حنیف اتمر که در چهار سال اخیر به‌عنوان مشاور امنیت ملی، ستون اجماع بین‌المللی برای افغانستان و سپر بلای مخالفان رییس‌جمهور اشرف غنی بود، سرانجام استعفا داد و از کاخ ریاست‌جمهوری افغانستان رفت.

هرچند رییس جمهوری افغانستان این کناره‌گیری را با وخامت اوضاع امنیتی مرتبط می‌داند، اما یک‌روز پس‌از این کناره‌گیری، وقتی وزیران داخله و دفاع و رییس امنیت ملی هم استعفا دادند، ریيس‌جمهور اشرف غنی با آن مخالفت کرد.

از این رو، بسیاری افزایش ناامنی، حتی درحد حمله اخیر به کاخ ریاست‌جمهوری و ورود طالبان به مرکز ولایت غزنی را تنها بهانه‌ای برای کنار زدن مشاور امنیت ملی بانفوذ افغانستان می‌دانند؛ چه اینکه پیش از این هم ولایت قندوز دوبار سقوط کرد و هلمند چندبار در آستانه سقوط قرار گرفت و آبی از آب تکان نخورد.  

حنیف اتمر در ایجاد ائتلافی که نقش کلیدی در پیروزی محمد اشرف‌ غنی در انتخابات ۲۰۱۴ بازی کرد، جایگاه تعیین‌کننده‌ای داشت.

او که تنها ۵۰ سال دارد، پس از انتخابات، در تشکیل حکومت وحدت ملی، مذاکره‌کننده اصلی بود و پس از آن هم رهبری شورای امنیت ملی کشور را به‌عهده گرفت.

آقای اتمر در روز اول کارش، موافقت‌نامه حساس امنیتی افغانستان با آمریکا را امضا کرد، سپس زمینه توافق و بازگشت گلبدین حکمتیار، رهبر جنجال‌برانگیز حزب اسلامی را از شورشگری فراهم کرد، پس از آن هم در مهار راهپیمایی‌های گسترده ضدحکومتی نقش مغز متفکر را بازی کرد و در کوتاه‌سخن، تمام‌قد از تمام سیاست‌های اشرف‌ غنی و دولتش حمایت کرد.

بسیاری در افغانستان رابطه اتمر و غنی را به‌اندازه محمود احمدی‌نژاد و اسفندیار رحیم‌مشایی در ایران، نزدیک و جدایی‌ناپذیر می‌دانستند.

اتمر هم شبکه‌ساز و بلندپرواز است، شاید بیشتر از غنی. او با شبکه‌سازی در درون ارگ و تسلط بر بخش امنیتی (وزارت‌خانه‌های دفاع،‌ داخله و ریاست امنیت ملی) چنان جایگاهی در حکومت برای خود احراز کرد که بسیاری او را سایه رییس جمهوری و فرد دوم نظام افغانستان و ریاست‌جمهوری در سایه می‌دانستند.

برخلاف اشرف غنی، رابطه او با رهبران سیاسی و جهادی خیلی تیره نیست و گزارش‌هایی وجود دارد که او در دور قبلی انتخابات ریاست‌جمهوری، در ازای حمایت اشرف غنی از او در دور آینده انتخابات که قرار است ۳۱ فروردین‌ماه سال آینده برگزار شود، وارد پیکارهای انتخاباتی ریاست‌جمهوری شده بود.

آقای غنی پس از پذیرش استعفای اتمر گفت:‌ «برای من قبول استعفای یک رفیق و همکار قدیمی، تصمیم سختی بود؛ اما این تصمیم سخت، برای منافع کلان کشور گرفته شد. از خدماتش قدردانی می‌کنم. اتمر در بخش‌های مختلف، زحمت کشیده‌است. میهن به اتمر نیاز دارد و در دیگر بخش‌ها از او استفاده می‌شود. اتمر دوست ماست و خواهد بود. حالا هدف ما این است که فکرمان به آينده متمرکز باشد.»

اما این «منافع کلان کشور»، چه چیزی مهم‌تر از امنیت افغانستان است که اشرف غنی را راضی به از دست‌دادن مهم‌ترین متحدش کرد. چنانکه برخی در کابل می‌گویند، رفتن اتمر سرآغاز رفتن اشرف غنی از کاخ ریاست‌جمهوری خواهد بود.

حنیف اتمر در استعفانامه‌اش، آشکارا سعی می‌کند راه خود را از راهی که اشرف غنی رفته، جدا کند. او می‌نویسد که دلیل استعفایش، «اختلافات جدی با سیاست‌ها و روش‌های سطح رهبری دولت در عرصه حفظ و تحکیم وحدت و اجماع ملی، تامین صلح و امنیت، مدیریت سیاسی و امور انتخابات، حکومت‌داری خوب و تحکیم روابط منطقه‌ای و بین‌المللی کشور در ماه‌های اخیر بوده است.»

به‌نظر می‌رسد آقای اتمر، ۸ماه مانده به انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۹، بازی انتخاباتی را آغاز می‌کند. اما داوود ناجی، فعال سیاسی در کابل، به ایران‌اینترنشنال می‌گوید دشوار است فردی که تا دیروز در تمام تصمیم‌گیری‌های کلان سیاسی حرف اصلی را می‌زد، امروز علیه آن حرف بزند:‌ «اتمر در استعفانامه سیاسی خود، گفته که او برسر نحوه مدیریت و روش سیاسی با غنی اختلاف‌نظر داشته است؛ این نکته به‌هیچ‌وجه پذیرفتنی نیست. زیرا اگر چنین اختلافی وجود می‌داشت، با توجه به منش عصبانی غنی، اتمر نمی‌توانست چهارسال به‌عنوان یک مخالف در کنار غنی تاب آورد. آقای اتمر فکر کرده است که با چنین رویکردی می‌تواند اعتماد ازدست‌رفته در عرصه سیاسی را برگرداند، اما چنین چیزی اگر ناممکن نباشد، با توجه به شرایط سیاسی افغانستان، بسیار دشوار است.»