شما صفحه ای از سایت قدیمی ایران اینترنشنال را مشاهده می کنید که دیگر به روز نمی شود. برای مشاهده سایت جدید به iranintl.com مراجعه کنید.

فاطیما تنها یکی از دختربچه‌هایی است که ازدواج می‌کنند

صورت گرد و کودکانه‌اش را تور نازک و سفیدی در برگرفته، لباس رنگین پوشیده، لبهایش سرخ و سنش  به وضوح کمتر از ۱۰ سال است. کنار مردی بزرگسال نشسته، تا به او به «محرم» شود، انگشت‌های کوچکش به هم می‌پیچند. داماد می گوید کارت خوان بیاورید تا زیر لفظی را بدهم. عاقد از او می‌پرسد آیا حاضر است با مهریه ۳۱۴ سکه طلا و ۵۰ میلیون تومان پول نقد به عقد مرد دربیاید؟ کودکانی که به نظر نمی‌رسند از او بزرگ‎تر باشند شوخی می‌کنند و می‌خندند، در جواب عاقد می‌گوید: «با اجازه پدرو مادر و بزرگ‌ترها، بله» و صورتش را می‌پوشاند، حاضران دست می‌زنند و کل می‌کشند. 

 ویدیویی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده و خبر از ازدواج یک دختربچه در لیکک‌ مرکز شهرستان بهمئی‌ می‌دهد. مسیح علی‌نژاد، روزنامه‌نگار و فعال مدنی می‌گوید داماد حاضر در ویدیو با او تماس گرفته، در اینستاگرام فحش‌های رکیک جنسی نوشته و گفته «با این دختر۱۲ساله صیغه کردم تا اگر دستش به من خورد حلال باشد ما هنوز عقد نکردیم.در این مراسم شرط کردم که۴سال دیگر با این دختر ازدواج کنم.»  

جواد حیدریان روزنامه‌نگار که با رییس‌ دادگستری و رییس بهزیستی بهمئی در کهگیلویه صحبت کرده، می‌گوید خانواده‌ها برای توضیح فراخوانده شده‌اند و مساله در دستور کار نهادهای دولتی و قضایی است.  

که این ویدیو در شبکه‌های اجتماعی بارها بازنشر شد و مورد توجه و اعتراض کاربران قرار گرفت، مسئولان لب به سخن گشودند. 

رییس اورژانس اجتماعی کشور گفت: «گزارش‌های لازم درباره ازدواج کودک ۹ ساله بهمئی در استان کهگیلویه و بویر احمد در اختیار دادگستری استان قرار خواهد گرفت. او گفت: «در موارد مشابه نیز گزارش‌هایی را برای دادستان ارسال کردیم و دادستان نیز در این قضیه ورود کرده و صیغه عقد را فسخ کرده‌ است.» 

پس از آن  بود که علی سعیدی رییس دادگستری شهرستان بهمئی، از ابطال عقد موقت دختر ۱۰ ساله با پسر ۲۲ ساله در این شهرستان خبر داد.

پس از آن رئیس دادگستری استان کهگیلویه و بویراحمد گفت: احساس کرده ایم دختر در این سن آگاهی پایینی دارد و مصلحت نیست عقد موقت هم باشد ولی زوجه مهریه مشخص شده را بذل کرده(بخشیده است) و زوج مدت باقی مانده عقد را (عقد دو ساله بود) بذل کرده. بنابراین عقد منتفی و منحل شد تا در زمان مقتضی با اخذ مجوز از دادگاه اقدام به ازدواج رسمی کنند.  در ایران ازدواج دختران زیر ۱۳ سال با اذن ولی و اجازه دادگاه ممکن است. پیش‌تر هم قضات اجازه‌ی ازدواج دختران بسیاری را صادر کرده‌اند. یکی از مواردی که پیش از این در شبکه‎های اجتماعی جنجالی شد صدور ازدواج دختربچه‌ای در سیرجان بود، دختربچه به یک نشریه محلی گفته بود قاضی برای صدور حکم رشد از او پرسیده «این آقا را بیش‌تر دوست داری یا عروسک را؟»

علی فتح میرمحمدی، مدیرکل امور اجتماعی استانداری کهگیلویه و بویراحمد سال گذشته گفته بود ازدواج های زیر ۱۳ سال در استان کهگیلویه و بویراحمد به یک پدیده تبدیل شده است.

 محمد علی تقوی، مدیرکل ثبت احوال استان کهگیلویه و بویراحمد هم  از ثبت ۹ مورد ازدواج کمتر از ۱۰ سال طی سال گذشته در استان خبر داده و به ایسنا گفته بود: «در سال ۹۶ دخترانی که زیر ۱۱ سال ازدواج کردند ۱۲ مورد، زیر ۱۲ سال ۲۵ مورد، زیر ۱۳ سال ۶۳ مورد، زیر ۱۴ سال ۱۲۴ مورد، زیر ۱۵ سال ۲۲۵ مورد، زیر ۱۶ سال ۲۵۸ مورد، زیر ۱۷ سال ۳۱۲ مورد و زیر ۱۸سال ۳۸۴ مورد بوده است. 

پیشتر گروهی از فعالان حقوق کودکان به دولت هشدار داده بودند که ازدواج کودکان در ایران در حال افزایش است. کمپین «کودکی گم شده» براساس آمار رسمی می گوید در سال ۱۳۹۱ خورشیدی، ۴/۹ درصد از ازدواج‌های ثبت شده برای زنان، به دختران زیر ۱۵ سال تعلق داشته است؛ این در حالی‌ است که در سال ۱۳۹۵ خورشیدی این رقم به ۵/۶ درصد افزایش پیدا کرده است؛ به این ترتیب، فقط در سال ۱۳۹۵ بیش از ۳۹ هزار دختر زیر ۱۵ سال ازدواج کرده‌اند. 

مردانی که مانع از غیرقانونی شدن ازدواج کودکان شدند 

سازمان یونیسف (صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل)  ازدواج زیر ۱۸ سال را «ازدواج کودکان» و نقض حقوق بشر می‌داند با این حال نه تنها سن قانونی ازدواج در ایران ۵ سال زیر این سن، یعنی ۱۳ سال است، بلکه پیش از آن هم «به اذن ولی به شرط مصلحت با تشخیص دادگاه صالح»، ازدواج کودک ممکن است. 

علاوه بر آن برخی خانواده‌ها به عقد شرعی بسنده می‌کنند و کار به ثبت احوال نمی‌رسد و کودک بی‌ این‌که حتی جایی در آمار رسمی داشته باشد راهی خانه‌ی همسر می‌شود. این موارد و همچنین عدم شفافیت برخی آمارها باعث شده تعداد دقیق این کودکان مشخص نباشد.  

با وجود این که ازدواج زیر سن قانونی بر خلاف پیمان‌نامه بین‌المللی حقوق کودک است، برخی کشورها قوانین داخلی خود را دارند که براساس «عرف و شرع» تعریف شده است. به همین دلیل است که ایران این کنوانسیون را «مشروط بر آن که مفاد آن در هر مورد و هر زمان در تعارض با قوانین داخلی و موازین اسلامی باشد یا قرار گیرد از طرف دولت جمهوری‌اسلامی ایران لازم‌الاجرا نباشد»، پذیرفته است.  

فعالان حقوق کودک سال‌هاست تلاش کرده اند تا قوانین مربوط به ازدواج کودکان را تغییر دهند. فراکسیون زنان  مجلس دهم هم از سال ۱۳۹۵ تلاش کرد قانونی برای افزایش سن ازدواج در ایران و پیش‌گیری از ازدواج کودکان وضع کند، تلاشی که البته به نتیجه نرسید. کمیسیون قضایی مجلس آن را رد کرد. طیبه سیاووشی از نمایندگان پیگیر وضع این قانون به ایلنا گفته بود: «ما یک اصلاحیه حداقلی را درباره ممنوعیت ازدواج زیر کودکان ۱۳ سال ارائه دادیم و اصلا بحث افزایش سن ازدواج را مطرح نکردیم که متاسفانه رای نیاورد. او همچنین از مخالفت شورای نگهبان با این طرح خبر داده بود.»

   ازدواج کودکان تهدیدی برای سلامت جسمی و روانی 

سلامت جسمی و روانی دختران که زیر سن قانونی ازدواج می‌کنند با تهدیدهای بسیاری روبرو است. براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، این دختران جوان غالبا قربانی خشونت خانگی‌اند و راهی برای دفاع از خود بلد نیستند. علاوه بر این، عروس‌های کودک غالبا با خانواده شوهرشان زندگی می‌کنند که آن‌ها هم می‌توانند منبع دیگری برای اعمال خشونت باشد. کودکی که ازدواج کرده عموما فاقد دانش لازم برای صحبت کردن در مورد رابطه جنسی ایمن و پیشگیری از بارداری است و همین خطر ابتلا به HIV یا سایر عفونت‌های مقاربتی و همچنین احتمال بارداری در سنین پایین را افزایش می‌دهد. عوارض ناشی از بارداری و فرزندآوری علل اصلی مرگ و میر در دختران ۱۵ تا ۱۹ ساله است.  

کودک‌همسرها اغلب با مشکلات روانی هم رو به رو می‌شوند. دختربچه‌هایی که ازدواج می‌کنند از کودکی و نوجوانی مناسب محروم می‌شوند و بیشتر احتمال دارد در معرض سوء استفاده روانی و همچنین خشونت خانگی قرار بگیرند. محدود شدن آزادی شخصی؛ آموزش ناقص؛ فقدان اشتغال و آینده شغلی، همه اینها به تداوم چرخه ای فقر، نابرابری جنسیتی و ازدواج کودکان کمک می کند.

 ازدواج زودهنگام از سوی دیگر، یکی از دلایل بازماندن کودکان از تحصیل در مقطع متوسطه، به‌ویژه در استان‌های مرزی‌ ایران به‌شمار می‌رود.

 همچنین بررسی‌ها از این حکایت دارد  که ازدواج کودکان در سنین پایین بیشتر مربوط به خانواده‌هایی است که با مشکلاتی همچون فقر و اعتیاد و کم سوادی درگیرند.

فعالان حقوق کودک  معتقدند نبود قوانین بازدارنده چنین پدیده‌ای را گسترش داده است. کارشناسان بارها به عدم برخورد با دفترخانه‌هایی که چنین ازدواج‌هایی را ثبت می‌کنند هشدار داده اما راه به جایی نبرده‌اند.

آموزش مهارت‌های زندگی به خانواده‌ها، مقابله با فقر فرهنگی و حمایت اقتصادی از خانوارهای فقیر از جمله راه‌کارهای جلوگیری از ازدواج کودکان است. 

ایران اینترنشنال
تازه چه خبر؟
سازمان حقوق بشر ایران به نقل از منابع آگاه از «مرگ مشکوک» شاهین ناصری، از شاهدان شکنجه نوید افکاری، در سلول انفرادی زندان تهران بزرگ خبر داد. برادر...More
طالبان اسامی شماری از افراد از جمله دو نفر از فرماندهان نظامی طالبان را که به سمت‌های مهم دولتی منصوب کرده است، اعلام کرد. به گفته ذبیح‌الله مجاهد،...More
حسن زرقانی دادستان مشهد از بازداشت شش متهم پرونده کودک‌ربایی در این شهر خبر داد و اعلام کرد که متهم اصلی پرونده هنوز دستگیر نشده وفراری است. زرقانی...More
پارلمان اروپا در قطعنامه‌ای اعلام کرد گروه شبه‌نظامی حزب‌الله لبنان که بارها وفاداری ایدئولوژیک قوی خود به جمهوری اسلامی را نشان داده، دولت لبنان را...More
ارتش سودان در بیانیه‌ای که از تلویزیون دولتی این کشور پخش شد، اعلام کرد تلاش برای کودتا را خنثی کرده و اوضاع تحت کنترل است. یک عضو شورای حکومتی سودان...More