واکنشهای بینالمللی به قرار گرفتن سپاه پاسداران در فهرست گروههای تروریستی
قرار گرفتن نام سپاه پاسداران در فهرست گروههای تروریستی از سوی دولت آمریکا با واکنشهای متفاوت دولتها و رهبران کشورهای جهان روبهرو شده است.
اسرائیل؛ پیشقدم جبهه استقبالکنندگان
بنیامین نتانیاهو که در رقابت پارلمانی برای حفظ قدرت در پنجمین دوره نخست وزیری این کشور است، نخستین کسی بود که از این اقدام آمریکا تجلیل کرد. نخست وزیر اسرائیل با به اشتراک گذاشتن یک پیام توییتری ترامپ را «دوست عزیز من» خواند و از او به خاطر امضای این دستور تشکر کرد. او همچنین در پیام خود ادعا کرد که تصمیم بر مبنای «تقاضای مهم» او از ترامپ صورت گرفته است.
در رسانههای اسرائیل، این اقدام ترامپ یک هدیه تبلیغاتی برای نتانیاهو در انتخابات پارلمانی خوانده شده است. رز زیمت، استاد و کارشناس مسائل ایران در دانشگاه تلآویو، ضمن تایید کلیات این اقدام گفته است که مدت زیادی این موضوع تحت بحث بوده، اما از نظر زمانی همزمان «با انتخابات اسرائیل» صورت گرفت.
در میان کشورهای عرب، بحرین نخستین واکنش را نشان داد. بیانیه وزارت خارجه این کشور این اقدام آمریکا را تصمیم مهمی «درباره سپاه که نقش خطرناکی در ناامن کردن منطقه بازی میکند» تلقی کرد.
عربستان سعودی، دیگر کشوری بود که در جبهه موافقین از این حرکت آمریکا استقبال کرد. خبرگزاری رسمی این کشور هم ادبیاتی مشابه نتانیاهو را استفاده کرد. خبرگزاری دولتی عربستان این تصمیم ترامپ را پاسخی به «درخواست طولانی مدت پادشاهی این کشور برای واکنش جامعه جهانی به موضوع تروریسم مورد حمایت ایران» تفسیر کرد. هرچند این کشور به همراه بحرین پیشتر نام سپاه پاسداران و قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس را در فهرست گروههای تروریستی خود قرار داده بودند.
درخواست آرامش از سوی اروپا
از میان کشورهای اروپایی، یک روز بعد از انتشار خبر دستور ترامپ و واکنش متقابل ایران، فرانسه واکنش نشان داد. ژان ایو لو دریان، وزیر خارجه این کشور، در پاسخ به سوال یک خبرنگار درباره حرکت آمریکا، ضمن اعلام پایبندی کشورش به برجام گفت: «ما از مردم میخواهیم که از افزایش تنشهایی که امنیت منطقه را به خطر میاندازند، پرهیز کنند».
خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی، در تماسی با وزارت خارجه بریتانیا نظر آن کشور را درباره این تصمیم ترامپ نیز جویا شد. واکنش یک سخنگوی این وزارتخانه، بنا بر آنچه که ایرنا نقل کرده است، در یک جمله خلاصه شده: «این تصمیم آمریکا به خود آن کشور مربوط است».
روسیه، عراق و سوریه: نگران ناامنی در خاورمیانه
با آن که مقامهای ارشد روسیه نسبت به این خبر سکوت کردهاند، یک نماینده دوما، پارلمان روسیه این اقدام ترامپ را مورد انتقاد قرار داد. آنتون موروزف، عضو کمیسیون امور بینالملل این دستور را بر خلاف مقررات بینالملل دانست و گفت که از عواقب تروریستی دانستن نیروی نظامی یک کشور، به خطر افتادن امنیت منطقه خاورمیانه خواهد بود.
موروزف در گفتوگویی که با خبرگزاری رسمی دولت ایران انجام داده، گفته است که اقدامات آمریکا در سوریه در حمایت از گروههای تروریستی نیز باعث ناامنی در منطقه شده بود.
در سوریه، واکنش نسبت به این دستور ترامپ از سوی خبرگزاری رسمی دولت این کشور اعلام شد. سانا نوشت که «جمهوری عربی سوریه به شدت تصمیمات دولت آمریکا را علیه سپاه پاسداران محکوم میکند و این تصمیمات یک تجاوز و حمله شدید به حاکمیت جمهوری اسلامی است». سپس وزارت خارجه این کشور نیز آن را نقض آشکار حاکمیت ایران خواند.
در عراق، واکنشهای رسمی آرامتر از همتایان روس و سوری بوده است. این در حالی است که اخیرا پیوندهای دیپلماتیک و توافقنامههای اقتصادی عراق با ایران گسترش یافته و نخستوزیر عراق در هنگام اعلام خبر در سفر به ایران به سر میبرده است.
علیرغم درخواست گروههای مقاومت اسلامی در این کشور، همچون جنبش النجباء که خود در فهرست گروههای تروریستی آمریکا قرار دارد، وزیر خارجه این کشور تنها گفته است که این موضوع را بررسی میکند. محمدعلی الحکیم اظهار کرد که عراق تحریمهای یکجانبه آمریکا را علیه ایران نمیپذیرد.
دولتهای قطر و ترکیه هم یک روز بعد از همتایان سوری و روسی، دلیل انتقاد خود از این تصمیم آمریکا را امنیت خاورمیانه اعلام کردند.
افزایش واکنشهای غیردولتی
یک روز پس از قراردادن سپاه پاسداران در این فهرست، مقامهای رسمی هر دو کشور آمریکا و ایران همچنان در حال موضعگیری و واکنشهای متقابل بیشتر نسبت به یکدیگر هستند. از یک سو مایک پنس، معاون رییس جمهوری با حمایت مجدد از این تصمیم، گفته است که دولتش حداکثر تلاش را برای جلوگیری از «صدور تروریسم توسط ایران» میکند. از سوی دیگر، در ایران علی خامنهای نیز در دیداری با اعضای سپاه پاسداران این اقدام را «گربه رقصانی بینتیجه توسط آمریکا» خوانده است.
در حالی که واکنشهای دولتی با سرعت کمتری پیش میرود، در فضای مجازی و رسانهها واکنش روزنامهنگاران و فعالان سیاسی و مدنی نسبت به این موضوع با گستردگی و سرعت بیشتری ادامه دارد.