هشدار مرکز پژوهشهای مجلس درباره پیامد اقتصادی کرونا: طبقه محروم بیشترین ضرر را میکند
مرکز پژوهشهای مجلس ایران طی گزارشی درباره پیامدهای بحران کرونا برای اقتصاد و اشتغال کشور نوشته همهگیری این بیماری علاوه بر تشدید وضعیت تورم و رکود برای کل جامعه، خانوادههای محروم را بیش از همه با مشکل مواجه خواهد کرد.
بر اساس گزارشی با عنوان «ارزیابی ابعاد اقتصادی کلان شیوع ویروس کرونا» که متن آن روز دوشنبه هشتم اردیبهشتماه روی وبسایت مرکز پژوهشهای مجلس قرار گرفته، اقتصاد ایران پیش از آغاز بحران کرونا نیز دو سال «سخت» را پشت سر گذاشته بود و اکنون با کاهش سرمایه ثابت در اقتصاد خود مواجه است.
مرکز پژوهشها در این گزارش اظهار کرده که برآوردها از عدم تحقق ۱۵۰ هزار میلیارد تومان از منابع بودجه سال جاری حکایت دارد.
این برآورد بر اساس فرض تحقق صادرات ۴۰۰ هزار بشکه نفت با قیمت «خوشبینانه» ۴۰ دلار در نظر گرفته شده است. سال گذشته، سخنگوی ستاد بودجه گفته بود که صادرات نفت ایران به حدود ۳۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته است. طی روزهای اخیر قیمت نفت در بازار جهانی نیز با سقوط مواجه شد.
گزارش جدید مرکز پژوهشها همچنین اشاره میکند که شیوع ویروس کرونا از انتهای سال گذشته و تداوم آن در سال جاری اقتصاد کشور را در وضعیت «رکود همراه با نااطمینانی» قرار داده است.
در همین زمینه ضمن اشاره به کاهش تقاضا برای صادرات محصولات ایران در خارج کشور، به «اختلال در شبکه تامین مواد اولیه» و «محدودیت فعالیت برخی از واحدهای صنفی» در داخل اشاره شده و از «شوک عرضه» سخن به میان آمده است.
مرکز پژوهشهای مجلس اضافه کرده که چه در صورت کنترل بیماری تا چند ماه و چه عدم کنترل، اقتصاد ایران تا پایان ۱۳۹۹ با «تبعات اقتصادی ناشی از این ویروس» درگیر خواهد بود.
این گزارش به صورت مشخص درباره کاهش تا ۱۱ درصدی «ستانده اقتصاد کشور» به دلیل این بحران بیماری کرونا هشدار داده است.
آثار شدیدتر برای طبقه محروم
در بخش دیگری از گزارش مرکز پژوهشهای مجلس ایران اشاره شده که تاثیر اقتصادی بحران کرونا بر وضعیت معیشتی خانوارها برای همه گروههای درآمدی خواهد بود.
با این حال، گزارش این نهاد از تاثیر بیشتر پیامدهای معیشتی کرونا بر دهکهای پایین و خانوارهای محرومتر خبر داده است.
گزارش منتشر شده در ارتباط با تاثیر این بحران بر خانوادهها بر مبنای شاغلان اشاره میکند که تنها حدود ۱۳ درصد از خانوارهای دهک اول هزینه بیمه بازنشستگی را پرداخت کردهاند، در حالی که این رقم برای دهک بالاتر و ثروتمندتر ۳۵ درصد است.
برهمین مبنا نتیجهگیری شده که سیاست حمایت دولت از بنگاهها در قالب «بخشودگی سهم بیمه کارفرما و کارگر» بیشتر به نفع طبقات بالای جامعه خواهد بود، در حالی که در هر دو دهک بیش از ۷۳ درصد خانوادهها دستکم یک نفر شاغل دارند.
همچنین اشاره شده که اگر حمایتهای دولت از نیروی کار رسمی برقرار شود نیز بخش بسیاری از نیروی کار که در دهکهای پایین درآمدی قرار دارند، بهرهای از آن نخواهند برد.
کوچک شدن اقتصاد ایران که در این گزارش مورد اشاره قرار گرفته دارای آثار بیشتری بر طبقه محروم و توزیع درآمد در جامعه ارزیابی شده است.
آثار تورمی سیاستهای دولت
از سوی دیگر، با توجه به سیاستهای حمایتی دولت مرکز پژوهشهای مجلس اشاره کرده که هرگونه حمایتی «به احتمال زیاد» از منابع تورمزا تامین میشود و به قیمت تحمیل تورم به اقتصاد خواهد بود.
این گزارش اشاره کرده است: «در این صورت نتیجه این خواهد شد که از دهکهای میانی و بالایی با هزینه تحمیل تورم به کل جامعه و به خصوص دهکهای پایینی،حمایت کردهایم.»
مرکز پژوهشها بهترین شیوه حمایت را تامین معیشت خانوارها «به صورت پلکانی» و بر اساس درآمد عنوان کرده است.
در این بخش گزارش، مرکز پژوهشها از افزایش هزینهها در بخشهای سلامت و درمان و فاصلهگذاری اجتماعی خبر داده است.
همچنین به کاهش درآمدها هم در حوزه نفتی و هم مالیاتی اشاره شده است.
مشاغل خدماتی در معرض بیشترین آسیب
گزارش مرکز پژوهشها اظهار میکند که آثار منفی کرونا بر حوزه اشتغال بیشتر برای مشاغل غیررسمی دارای قرارداد و پوشش بیمهای خواهد بود.
این اثر منفی برای مشاغل بخش خدماتی که یکچهارم شاغلان کشور را تشکیل میدهد نیز شدیدتر از سایر حوزهها برآورد شده است.
از سویی گزارش مرکز پژوهشهای مجلس در سه سناریو برآورد کرده است که بین دو میلیون و ۸۷۶ هزار نفر تا بیش از شش میلیون و ۴۳۱ هزار نفر از شاغلان به دلیل شیوع ویروس کرونا شغل خود را از دست خواهند داد.
پیشتر نیز علی ربیعی، سخنگوی دولت ایران، در یادداشتی که در روزنامه ایران منتشر شد اظهار کرده بود که در پی تعطیلی و بحران کرونا در ایران بیش از سه میلیون شاغل رسمی و چهار میلیون شاغل غیررسمی در معرض اخراج قرار گرفتهاند.
تایید رسمی مقامها؛ تکذیب رییسجمهور
تشدید مشکلات اقتصادی در ایران به تایید مقامهای رسمی با کاهش سرمایهگذاری روی حوزههای عمرانی و ضرر وضع اشتغال همراه شده است.
علی اکبری، نماینده شیراز، ۱۶ فروردینماه گفته بود که «تمام منابع دولت ایران» از جمله فروش نفت، مالیات و داراییها امسال صرف مشکلات و آثار کرونا خواهد شد.
با این حال حسن روحانی، رییسجمهوری، در سخنرانیهای اخیر خود از «خوب» بودن شرایط کشور سخن گفته و اشاره کرده: «دشمنان ما تبلیغ نکنند که سال گذشته وضع دولت خیلی بد بود و امسال خیلی بدتر است.»