با تلاش فعالان حقوق زنان، مبحث شکاف جنسیتی دستمزد و تبعیض میان زنان و مردان در این زمینه، در سال‌های اخیر، توجه بسیاری از اقتصاددان‌ها و سیاست‌گذارهای بازار کار را نیز برانگیخته است. اما نظرسنجی که اخیرا در آمریکا انجام شده است نشان می‌دهد بسیاری از مردان فکر می‌کنند شکاف دستمزد بین زنان و مردان وجود ندارد.

وقتی در مورد وجود مشکلی در جامعه تردید وجود داشته باشد، یافتن راه‌حل برای آن دشوار می‌شود؛ این یکی از معضل‌های فعالان موضوعات مهمی مثل تغییرات جوی زمین یا تبعیض‌های اجتماعی مانند همین مساله شکاف جنسیتی دستمزد است.

نظرسنجی‌ ماه مارس موسسه «سِروِی مانکی» (SurveyMonkey) در آمریکا که نتایجش در مجله تایم منتشر شد، نشان می‌دهد که بسیاری از مردان فکر می‌کنند چیزی به نام شکاف دستمزد بین زنان و مردان وجود ندارد.

بر اساس نتایج این نظرسنجی، که به‌صورت آنلاین بین ۸۵۶۶ فرد بالغ انجام شد، تقریبا نیمی از مردان، حدود ۴۶ درصد، معتقدند شکاف دستمزد زنان و مردان نه یک «موضوع مشروع» بلکه «موضوعی ساختگی با اهداف سیاسی» است. حدود یک چهارم، ۲۴ درصد، مردان گروه سنی ۱۸ تا ۳۴ سال نیز گفتند گزارش‌های رسانه‌ها در مورد دستمزد نابرابر زنان و مردان «خبر جعلی» است.

این نظرسنجی نشان داد که در مجموع ۶۲ درصد آمریکایی‌ها معتقدند مردان در مشاغل مشابه درآمد بیشتری دارند، ولی درصد قابل‌توجهی از مردان و جوانان آمریکایی به اشتباه معتقدند شکاف دستمزد وجود ندارد.

بر اساس تازه‌ترین داده‌های اداره آمار آمریکا، دستمزد زنان به‌طور متوسط کار ۸۱ درصد حقوق مردان است.

امیلی مارتین، مسئول بخش آموزش و اشتغال در «مرکز حقوقی زنان»، می‌گوید: «برای ساختگی جلوه دادن این مشکل تلاش زیادی صورت گرفته است. وضعیت فعلی در دفاع از وضعیت فعلی خیلی فعال است. از بلندگوهای تبلیغاتی می‌گویند این‌جا خبری نیست، همه چیز روبه‌راه است و اگر زنان درآمد کمتری دارند، انتخاب خودشان است.»

شکاف جنسیتی دستمزد یعنی چه؟

پژوهشگرها می‌گویند عواملی نظیر تجربه حرفه‌ای، ساعات کار و مشاغلی که مردان و زنان معمولا به آن گرایش دارند از دلایل شکاف دستمزدند. ولی یک سوم این تفاوت «توجیهی» ندارد. اما مدافعان برابری حقوق زنان می‌گویند در سایر موارد نیز که تفاوت دستمزد ظاهرا موجه است، تبعیض وجود دارد. امیلی مارتین می‌گوید: «حضور بیشتر زنان در مشاغل کم‌درآمد پدیده‌ای قابل‌توجه و یکی از نشانه‌های تبعیض است.»

زنان در تلاش برای ورود به مشاغلی که تحت سیطره مردان است و معمولا حقوق و دستمزد بالاتری دارند با آزار و خصومت روبه‌رو می‌شوند و وظایف و مسئولیت‌های خانوادگی به‌شکلی ناعادلانه به پیشرفت حرفه‌ای آن‌ها ضربه می‌زند.

پژوهش‌ها در عین حال نشان می‌دهند وقتی شمار زیادی از زنان به یک رشته روی می‌آورند، معمولا دستمزد کاهش می‌یابد و حتی در مشاغلی نظیر پرستاری، که اکثرا زن‌ها به آن مشغول‌اند، حقوق پرستارهای مرد بیشتر است.

در این نظرسنجی، از پاسخ‌دهندگان در مورد دلایل شکاف دستمزد سوال شد. اکثر زنان تبعیض ناآگاهانه و نابرابری جنسیتی را دلیل این وضعیت دانستند، ولی اکثر مردان گفتند دلیلش این است که زنان به نسبت مردان ساعات کمتری کار می‌کنند و «معمولا مشاغلی دارند که حقوقش کمتر است.»

۷۱ درصد زنان دستمزد نابرابر در مشاغل مشابه را «بسیار ناعادلانه» توصیف کردند، ولی فقط ۴۸ درصد مردان چنین نظری داشتند. اکثر زنان، حدود ۶۲ درصد، گفتند هنوز در مسیر پیشرفت حرفه‌ای زنان موانع بزرگی وجود دارد، ولی حدود ۵۸ درصد مردان گفتند این موانع در گذشته وجود داشت و اکنون برطرف شده‌اند.

وقتی از پاسخ‌دهندگان در مورد شرکت يا موسسه‌ای که در آن کار می‌کنند سوال شد، یک سوم زنان گفتند کارمندان مرد حقوق بیشتری دریافت می‌کنند و در مقابل فقط ۱۳ درصد مردان نظری مشابه داشتند.

چگونه می‌‌شود این شکاف را از بین برد؟

در این نظرسنجی، در مورد راه‌حل‌های کاهش و یا رفع این شکاف سوالاتی مطرح شد، که بسیاری از آن‌ها در «قانون دستمزد عادلانه» در نظر گرفته شده‌اند. این قانون، که روز ۲۷ مارس در مجلس نمایندگان تصویب شد، سوال در مورد حقوق قبلی جویندگان کار را ممنوع کرده است و کارفرماها را موظف می‌کند که رقم حقوق کارمندها را در اختیار دولت قرار دهند.

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که شفافیت می‌تواند ابزار نیرومندی باشد.

اگر هر کارمند یا کارگری بداند که سایرین در آن شرکت برای انجام کار مشابه چقدر حقوق می‌گیرند نه تنها مانع تبعیض خواهد شد، بلکه به افرادی که حقوق کمتری دریافت می‌کنند کمک می‌کند تا برای دریافت حقوق برابر امکان چانه‌زنی بیشتری داشته باشند.

کمی بیش از نیمی از پاسخ‌دهندگان گفتند انتشار علنی حقوق کارمندان یا دادن آن به دولت می‌تواند مفید باشد. درصد مشابهی نیز گفتند ممنوعیت پرسش کارفرما در مورد ميزان حقوق قبلی متقاضی‌ها مفید خواهد بود. در هر دو مورد، درصد زنانی که با این اقدامات موافق‌اند بیشتر از مردان بود.

در پاسخ به این سوال که آیا تا‌به‌حال میزان حقوقشان را به همکاران خود گفته‌اند، ۲۹ درصد از پاسخ‌دهندگان گفتند چنین کاری کرده‌اند و ۲۴ درصد گفتند حاضرند چنین کاری بکنند. در گروه مخالفان نیز پرطرفدارترین دلیل ارائه‌شده «غیر‌حرفه‌ای بودن» صحبت در مورد میزان حقوق بود.

جیلسا گبهارت، یکی از پژوهشگرهای موسسه «سِروِی مانکی» و مسئول این نظرسنجی، گفت: «کاملا مشخص است که هنوز راه‌حلی وجود ندارد که همه آمریکایی‌ها از آن پشتیبانی کنند و پیدا کردن راه‌حلی که همه از آن حمایت کنند شاید بسیار دشوار باشد.»

بی‌اطلاعی از شکاف دستمزد

یکی دیگر از عوامل این شکاف در حقوق زنان و مردان که پژوهشگرها به آن اشاره می‌کنند «شکاف در انتظارات» است.

نینا روسیل، دانشجوی دانشگاه برکلی کالیفرنیا در بخش تحقیق در مورد فرصت‌های شغلی برابر، برای بررسی تفاوت حقوق زنان و مردان در صنعت فناوری مدتی با موسسه و وب‌سایت کاریابی «هایرد» همکاری کرده است.

یکی از نتایج پژوهش او این است که معمولا زنان برای مشاغل مشابه حقوق کمتری درخواست می‌کنند. او افزود: «زنان انتظار کمتری دارند و در نتیجه حقوق کمتری می‌گیرند.»

طرفداران برابری حقوق زنان می‌گویند شفاف‌سازی می‌تواند به شاغلان و جويندگان کار کمک کند تا ارزش واقعی کار خود در بازار را بهتر بشناسند.

موسسه و وب‌سایت کاریابی «هایرد» چندین سال است که حقوق مورد تقاضای جویندگان کار و حقوقی که به آن‌ها پیشنهاد شده است را منتشر می‌کند. طبق داده‌های این موسسه، با توجه برجسته‌تر شدن موضوع برابری دستمزد زنان و مردان در سال‌های اخیر در صنعت فناوری تا حدی از شکاف دستمزد کاسته شده است و مواردی که زنان حقوق کمتری درخواست می‌کنند نیز به نسبت قبل کمتر شده است.

البته میهال پاتل، مدیر‌عامل هایرد، تاکید می‌کند که هنوز هم در صنعت فناوری حقوقی که به برخی گروه‌ها، از جمله زنان سیاهپوست یا لاتین‌تبار پرداخت می‌شود، به نسبت مردان سفیدپوست بسیار کمتر است.

او در مورد این نکته که هنوز بخش قابل‌توجهی از جمعیت آمریکا فکر می‌کنند شکاف دستمزد وجود ندارد گفت دلیل اصلی این است که شخصا با این تبعیض مواجه نشده‌اند.