در سال ۲۰۰۲، در گزارشی مهم و موثق پیش‌بینی شد که فاجعه ایدز در هند در راه است و این کشور تا سال ۲۰۱۰ بین ۲۰ تا ۲۵ میلیون مورد ابتلا به ایدز خواهد داشت. نرخ روزانه ابتلا ۱۰۰۰ مورد خواهد بود و دو میلیون نفر در اثر ابتلای والدین به این بیماری یتیم می‌شوند. بلایی که به جان خانواده‌ها، جامعه و اقتصاد می‌افتد و هند را تبدیل می‌کند به پایتخت ایدز جهان.

سال ۲۰۱۰ آمد و رفت اما هند از شیوع همه‌گیر ایدز پیشگیری کرد. با این حال، این پیروزی که بزرگ‌ترین دستاورد هند در حوزه سلامت عمومی بود، ناگفته باقی ماند. سرانجام اما در کتاب جدیدی که یکی از مهم‌ترین فعالان آن دوره از کارزار مبارزه با ایدز نوشته است، مشارکت کسانی ارج نهاده می‌شود که به گفته او، در تغییر مسیر هند از سرنوشت به‌ ظاهر محتومش نقشی حیاتی داشتند؛ کارگران جنسی این کشور.

آشوک الکساندر در کتابش به نام «حقیقتی غریب: درس‌های عشق، رهبری و شجاعت که از کارگران جنسی هند آموختم» می‌گوید که بدون همکاری و مشارکت کارگران جنسی این معجزه هرگز اتفاق نمی‌افتاد.

الکساندر ۶۴ ساله در طبقه نخبه و مرفه هند متولد شد و پدرش، مشاور ارشد ایندیرا گاندی بود. او سمت مدیریتی‌اش را رها کرد تا به کارزار مبارزه با گسترش ویروس اچ‌آی‌وی بپیوندد و اتاق‌های مجلل هیأت‌رییسه و صرف شام با مدیران ارشد را با نشستن بر زمین گل‌آلود کنار کارگران جنسی، همجنس‌گراها، تراجنسی‌ها و معتادهای تزریقی عوض کرد. لب کلام، این دنیایی بود که از آن اطلاعات چندانی نداشت.

در هند، روسپی‌خانه‌ها فقط ۷ درصد آمار فعالیت جنسی را تشکیل می‌دهند و باقی در پارک‌ها، ایستگاه‌های اتوبوس و گوشه خیابان انجام می‌شوند. همین امر مانعی اساسی سر راه موفقیت «طرح آواهان»، یعنی برنامه بنیاد مبارزه با گسترش اچ‌آی‌وی بود.

چطور می‌خواهی مانع شیوع این بیماری مسری شوی، وقتی زن‌ها در یک مکان متمرکز نیستند و درحرکت‌اند؟ در جایی‌که راننده‌های کامیون کارگران جنسی را در بزرگراه‌ها سوار می‌کنند، بعد وقتی کارشان تمام شد، برمی‌گردند آن طرف جاده تا سوار کامیون دیگری شوند.

ناگزیر بودند داده‌های فراوانی را جمع‌آوری و تحلیل کنند ــ کدام کارگر جنسی کجا کار می‌کند، چه مدت کار می‌کند، با چه خطراتی مواجه است، و چند مشتری دارد ــ و برای تمام این‌ها باید به کارگران جنسی فقیر اتکا می‌کردند. آن‌ها می‌توانستند از همکاری امتناع کنند، اما این کار را انجام دادند.

آواهان مراکزی را باز کرد که کارگران جنسی از ساعت ۱ تا ۴ بعداز‌ظهر می‌توانستند بیایند آن‌جا لختی بیاسایند، حمام آب گرم بگیرند و روی تشکی که کف زمین پهن‌شده استراحت کنند. در ضمن، این امکان را داشتند که بدون نگرانی از افشای هویت و بدنامی، از لحاظ ابتلا به بیماری‌های مقاربتی معاینه‌ و آزمایش شوند. برای آواهان این مراکز راهی بود تا زنان را یک‌جا جمع کند و به آن‌ها اطلاعات بدهد و در صورت نیاز، حمایتشان کند و کاندوم در اختیارشان بگذارد.

آواهان به‌سرعت رشد کرد و ظرف فقط دو سال در ۵۵۰ شهر، مرکز داشت؛ این مرکز طی سه سال مبدل شد به بزرگ‌ترین طرح غیردولتی جهان در زمینه پیشگیری از گسترش اچ‌آی‌وی؛ طرحی که بدون مشارکت و همکاری کارگران جنسی، به‌صورت جامعه‌ای هماهنگ، ممکن نبود.

در اوج فعالیت‌های آواهان، الکساندر و گروهش به بیش از ۲۷۰ هزار کارگر جنسی در ۶۷۲ شهر هند خدمات پیشگیری از اچ‌آی‌وی ارائه و ماهانه بیش از ۱۳ میلیون کاندوم توزیع کردند.

این طرح که حدود ۳۷۵ میلیون دلار هزینه در بر دارد، در کاهش نرخ ابتلا به اچ‌آی‌وی در هند نقش مهمی داشته است. اکنون ۲.۱ میلیون هندی با ویروس اچ‌آی‌وی زندگی می‌کنند. درصد شیوع اچ‌آی‌وی در هند ۰.۲۲ درصد است که پایین‌تر از میزان شیوع آن در آمریکا است.

الکساندر می‌گوید کارگران جنسی هند هرگز به‌خاطر مشارکتشان در این دستاورد تحسین و تمجید نشدند، چون این داستان موفقیتی است که هیچ‌کس نمی‌خواست نگارنده‌اش باشد: «به‌خاطر لکه ننگی که همچنان با این بیماری همراه است، ازخودگذشتگی‌ این زنان هرگز تایید و قدردانی نخواهد شد.»