تا چند وقت پیش، کودکان سر کلاس‌های درس حاضر می‌شدند و حالا، به‌جای نشستن پشت میز مدرسه، روی مبل خانه ولو شده‌اند و در حالی که ما تقلا می‌کنیم فرزندمان را پای درس ریاضی بنشانیم و در انجام تکالیف کمکش کنیم، او در حال بالا رفتن از در و دیوار خانه است و یا نشسته و حاضر نیست گوشی موبایل‌ را کنار بگذارد و روی تکالیفش تمرکز کند. 

به آموزش در خانه در دوران بحران همه‌گیری جهانی خوش آمدید!

این روزها، به‌دلیل شیوع کرونا، مدارس و مراکز آموزشی در بسیاری از نقاط دنیا تعطیل‌اند و خانواده‌ها در قرنطینه خودخواسته یا اجباری به سر می‌برند. احتمالا برای بیشتر والدین، آموزش در خانه و سر‌و‌کله زدن با کودکان برای انجام تکالیف درسی به چالشی بزرگ تبدیل شده است.

واقعیت این است که کسی پیش‌بینی نمی‌کرد ناگهان یک بیماری همه‌گیر از راه برسد و بیشتر مردم را خانه‌نشین کند. در چنین شرایط دشواری که اغلب والدین برای مدیریت آن آموزش ندیده‌اند، رعایت چند اصل ساده و کاربردی می‌تواند گره‌گشا باشد.

بنابراین، فکر کردیم توصیه‌های یکی از کارشناسان با‌سابقه حوزه آموزش غیرحضوری می‌تواند برای والدین مستاصل مفید باشد. ویکی بنتلی، مشاور برنامه‌ریزی تحصیلی و مدیر خدمات گروهی در «انجمن دفاع حقوقی از آموزش در خانه»، تجربه‌ای طولانی در حوزه آموزش در خانه دارد و علاوه بر فرزندان خود، آموزش غیرحضوری بیش از ده‌ها کودک را بر عهده داشته است. برای این‌که عبور از این دوران طاقت‌فرسا کمی آسان‌تر شود، می‌توانید از راهکارهای پیشنهادی بنتلی کمک بگیرید.

آموزش و یادگیری را به جنگ اعصاب تبدیل نکنید

حال‌وهوای کلاس خانگی باید امن، مفرح و خودمانی باشد. توجه کنید که سبک زندگی آموزشی را با «کار اجباری» اشتباه نگیرید. وقتی کودک به مشکل برمی‌خورد، در تلاش و کوشش او سهیم شوید.

سر مباحث درسی با کودک در نیفتید و قشقرق بیهوده راه نیندازید. سلامت رابطه شما و کودکتان در اولویت است. اگر کودکتان در این ماه‌ها، آموزش غیرحضوری و از راه دور را با موفقیت و نمره‌های عالی پشت سربگذارد اما از شما متنفر شود، باخته‌اید. هر آسیبی که به رابطه والدین و فرزندان وارد شود تا پس پایان دوران همه‌گیری جهانی هم ادامه پیدا می‌کند.

شما مربی یا معلم فرزندتان نیستید. به نقشی که ایفا می‌کنید آگاه باشید. مدیریت کلاس‌ و انتخاب دروس بر عهده معلم است، شما نقش کمک‌ـ‌‌مربی را بر عهده دارید. با توجه به این نکته، از خودتان بپرسید اهدافتان در این ماه‌ها چیست، این‌که بگویید «فرزندم کلاس دوم است» هدف محسوب نمی‌شود. چیزهایی را که می‌خواهید کودکتان یاد بگیرد انتخاب کنید و نسبت به فرایند یادگیری منعطف باشید.

لازم نیست هم‌زمان روی همه درس‌ها تمرکز کنید

یک ساعت آموزش در خانه برابر با سه ساعت حضور در مدرسه است. بنابراین، دو تا سه ساعت آموزش در خانه برای هر روز، کفایت می‌کند.

ریاضی و روخوانی نیازمند تمرین مداوم و تقریبا هر‌روزه‌اند. در مورد سایر دروس، محدودیتی در کار نیست و هر وقت فرصت باشد، می‌شود به آن‌ها پرداخت. بنابراین، اگر احساس می‌کنید طاقتتان طاق شده است، فعلا به درسی مثل تاریخ بپردازید و علوم را به تابستان موکول کنید، و یا به شکل چرخشی‌ــ هفتگی یا روزانه‌ــ دروس را جابه‌جا کنید تا هم برای خودتان و هم کودک فرصت تنفس و تنوع ایجاد شود.

اگر احساس می‌کنید کلافه شده‌اید یا کم آورده‌اید، احتمالا به این دلیل است که یک برنامه درسی حاضر و آماده جلویتان گذاشته‌اند که در طراحی آن نقشی نداشته‌اید و از طرفی هم با سبک یادگیری کودکتان در تعارض است. شیوه‌های سنتی آموزش در خانه راحت‌ترند، چون مباحث درسی به انتخاب والدین است و با نیازهای کودک نیز همخوانی دارد.

لقمه‌های کوچک بردارید

با توجه به ظرفیت یادگیری فرزندتان ممکن است تصمیم بگیرید قدم‌به‌قدم و با آموزش بعضی مهارت‌های زبانی مانند روخوانی یا دستور زبان شروع کنید و همین کافی است. احتمالا هفته آینده، قدم بعدی این خواهد بود که ریاضی را اضافه کنید. شاید هم نه!

مجبور نیستید هم‌زمان با ساعت‌های کاری به آموزش در خانه بپردازید. می‌توانید سه روز در هفته عصرها و همین‌طور آخر هفته را به آموزش در منزل اختصاص دهید.

اگر صاحب چند فرزندید، وقت مشخصی را برای ریاضی و روخوانی تعیین کنید و هم‌زمان اشکال‌های درسی‌شان را برطرف کنید. در مورد سایر دروس، مقطع تحصیلی بزرگ‌ترین فرزندتان را معیار قرار دهید. به گفته بنتلی، «مبحثی از درس علوم یا اجتماعی را که می‌خواهید بزرگ‌ترین فرزندتان یاد بگیرد انتخاب کنید و بقیه هم همان کار را انجام بدهند.» بنتلی در ادامه توضیح می‌دهد: «اجازه بدهید فرزندان کوچک‌ترتان هم سوار این اتوبوس ذهنی شوند و تا ایستگاه ذهنی خودشان بروند. [به وقتش] خودشان می‌پرند پایین. و شما می‌فهمید که از اتوبوس پیاده شده‌اند.» در صورت لزوم، تکالیف را دستکاری کنید و تغییر بدهید.

مقاومت یعنی یک جای کار می‌لنگد

هر جا با مقاومت کودکتان مواجه شدید، بدانید که حتما مشکلی وجود دارد. کودکان به‌ندرت به زبان می‌آورند که مبحثی برایشان دشوار است. در عوض، مقاومتشان را با جملاتی مانند «نمی‌خواهم این کار را بکنم» یا «از این خوشم نمی‌آید» نشان می‌دهند.

سعی کنید مشکل را ریشه‌یابی کنید. برای مثال، اگر شیوه یادگیری کودکتان شنیداری است، احتمالا لازم است ابتدا اطلاعات را برایش شفاهی توضیح دهید. یا اگر از فرزندتان شنیدید که حوصله‌اش سر رفته است، درس را از حالت خشک و کتابی به حوزه علاقه‌اش پیوند بزنید، مثل تماشای فیلم یا نقاشی دیواری یا آشپزی از روی کتاب دستور آشپزی. خلاصه کلام این‌که فعالیت‌هایی را انتخاب کنید که تقویت‌کننده یادگیری‌اند.

تا ماه‌های آینده که بحران کرونا بگذرد و دوران قرنطینه اجباری پایان پذیرد، احتمالا شاهد دوران تحصیلی درخشان و پرباری نخواهیم بود. با وجود این، نباید فراموش کرد که این وضعیت موقت لزوما به‌ضرر کودکان تمام نخواهد شد. از این فرصت نهایت استفاده را ببرید و تا می‌توانید آن‌ها را به مطالعه تشویق کنید. در کتاب‌خوانی همراهی‌شان کنید و بعد، درباره آنچه خوانده‌اند با هم گفت‌وگو کنید.