این روزها نزاع و شکاف میان جناح‌های اصلاح‌طلب و جناح رییس جمهوری -جدا از اقدامات روحانی که ازسوی اصلاح‌طلبان به چرخش به راست تعبیر شده است- بر سر اظهارات واعظی درمورد نقش اصلاح‌طلبان در به‌قدرت رسیدن رییس جمهوری در سال ۹۲ و نیز ائتلاف انتخاباتی با آن‌ها، به‌شدت بالا گرفته است. در این شرایط، محمود واعظی، رییس دفتر رییس‌ جمهوری با انتقاد مجدد از اصلاح‌طلبان به‌خاطر نقد دولت، گفت که آن‌ها باید توجه داشته باشند که انتقاد از دولت، در انتخابات به نفع آن‌ها نخواهد شد. او افزود اصلاح‌طلبان فکر می‌کنند که با انتقاد از دولت، می‌توانند در زمان انتخابات برای خودشان رای جمع کنند، که این اشتباهی محاسباتی است.

محمود واعظی که وابسته به حزب سیاسی اعتدال و توسعه است، در کنار محمدباقر نوبخت، بیشترین انتقادها نسبت‌به دولت را متوجه خود و نیز دولت روحانی ساخته‌ است. با آنکه  در رسانه‌ها انتقادهای سیاسی زیادی علیه آن‌ها شکل گرفته است، اما حسن روحانی هیچ‌گونه اقدامی برای کم‌کردن نفوذ نوبخت و واعظی در دولت با هدف اقناع مردم و نیز گروه‌های سیاسی و رسانه‌‌ها انجام نمی‌دهد.

الف- شخصیت سیاسی واعظی

محمود واعظی که قبلا در وزارت امور خارجه بود و بعدا به مرکز تحقیقات استراتژیک منتقل شد، سال‌ها از نزدیک با روحانی کار کرده بود. او در وزارت امور خارجه که بود، فعالیت‌های اقتصادی‌ای داشت که مورد انتقاد حراست آن وزارت‌خانه هم قرار گرفت. واعظی قبل از سال ۹۲ نیز سعی می‌کرد در نمازهای جماعت رهبر ایران در خیابان پاستور حضور به‌هم رساند و خود را در زمره هواداران بیت و نهاد رهبری نشان دهد. او همواره موضع اصول‌گرایی داشته و هیچ‌گاه در این سال‌ها سخنی نگفته است که برایش تولید هزینه کند. واعظی همچنین رویکردی منتقدانه نسبت‌به محمد خاتمی داشت و در سال ۷۶ جزو هواداران سرسخت ناطق‌نوری بود.  

ب- اقدامات چندگانه واعظی در چرخش به راست

مهم‌ترین انتقاد اصلاح‌طلبان از واعظی به مواضع او و اقداماتش برمی‌گردد. آن‌ها  از کم‌رنگ نشان دادن نقش اصلاح‌طلبان در کمپین‌های انتخاباتی روحانی ناراحت‌اند و نسبت‌به آن انتقاد دارند. اظهارات چندی قبل واعظی در این خصوص که اصلاح‌طلبان نقشی در پیروزی حسن روحانی نداشته‌اند، انتقادات و واکنش‌های زیادی به‌دنبال داشت. نه فقط اصلاح‌طلبان، بلکه همه گروه‌های سیاسی تاکید دارند که اگر حمایت رفسنجانی و به‌ويژه خاتمی نبود، امکان نداشت حسن روحانی در سال ۹۲ به‌عنوان رییس جمهوری انتخاب شود و همچنین بسیج انتخاباتی اصلاح‌طلبان نقش مهمی در رای ۲۴ میلیونی او داشت. با این وجود، حسن روحانی هیچ‌گاه به نقش اصلاح‌طلبان در پیروی خود اشاره نکرده است.

در حوزه اقدامات عملی نیز انتقاد اصلاح‌طلبان از محمود واعظی شامل حذف اصلاح‌طلبان از نهادهای دولتی و به‌حاشیه راندن جهانگیری در کابینه و چرخش به راست دولت در انتخاب استاندارهاست.

در زمینه حذف اصلاح‌طلبان از نهادهای دولتی، واعظی از زمان به‌قدرت رسیدنش در کابینه دوم روحانی، تلاش سازمان‌یافته‌ای را از نهاد ریاست جمهوری آغاز کرد و سپس این تلاش را به دیگر بخش‌ها گسترش داد تا اصلاح‌طلبان فعال را کنار بگذارد و عذر آن‌ها را بخواهد. این اقدامات نشان داد که واعظی قصد دارد آینده دولت جدید را به دور از دست‌های اصلاح‌طلبان رقم بزند. او همچنین با دردست گرفتن امور، موقعیت جهانگیری را در کابینه به‌شدت تضعیف کرد. با آن‌که قرار بود جهانگیری بعد از انتخابات سال ۹۶ با توجه به نقش مهم و تعیین‌کننده‌اش در مناظره‌ها و کمپین‌های انتخاباتی که واعظی هیچ نقش موثری در آن نداشت، در حوزه اقتصادی و مدیریت داخلی کشور نقش برجسته‌تری را به‌عهده بگیرد، اما با هماهنگی روحانی و واعظی، نقش او برخلاف کابینه قبل، کمرنگ‌تر شد و در حوزه اقتصاد نیز نقش قبلی خود را از دست داد. تشکیل کابینه‌ای نامنسجم از نظر اقتصادی با مهندسی واعظی و نوبخت، آشکار کرد که روحانی در مسیری خلاف آنچه ادعا می‌کند گام برمی‌دارد.

عامل دیگری که مورد انتقاد اصلاح‌طلبان قرار گرفت، تغییر استاندارها و فرمانداران و جایگزینی آن‌ها با افرادی از میان نیروهای اصول‌گرا بود. در این میان، هماهنگی ویژه واعظی و وزیر اصول‌گرای کابینه، عبدالرضا رحمانی فضلی، تغییر و جابجایی در این زمینه را ممکن کرد، که اصلاح‌طلبان این را بی‌ارتباط با انتخابات مجلس در سال آینده و انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۴۰۰ نمی‌دانند. این مجموعه اقدامات با حمایت و تشویق نهاد رهبری روبرو شده است و این اقدامات دقیقا چیزی بود که روحانی و واعظی برای حضور در آینده قدرت در ایران به آن توسل جستند.

نتیجه‌گیری:

به‌ نظر می‌رسد که روحانی برای دست‌یابی به سوداهای خود در آینده قدرت در ایران و بی‌اهمیت دانستن نقش و حمایت اصلاح‌طلبان در موقعیت خود و با توجه به پرونده‌هایی که برای برادرش در قوه‌قضاییه باز شده است و نیز قطع مزایای توافق برجام، به انتخاب استراتژیکی در چرخش به راست و پیوند با نیروها و نهادهای اصول‌گرا و به حاشیه راندن اصلاح‌طلبان و بی‌آینده کردن آن‌ها در حیات سیاسی کشور دست زده که مورد استقبال نهادهای قدرت قرار گرفته است. مدیریت این چرخش در دولت به‌عهده واعظی قرار گرفت و افزایش انتقادات تند اصلاح‌طلبان و کارگزاران سازندگی نیز از همین موضوع نشات می‌گیرد.

البته از سوی دیگر، انتخاب صادق لاریجانی به ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام، منصبی که روحانی به آن چشم دوخته بود، عملا نشان داد که نهاد رهبری اعتماد چندانی به او ندارد و حاضر نشده است به چرخش او پاداش بزرگی بدهد. این چیزی است که ممکن است  روحانی را به نگاهی دوباره به سیاست‌ها و و ارزیابی مجدد از چرخش‌هایش وادار کند.