«ستاد بازسازی عتبات عالیات» برای سازماندهی فعالیت‌ها و بازسازی اماکن مذهبی شیعیان در عراق و همچنین ایجاد اماکن رفاهی برای بازدیدکنندگان از آن‌ها از سال ۱۳۸۲ آغاز به کار کرده است. این ستاد زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی ایران تاسیس شده است و بر اساس آنچه در معرفی این ستاد در وبسایت آن آمده است، به همت جمعی از علاقه‌مندان به امامان شیعه، متخصصان، معتمدان و خیران شکل گرفته است.

منابع مالی رسمی این ستاد از «کمک‌های مالی داوطلبانه سازمان‌های دولتی و غیر‌دولتی و سایر اشخاص خیّر و عاشقان بازسازی حرم‌های مطهر» تامین می‌شود. بر اساس جدول سازمانی «هیات موسس یا شورای مرکزی» نهاد بالادستی است و بر ریاست و سایر ارکان آن نظارت دارد اما هیچ‌گونه اطلاعات رسمی از این هیات در دست نیست. فقط مشخص است که در سال ۱۳۸۲، رهبر جمهوری اسلامی ایران سه نفر را به‌عنوان اعضای اصلی شورای سیاستگذاری این ستاد منصوب کرده است.

این ستاد در استان‌ها و حتی وزارتخانه‌های ایران نمایندگی دارد و به‌نوعی یک سازمان داخلی سراسری است که حوزه فعالیتش مشخصا در خارج از مرزهای ایران است.

تا این‌جا، با این‌که نشانه‌هایی از حضور پررنگ مقام‌های رسمی، دولتی و نظامی (عمدتا سپاه پاسداران) در ستادهای استانی دیده می‌شود، کمتر نقشی رسمی برای نیروی قدس سپاه پاسداران تعریف شده است. اما این نقش به‌تازگی بیشتر دیده شد، زمانی‌که قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی سپاه قدس، در حکمی حسن پلارک را از ریاست ستاد بازسازی عتبات عالیات کنار گذاشت و محمد جلال‌مآب را به جانشینی او منصوب کرد. البته حسن پلارک در سمت مشاور و دستیار ویژه فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران به فعالیت‌های خود ادامه خواهد داد.

بر اساس حکمی که قاسم سلیمانی صادر کرده است، حالا پلارک بدون ورود به امور اجرایی، بر فعالیت‌های ستاد نظارت خواهد داشت. او جدا از تعریف راهبردها و اولویت‌ها وظیفه دارد مشکلات میان ستاد و متولیان عراقی را حل کند و گزارشش را به «نیرو» ارائه کند.

این پایان کار حسن پلارک در سمت مشاور و دستیار ویژه فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران نیست. او حالا، جدا از این‌که وظیفه گسترش و سازماندهی راهپیمایی اربعین را دارد، باید در زمان حوادث طبیعی نیز از نیروهای ستاد استفاده کند. اما نکته مهم‌تر این حکم، «مشارکت در کمیته اقتصادی نیرو برای کمک به خنثی نمودن تحریم‌ها» است.

مساله‌ راهپیمایی اربعین برای این ستاد چنان اهمیت دارد که چندی پیش حسن پلارک گفته بود ساختار ستاد بازسازی عتبات عالیات در قالب دو بخش اربعین و نظارت بر عملکرد بازسازی و تعیین اولویت‌های ستاد و هماهنگی با تولیت حرم‌ها و بخش اجرایی عمرانی ستاد تفکیک شده است.

هم پلارک و هم جلال‌مآب از معتمدان قاسم سلیمانی و هر دو اهل کرمان‌اند. جلال‌مآب بین سال‌های ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۶ شهردار کرمان بود و سال‌ها در سمت جانشین رییس ستاد بازسازی عتبات عالیات مشغول به فعالیت بود. پلارک نیز در دوران جنگ ایران و عراق، در لشکر ۴۱ ثارالله کرمان، که قاسم سلیمانی فرمانده آن بود، خدمت می‌کرد. او از جمله سرداران سپاه پاسداران است که حالا سال‌هاست رخت سبز نظامی را از تن درآورده و در حوزه اجرایی مشغول به فعالیت است.

گزارش‌های رسمی متعددی در مورد میزان و گستردگی فعالیت‌های ستاد در دست نیست. بر اساس گزارش‌های پراکنده می‌توان گفت حدود ۳ هزار نیروی عمرانی و اداری در این ستاد مشغول به کارند. جدا از مجموعه فعالیت‌های پراکنده، دو پروژه عمده این ستاد ۲۲ برابر کردن صحن امام اول شیعیان و ۱۴ برابر کردن صحن امام سوم شیعیان عنوان شده است. میزان بودجه این ستاد نیز مشخص نیست، اما به گفته حسن پلارک در سال ۱۳۹۵، بودجه این ستاد بالغ بر ۵۰۰ میلیارد تومان و بنا بود در ۶ سال آینده به ۳ هزار میلیارد تومان برسد.

پراکندگی حوزه فعالیت‌های این ستاد در شهرهای نجف، کربلا، کاظمین، سامرا، مسیب، بلد، کوفه و دمشق است. در مورد نیروهای اجرایی این پروژه‌ها آمار دقیقی در دست نیست، اما نشانه‌هایی وجود دارد که نقش قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا را تایید می‌کند. سردار عبادالله عبداللهی، فرمانده وقت این قرارگاه، در دیدار با رهبر جمهوری اسلامی در سال ۱۳۹۵، ضمن تقدیر از همکاری ستاد عتبات عالیات در هماهنگی‌های صورت‌گرفته، تاکید کرد که نیروهای این قرارگاه فاز اول و دوم صحن دختر پیامبر اسلام در نجف به مساحت ۲۰ هزار متر مربع را اجرایی و افتتاح می‌‌کنند. عبداللهی پیش‌تر نیز در جمع فرماندهان قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا، به حضور این قرارگاه در ساخت صحن دختر پیامبر اسلام اشاره کرده بود و آن را از مهم‌ترین پروژه‌هایشان توصیف کرده بود. او همچنین تاکید کرد که قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا باقی فازهای این پروژه را نیز به بهره‌برداری خواهد رساند.

هرچند خودِ ستاد بازسازی عتبات عالیات در هیچ گزارش رسمی به نقش این قرارگاه اشاره‌ای ندارد، نکته اصلی این‌جاست که حسن پلارک مدتی مشاور اسحاق جهانگیری و با عنوان «مشاور معاون اول رییس‌جمهور‌ی» مشغول به کار بود. او جانشین رستم قاسمی شد که سال‌ها مسئولیت قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا را برعهده داشت و از آن‌جا به وزارت نفت رفت. اما وقتی به احکام آن‌ها رجوع می‌کنید بر مساله «توسعه روابط اقتصادی» با دولت عراق تاکید شده است. در واقع، شاید بتوان گفت این ستاد بخشی از نیروهای سپاه پاسداران و به‌طور مشخص نیروی قدس را در قالبی متفاوت سازماندهی کرده است که مرکز فعالیتش در عراق و سوریه است. دلیل امتناع از اعلام رسمی نقش سپاه پاسداران در این پروژه‌ها را شاید بتوان در تحریم‌های دولت آمریکا علیه سپاه پاسداران جست‌و‌جو کرد که حالا این نهاد را در فهرست گروه‌های تروریستی خارجی قرار داده است، ستادی که حالا مشخص است زیر نظر فرمانده نیروی قدس فعالیت می‌کند و مشاور فرمانده‌اش در راستای دور زدن تحریم‌ها باید فعالیت‌ کند.