از جنگ ویتنام تا تغییرات اقلیمی، جین فوندا همچنان مبارزه میکند
جین فوندا، هنرپیشه هالیوود و فرزند هنری فوندا، بازیگر قدیمی هالیوود، و برنده دو جایزه اسکار بازیگری، بیش از پنجاه سال است که مبارزه سیاسیاش را آغاز کرده و جمعه برای بار چهارم به دلیل شرکت در تجمع اعتراضی در مورد تغییرات اقلیمی بازداشت شد. این بار وقتی بازداشت شد، بسیار آرام بود و بهشوخی گفت فقط یک شب است، خیلی طولانی نیست. بازداشت جین فوندا باعث شد نتواند در مراسم بفتا، که عصر همان روز در هتل بورلی هیلتون لسآنجلس برگزار میشد، شرکت کند و جایزه استنلی کوبریک برای دستاوردهای سینمایی را دریافت کند. فوندا اما در همان حال که پلیس او را اسکورت میکرد و دستبند به دست داشت، ویدیویی برای بفتا فرستاد و بهخاطر جایزه تشکر کرد.
هفتههای متمادی است که جین فوندا هر جمعه مقابل کنگره آمریکا تحصن میکند و به تغییرات اقلیمی، تصمیمهای سیاستمداران و ناکارآمدی آنها اعتراض میکند، محلی که برای این نوع اعتراضها ممنوع اعلام شده است. این بازیگر آمریکایی، که بهزودی ۸۲ ساله میشود، در اعتراضها و نافرمانیهای مدنی که جرقهاش از فعالیتهای گرتا تونبرگ، دانشآموز نوجوان سوئدی، بود شرکت میکند. فوندا میگوید: «من تحت تاثیر گرتا و دیگر جوانانی قرار گرفتم که در سراسر جهان دست به مبارزه زدهاند.» شهرت فوندا میتواند عامل موثری باشد برای آگاهیرسانی به مردم. به عقیده فوندا، ما با بحرانی مواجهیم که اگر بخواهیم، میتوانیم حلش کنیم، اگر میخواهیم بچهها و نوههایمان در این جهان آیندهای داشته باشند.
اما این نخستین بار نیست که فوندا دست به اعتراض میزند. پنجاه سال پیش، این چهره هالیوودی به اعتراضهای سیاسی پیوست. در سالهای دهه ۱۹۶۰، پشتیبانیاش از اعتراضهای رنگینپوستان آمریکا را اعلام کرد، که برای حقوق برابر مبارزه میکردند. او همچنین از حزب پرچمدار این جنبش، بلک پنترز (Black Panthers)، دفاع میکرد. در همان سالها، بهعنوان فعال صلح و در محکومیت جنگ ویتنام به مبارزه و اعتراض برخاست. برای دفاع از ویتنام، در سال ۱۹۷۲ به آن کشور سفر کرد و با سربازان شمال ویتنام دیدار کرد و برای اعتراض به جنگ، دست به تظاهرات زد. این حرکت جنجالی لقب «هائویی جین» را برایش به ارمغان آورد.
جین فوندا در حوزه حقوق زنان نیز فعال است. او در سال ۱۹۷۱، وقتی اسکار بهترین بازیگر زن را برای بازی در نقش فاحشه تلفنی در فیلم «کلوت» گرفت، نامهای به آکادمی اسکار نوشت که همچنان در ذهن آمریکاییها مانده است. او نوشت: «من از آنچه در فیلمها به زنان میگویند خوشحال نیستم. وقتی به آنها میگویند اگر شوهر خوب دارید، اوضاع بر وفق مراد است. فکر نمیکنم چنین حرفی درست باشد.» او همچنین چند سازمان برای دفاع از حقوق زنان بنیان نهاده است. یکی از این موسسهها که در سال ۲۰۰۵ تاسیس شد «مرکز رسانه زنان» نام دارد و هدفش ترسیم تصویر درستتری از زنان در رسانههاست.
هنگامی که در سال ۲۰۱۷ ماجرای هاروی واینستین (Harvey Weinstein)، تهیهکننده هالیوودی که به آزار جنسی زنان متهم است، عمومی شد، جین فوندا جزو اولین کسانی بود که درباره این ماجرا شروع به صحبت کرد و گفت: «من یک سال پیش این داستانها را میدانستم و خیلی متاسفم که همان زمان دربارهاش حرف نزدم.» او در اکتبر ۲۰۱۷، در شبکه خبری سیانان گفت: «کاش شجاعتر بودم و همان موقع دراینباره حرف میزدم. از این به بعد، در مقابل چنین داستانهایی شجاعانهتر برخورد خواهم کرد.» چند ماه پیش، به مجلهای بریتانیایی گفت وقتی ۲۱ ساله بود، کارگردانی فرانسوی او را مورد آزار جنسی قرار داده بود.
جین فوندا از طرح انتقادهایش در فضای عمومی ابایی ندارد. برای مثال، دو سال پیش، هنگامی که اتهامها به دونالد ترامپ مبنی بر آزار جنسی در جریان انتخابات ریاست جمهوری منتشر شد، در رسانهها لب به انتقاد از رییسجمهوری آمریکا گشود. فوندا خطاب به ترامپ گفت صِرف اینکه ثروتمند و مشهور است نمیتواند هر طور بخواهد با زنان برخورد کند و از آنها سوءاستفاده جنسی کند. در جریان اعتراضها به تغییرات اقلیمی هم وقتی ترامپ معترضان را افراطی خواند، فوندا در پاسخ او گفت آنچه افراطی است بیعملی و دست روی دست گذاشتن است.
جین فوندا بهزودی به اتهام اخلال در نظم عمومی محاکمه میشود و ممکن است به دلیل شرکت در تجمعها راهی زندان هم بشود. اما قول داده است جمعه آینده دوباره برای اعتراض برگردد و میگوید حاضر است دوباره و دوباره دستگیر شود. به نظر میرسد او تا اواسط ژانویه ۲۰۲۰ و تا قبل از شروع فیلمبرداری فصل بعدی سریال پرطرفدار «گریس و فرانکی»، به اعتراضهایش ادامه بدهد.