همین خرسندی عمیق باعث شد تا اسرائیل اولین و تنها کشوری باشد که اقدام آمریکا را ستایش کرد.

میزان تاثیر تحریم‌های گسترده و فشار حداکثری بر ایران هنوز نیازمند گذر زمان است، اما نمی‌توان نقش اسرائیل را در همراهی، فضاسازی و ترغیب دولت و سیاست‌مداران آمریکایی علیه حکومت ایران انکار کرد.

خرسندی مقام‌های اسرائیل و تقدیر و تحسین رییس جمهوری آمریکا ازسوی آن‌ها، نه‌تنها از سر دشمنی دیرینه با حکومتی است که شعار نابودی اسرائیل را می‌دهد، بلکه همچنین با واقعیت‌های سیاسی و شرایطی مرتبط است که اسرائیل هم بخشی از آن شده است.

این موضوع را حتی در تازه‌ترین تحول، یعنی سفر برایان هوک به اسراییل هم می‌توان مشاهده کرد. هوک در این دیدار به لزوم قطع جریان درآمدی ایران اشاره کرد و اسرائیل را در مسیر تلاش برای این اقدام، «شریکی متعهد و فوق‌العاده» خواند.

نبرد در سوریه

حملات مداوم اسرائیل به پایگاه‌ها و اهداف ایران در سوریه از زمان شروع جنگ در این کشور تاکنون، هزینه‌های بسیاری را به حکومت ایران تحمیل کرده است؛ اما این حملات که با کمتر شدن دامنه‌ جنگ، بیشتر هم شد، هرگز نتوانست علتی شود برای رضایت روسیه و دولت سوریه به خروج ایران از سرزمین سوریه.

تمام امیدهای اسرائیل به خارج‌کردن ایران از سوریه، زمانی به نگرانی تبدیل شد که عملیات راهبردی قربانی‌کردن هواپیمای روسی (آن‌طور که روسیه می‌گوید) دربرابر آتش نیروهای بشار اسد ازسوی اسرائیل، راه به‌جایی نبرد و روسیه را نسبت‌به ادامه‌ حملات اسرائیل در خاک سوریه حساس کرد و حتی پادرمیانی آمریکا هم تاکنون افاقه نکرده است.

با قدرت‌گرفتن بیشتر بشار اسد و استحکام پایه‌های حکومت به‌کمک روسیه در سوریه، حملات اسرائیل دیگر راحت و بدون هزینه نخواهند بود. فرصت‌ها برای اسرائیل کمتر شده‌ است و همچنان اینکه نیروهای ایرانی در سوریه بمانند و برای همکاری با هم‌پیمان‌های قسم‌خورده‌شان در لبنان دست بازتری داشته باشند، برای آن کشور قابل قبول نیست.

خرسندی اسرائیل از اجرای تحریم‌ها و فشارهای حداکثری بر ایران اما برپایه‌ این نگرش استوار است که گسترش نفوذ ایران و تنش‌ها در منطقه، به میزان قدرت اقتصادی ایران بستگی دارد و اگر درآمدهای آن کم شود، مجبور به خروج از سوریه خواهد شد.

اعمال تحریم‌ها بر ایران، معامله‌ای است که امضای آن را آمریکا کرده، اما بهره‌اش به اسرائیل هم می‌رسد؛ اسرائيلی که پس از این کمتر اجازه‌ دخالت در سوریه را خواهد یافت و هم‌زمان می‌تواند با خیال راحت‌تری روی لبنان متمرکز شود. جایی که حزب‌الله به‌کمک نیروهای نظامی ایران روی دقت و بُرد موشک‌هایی کار می‌کند که بارها به‌سمت اسرائیل شلیک شده‌اند.

نبرد در عرصه‌ جهانی

در سیاست، تضعیف دشمن، خوشایند و مایه‌ خرسندی است؛ اما چیزی به‌اندازه بالاگرفتن امید به نابودی آن، شادی‌آفرین نیست. لبخندها بر لب‌ مقام‌های اسرائیل از سوی دیگر، بر فرض دیگری استوار است. فرضیه‌ای که می‌گوید ادامه‌ این روند، منجربه فروپاشی و سرنگونی حکومت در ایران می‌شود.

روزنامه‌ی اسرائیلی هاآرتص، به‌نقل از مقام‌های اطلاعاتی آن کشور، نوشت که اوضاع اقتصاد ایران به‌شدت بحرانی و غیرقابل کنترل است. اما مقام‌های ایران، موضوع را پنهان می‌کنند. براساس این گزارش، پیش‌‌بینی سازمان‌های اطلاعاتی اسرائیل درباره تاثیرات فضای فعلی بر ایران، دوگانه‌ است.

پیش‌بینی اول اینکه حکومت ایران در فشار حداکثری اقتصادی و سیاسی، درِ گفت‌وگو با آمریکا را می‌گشاید و مجبور می‌شود توافقی سخت‌تر، با نظارت‌های شدیدتر را بپذیرد. پیش‌‌بینی دوم هم این است که آمریکا بر شروط دوازده‌گانه‌ مایک پمپئو پافشاری می‌کند و ادامه‌ این روند، به فروپاشی کامل حکومت در ایران می‌انجامد.

آنچه واقعیت‌های موجود و گفته‌های مقام‌های آمریکا نشان می‌دهد، حاکی‌از تلاش آمریکا در مسیر اول، یعنی گفت‌وگو و توافق دوباره با ایران است. فشارها بر ایران از زمان خروج آمریکا از برجام، پیوسته و حساب‌شده درحال افزایش‌اند و هنوز راه‌های درآمد به‌طور کلی برای ایران بسته نشده‌ است. شکاف‌هایی هم در این راه وجود دارد. به‌ویژه اختلاف نظر عمیق اتحادیه اروپا و آمریکا درباره‌ توافق هسته‌ای با ایران. راهبرد اسرائیل به‌همین دلیل، تمرکز بر تغییر رویکرد اروپا درباره‌ ایران است، تا مسیر ضربه‌های محکم‌تر بر دشمن را هموارتر کند و هم‌زمان تلاش برای تغییر هدف آمریکا از گفت‌وگو و توافق به حمایت از تغییر حکومت در ایران.

اگرچه گسترش فعالیت‌های اتمی در دوران تحریم‌های اوباما، برای فشار و ایجاد نگرانی در غرب به ایران کمک کرد، ولی مقام‌های اسرائیل می‌دانند که در شرایط فعلی، حکومت ایران از توافقی که قدرت‌های بزرگ جهان هنوز در آن مانده‌اند، خارج نخواهد شد و کمک‌های اتحادیه اروپا به ایران هم نتیجه‌ همین توافق است. ازسوی دیگر، راهبرد حکومت در ایران، مقاومت در این دوره‌ دوساله تا انتخابات ریاست جمهوری در آمریکاست، با این امید که رییس جمهوری معتدل‌تری سکان اداره‌ آمریکا را به‌دست گیرد.

انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا و تبلیغات گسترده‌ دموکرات‌ها که منجربه کسب اکثریت در مجلس نمایندگان شد، نگرانی‌ها را در اسرائیل بیشتر کرد. مشخص بود که پیش‌بینی‌ها تاحدود زیادی درست از آب درمی‌آید. به همین دلیل، یک دور تازه از فعالیت اسرائیل برای تغییر موضع اروپا دربرابر ایران از زمان خروج آمریکا از برجام، آغاز شد. بازه‌ای زمانی که با طرح ضربه‌زدن به نیروهای مخالف حکومت، ازسوی نهادهای امنیتی ایران همراه شد. عملیات‌هایی که بسیاری‌از ناظران از آن به عنوان اشتباهات ایران در وضعیت فعلی یاد می کنند.

در هر دو موضوع دستگیری افرادی که قصد حمله به گردهمایی سازمان مجاهدین خلق ایران در پاریس را داشتند و همین‌طور دستگیری مامور ترور سران الاحوازیه در دانمارک، بر نقش سازمان اطلاعات خارجی اسرائیل، موساد، تاکید شده است. دیدارهای گوناگون مقام‌های اسرائیل با اروپایی‌ها برای متقاعدکردن آن‌ها علیه ایران هم گواه دیگری بر دور تازه فعالیت‌های اسرائیل دربرابر ایران است.

این تلاش‌ها درطول دو سال آینده به اوج خواهد رسید، اما میزان موفقیت آن‌ را نمی‌شود پیش‌بینی کرد؛ همان‌طور که پیش‌بینی عدم بروز اشتباهاتی مانند آنچه گفته شد ازسوی ایران هم غیر قابل پیش‌بینی است.